Слайд 1Кичəлин төр: Баатрмудын зер-зев
баатрльг «Җаңhр» дуулврт
Слайд 2
Кичәлин күцл: «Җаңһр» - этнографин булг болдгин медрл өглһн. Зер –
зевиг медж, әдл болн йилһвр чинринь цәәлһлһн. Юунас, яһҗ кегддгинь шалһлһн.
Кичәлин дөңцл: компьютер, модна, болдын, арсна, чивһснә, сурын тасрхас, маркер, ватман.
Слайд 3 Баатр болн терүнә зер-зев хоорндан ниицәтә юмн. Зер-зев угаһар
баатрлг дуулврт кезәнә нүүдг хальмгуд түрү бәәсмн. Тер дунд баатрмуд бәрлдән-дән зер-зев угаһар орлцхд бачм, күнд билә.
Слайд 4Шин угмуд:
Зер-зев – оружие
Дуһу – дуга
Сур – кожаный ремешок
Арсн –
кожа(идәлсн арсн – выделанная кожа)
Болд – сталь
Зандн модн – сандаловое дерево
Гүрх – плести
Цалм – аркан
Слайд 5Елдң-– булhар суриг кесг давхрлад гүрсн бүдүн маля.
Һунн царин арсар hоллҗ,
Дөнн
царин арсар девллҗ,
Хорта моhан зо дуралhҗ,
Залу зандар ишлгсн,
Зала торhн салдрhта,
Әәрстин хар елдңг.
Слайд 6 Арм - эн өргәд хайдг шовһр үзүртә җид.
Зурһан миңһн
əгр
Зандн модна бетк керчәд,
Зурһан миңһн наста аҗрһин
шүрүсәр деегурнь орсн,
Ут бийдән һурвн зун алд,
Бул торһн салдрһта,
Улан зандн арман хайҗ.
Ут Цаһаныг уулын чигән
оһтр Цоохртаһинь
Армарн өлгәд авв.
Слайд 7 Саадг – эннь саадгин сумар хадг уйн
дуһун бәәдлтә, көвчәр
татсн зер-зев
Слайд 8Үлд – эн хурц ут үзүртә әәмшгтә зер-зев.
Долан алд үлдиг
Барун ташадан бүслв
Далн негн алд шар болд улд
Слайд 9
Әәв балт - өрәл сарин бәәдлтә иртә сүк.
Күрң Һалзныг олң,
Татуринь чаңһа-
һад,
Арвн хойр иртә
Әәв балтан авгснд
Арвн хойр әңг заль падрв.
Найн алд әәв балт
Слайд 11Наадн «Чик хәрүһинь ол»
Тадн цуһар Җаңһрин баатрмуд ямаран зер
– зев олзлдгинь меднәт. Ухалад, чик хәрүһинь олад, заатн.
Слайд 12Җаңhрин олзлҗах зер-зевнь ямаран?
А. Зандн Арм
Б. Маля
В.
Киивр Саадг
Г. Шар Болд Улд
Слайд 13Байн Күңкән Алтн Чееҗин
А. Зандн Арм
В.Шар болд үлд
Б.
Көк киивр саадг
Г. Киитн шар шор
Слайд 14 Арслңгин Арг Улан Хоңһрин
А. Көк киивр саадг;
Б. Шар болд үлд;
В. әәрстин хар елдң;
Г. Найн негн алд әәв балт
Слайд 15Орчлңгин Сәәхн Миңгъяна
А. Зандн Арм
Б. Шар болд үлд
В.
Көк киивр саадг
Г. Киитн шар шор
Слайд 16 Күнд Һарта Саврин
А. Көк киивр саадг;
Б. Шар болд
үлд;
В. әәрстин хар елдң;
Г. Найн негн алд әәв балт
Слайд 17Догшн Хар Санлын
А. Көк киивр саадг;
Б. Шар болд үлд;
В.
әәрстин хар елдң;
Г. Найн негн алд әәв балт
Слайд 18Гүзән Гүмбин зер- зев
А. Зандн Арм
Б. Шар болд үлд
В.
Көк киивр саадг
Г. Ханжал
Слайд 19Проектн көдлмш
Баатрмудын зер – зев шинҗлҗ хәләх.
Тана хәләцәр, юңгад эн зер
- зевсмүд олзлдг бәәсмн?
Сурһмҗин чинр цәәлһх.
Ашлвр һарһх .
Слайд 20Медхд соньн.
Зәрм баатрмудын зер – зев эврә нертә
болдг бәәсмн. Эн баатрин зөрмг, чидл, зөрг медүлжәх темдг. Улгүрләд келхлә, Хоңhрин үлд – Шаҗн Шарвң, Саврин балт – Шабр Шүгн гидг нердтә бәәсмн. Юңгад гихлә, Хоңhр баатрлг дуулврт hазрин харсач, шүтгч, сүзгч күн. Тер төләд, Хоңhрин үлд деернь Ямндаг - дәәч улсин бурхн зурата, эннь дөрвн үзгәс харҗ, хадhлж йовна гисн темдг. Орсар келхлә, Шажн Шарвң «Опахало веры» гиҗ орчулгдна.
Слайд 21Хальмг авг – бәрцәс.
1)Хальмгуд кезәнә бүсиннь зүн бийд утхан өлгдг
бәәж, барун бийднь аңhучллhна кергслмүд (сум,hалын цәкүр болн н.ч.) өлгдг бәәж.
2)Хаалhд hарад йовҗах күүнд зер – зевәр белг өглhн.
Хонhр – далн негн алд шар болд улд (барун бийд);
Савр – найн негн алд ээв балт (барун бийд);
Гүзән Гүмб – ханҗал (зүн бийд)
3) Зер - зевин магтал, йорәл келлhн.
Слайд 22Джангариада – келн улсин омг, билг-эрдмин булг болн байсвр.