Презентация, доклад на тему Қазақ тілі БАСТАУЫШ СЫНЫПТАҒЫ ТІЛ САБАҚТАРЫНДАҒЫ ТАЛДАУ ҮЛГІЛЕРІ

ӨТІЛІ: 21 ЖЫЛ ҚЫЗМЕТІ: БАСТАУЫШ СЫНЫП МҰҒАЛІМІ ТАҚЫРЫБЫ: БАСТАУЫШ СЫНЫПТАҒЫ ТІЛ САБАҚТАРЫНДАҒЫ ТАЛДАУ ҮЛГІЛЕРІ

Тіл білімі
Тіл білімі фонетика, лексика, морфология, синтаксис деп аталатын
4 саладан тұрады. Фонетика дыбысты, әріпті, лексика сөз мағынасын, морфология сөз құрамын, бөлшектерін, сөз таптарын зерттесе, синтаксис сөз бен сөздің байланысын, тіркесуін, сөйлем түрлерін зерттейді. Сонда тіл білімі сөйлеудегі, жазудағы ең кіші бөлшек- дыбыс, әріптен басталып, ойдың берілуіне дейінгі аралықты қарастырады. Синтаксис пен морфологияны бірге грамматика деп атаймыз.  
 
 
 

Тіл білімі

Фонетика

Синтаксис

Лексика

Морфология

ІШІНДЕГІ БІР-БІРІНЕ ЫҚПАЛЫ, БУЫН, ЕКПІН, ОРФОГРАФИЯ, ОРФОЭПИЯ, МӘСЕЛЕЛЕРІ ҚАРАСТЫРЫЛАДЫ.    

Фонетика

Орфография

Үндестік заңы

Әріп

Буын

Дыбыс

Тасымал

Әліпби

Ықпал

Орфоэпия

Қазақ халқы 3 түрлі жазу жүйесін қолданған. 1930 жылдарға дейін мұсылман дінінің, ислам мәдениетінің таралуына байланысты араб әліпбиін пайлаланды. Кеңес өкіметі кезеңінде 1929 жылдан латын жазуын қолданса, 1940 жылдан орыс жазуын қолдануда.

ЖЕКЕ-ЖЕКЕ ТҰРҒАНДА ТҮБІР ҚАЛПЫНДА ЖҰМСАЛАДЫ ДА, СӨЙЛЕУ КЕЗІНДЕ БІР-БІРІМЕН ТҮРЛІ БАЙЛАНЫСҚА ТҮСЕДІ. БҰЛ БАЙЛАНЫСТЫ ТІЛДЕГІ ТҮРЛІ БӨЛШЕКТЕР ЖҮЗЕГЕ АСЫРАДЫ.ОЛАР ТҮБІР МЕН ҚОСЫМША БОЛЫП ЖІКТЕЛЕДІ. ТҮБІР- СӨЗДІҢ МАҒЫНА БЕРЕТІН БӨЛШЕГІ БОЛСА, ЖҰРНАҚ СӨЗ ТУДЫРУШЫ, СӨЗ ТҮРЛЕНДІРУШІ БОЛЫП БӨЛІНЕДІ. АЛ ЖАЛҒАУ ТӨРТ ТОПҚА БӨЛІНІП, СӨЗ БЕН СӨЗДІ БАЙЛАНЫСТЫРАДЫ.  

Морфология (Сөз құрамы)

Түбір

Жұрнақ

Жалғау

Сөз түрлендіруші

Сөз тудырушы

Көптік жалғауы

Жіктік жалғауы

Тәуелдік жалғауы

Септік жалғауы

ЖИЫНТЫҒЫ, СӨЗДІК ҚҰРАМ ДЕГЕН МАҒЫНА БЕРЕДІ. СӨЗ- ТІЛДІҢ ЕҢ МАҢЫЗДЫ, ЕҢ БАСТЫ КАТЕГОРИЯСЫ.  

Сөз

Лексикалық мағына

Грамматикалық мағына

Әрбір сөздің өзге сөздермен қарым-қатынасқа түспей жеке-дара тұрғандағы (статикалық күйдегі) нақтылы негізгі мағынасын айтады. Кейде сөздің тура негізгі мағынасы деп те аталады.

Сөздің нақты лексикалық мағынасымен жарыса отырып, оны айқындап саралай түсетін, сөйлемдегі басқа сөздермен қарым-қатынасқа түсу нәтижесінде туатын жалпы мағынасы грамматикалық мағына болады.

ЛЕКСИКА- ГРАММАТИКАЛЫҚ БАЙЛАНЫСЫНАН ТҰРАТЫН, БІРШАМА ТИЯНАҚТЫ ОЙДЫ БІЛДІРЕТІН, БЕЛГІЛІ БІР ИНТОНАЦИЯМЕН ЕРЕКШЕЛЕНЕТІН СИНТАКСИСТІК ҚҰРЫЛЫМ.  

Сөйлем түрлері

Айтылуына қарай

Құрылымына қарай

Хабарлы сөйлем

Лепті сөйлем

Сұраулы сөйлем

Жай сөйлем

Құрмалас сөйлем

Жай сөйлем

Жалаң

Жайылма

ТҮРЛІ ГРАММАТИКАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТЫ БОЛУЫ КЕРЕК. 3.СӨЙЛЕМ МҮШЕЛЕРІ БІРІНІҢ СҰРАҚТАРЫНА ЖАУАП БЕРУІ КЕРЕК. 4. ШЫЛАУ, ОДАҒАЙ, КӨМЕКШІ СӨЗДЕР, ҚАРАТПА, ҚЫСТЫРМА СӨЗДЕР СӨЙЛЕМ МҮШЕСІ БОЛМАЙДЫ. 5. СӨЙЛЕМ МҮШЕЛЕРІ ШАРТТЫ СЫЗЫҚТАРМЕН СЫЗЫЛАДЫ. 6. СӨЙЛЕМ МҮШЕЛЕРІ ТҰРЛАУЛЫ ТҰРЛАУСЫЗ БОЛЫП БӨЛІНЕДІ. МОРФОЛОГИЯ – (СӨЗ ТАПТАРЫ) СӨЗДЕРДІ МОРФОЛОГИЯДА ҚЫЗМЕТІНЕ ҚАРАЙ АТАУЫШ СӨЗДЕР, ОДАҒАЙ СӨЗДЕР, КӨМЕКШІ СӨЗДЕР ДЕП 3 БӨЛЕДІ. ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕ СӨЗ ТАПТАРЫ 9. СӨЗ ТАПТАРЫ МЕН СӨЙЛЕМ МҮШЕЛЕРІНІҢ БАЙЛАНЫСЫ ЗАТ ЕСІМ ТҰРЛАУЛЫ МҮШЕЛЕР СЫН ЕСІМ БАСТАУЫШ САН ЕСІМ БАЯНДАУЫШ ЕТІСТІК ========== ЕСІМДІК ТҰРЛАУСЫЗ МҮШЕЛЕР ҮСТЕУ ТОЛЫҚТАУЫШ ЕЛІКТЕУІШ СӨЗДЕР ------------------ ШЫЛАУ ПЫСЫҚТАУЫШ ОДАҒАЙ -.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-. АНЫҚТАУЫШ

дыбыс (дауысты, дауыссыз) түрін анықтау
Тасымалды анықтау
Сөздегі түрлі заңдылықтарды, ерекшеліктерді анықтау
Дыбыстарға анықтама беру

астын екі рет сызу
Баяндауыш арқылы бастауышты табу. Астын бір рет сызу.
Талдау жүйесі сөйлемнің соңынан басына карай жүргізіледі.
Сұрақтар негізгі ойға негізделіп қойылады.
 

түбірді белгілеу.
Қосымша түрлерін анықтау, белгілеу, сипаттау.

дерексіз, дара, күрделі)
Тұрақсыз белгілері (көптелу, септелу,тәуелдену, жіктелу)
Синтаксистік қызметі.