Презентация, доклад на тему Тохсунньу ый- Танха ыйа

күн, хаар кыырпах кыыдама,
Иһирдьэ кинигэ кэпсээнэ
Эриэккэс кэрэтэ, ойуута

Алыптаах, алгыстаах айаҥҥа
Кинигэм ойуута ыҥырар,
Иитээччим быһааран кэпсиирэ
Билиигэ-сырдыкка уһуйар

таҥарата. Таҥха киһи таайар, сэрэйэр күүстэрин кытта сибээстээх. Таҥха астрологията- инникини өтө көрүү, биттэнии.
Айылҕа эйгэтэ. Уот, уу.
Уот көрүҥнэрин билиһиннэрии: бэйэ ис уота, айылҕа (Күн, чаҕылхан, дьүкээбил уо.д.а.) оһох уота, кулуһун.
Эйгэлэр көмөлөрүнэн оҕо доруобуйатын харыстаныыга үлэлээһин :
- бэйэ ис уотун (этин сылааһын) харыстаныы ( сылаастык таҥныы, сылаас аһы аһааһын, элбэхтик хамсаныы).
- ис турук уотун харыстаныы- доҕоттору кытта кэпсэтии, бодоруһуу, хоһоон, остуоруйа истии, билиигэ тардыһыы, үөрүү- мичээр уо.д.а.

харахха быраҕыллар гына таҥыннарар- симиир сүөргүлэнэрэ.
Ураты дьоҕурдаах оҕону харыстаан кистиир этилэр.
* Оҕо туругун туһунан улаханнык саҥарбаттара.
* Оҕону саҥа таһааран хайҕаабаттар.
Төрөппүт минньигэһин оҕоҕо бэрсэр үгэстээх. Оҕо ону үтүктэн эмиэ күндүлүүргэ үөрэнэр.
Оҕо соруйан куһаҕаны оҥороро, көтөрү, харамайы өлөрөрө, уйатын тыытара, алдьатара аньыылаах дииллэрэ.
Оҕо оҥорбут буруйун билинэн, сонно тута дьүүлгэ-сэмэҕэ туран дьарыллыахтаах, оҕо буруйун боруостуурга үөрэнэр.
Өбүгэлэрбит тыл күүстээҕин-сэттээҕин билэр буоланнар , оҕону ыар тылынан этэри-мөҕөрү анбыыргыыллара. Оҕо таһыллан ыалдьыбыта аастар эрэ хомойбута хараҕын уутун кытта сууйуллар, оттон тыл кыһыыта-абата оҕо төбөтүгэр иҥэн олорон хаалыан сөп.