Презентация, доклад по родному языку на тему Айыы сиэрэ-ебугэ угэhэ (1-4 классы)

уѳрэтии»

Толордо: В.И. Максимов аатынан Мальжагар орто оскуолатын саха тылын учуутала Иванова Ульяна Артемовна

Уйэ сайдан истэ5ин аайы араас норуот тыла эрэ буолбатах, ейе-санаата, майгыта-сигилитэ хардарыта киириитэ диринээн иhэр. О5о тулалыыр эйгэттэн, алтыhар дьонуттан сурдээх элбэх араас еруттээх информацияны ылар. Тастан киирэр информация (телевидение, видео, интернет) о5о уйул5атын алдьаталлар, кутун-сурун ыhаллар.
Онон уунэр келуенэ ыччаты, оскуола о5отун ей-санаа, сиэр-туом, киhилии сыhыан тупсуутугар, сайдыытыгар иитии сурун сыала – соруга саха о5ото кун сирин керуе5уттэн, ийэтин уутун инэмтиэтин инэринэрин курдук айыы сиэрин тутуhа, ытыктыы улаатыахтаах.
Онно тирэ5ирэн бу «Уус – уран айымньы ненуе айыы сиэрин-ебугэ угэhин эбии дьарык быhыытынан уерэтии» диэн ааттаан бу улэбин ылыстым.

керуулэрин билинни киэпкэ, ньыма5а киллэрэн кэнчээри ыччакка тиэрдии.

туттуу;
- уус-уран литература ненуе айыы уерэ5ин (сиэрин) саналыы тыыннаан, о5ону личность уонна омук быhыытынан билиннэрэн,
- уус-уран литература ненуе айыы уерэ5ин (сиэрин) саналыы киллэрэн, о5ону иитэр ньымалары тар5атыы;
- уус-уран литература ненуе айыы уерэ5ин (сиэрин) саналыы эргитэн, дьиэ кэргэннэ, уерэтэр-сайыннарар хайысхалаах тэрилтэлэргэ уерэтии;
- уус-уран литература ненуе айыы уерэ5ин (сиэрин) саналыы эргитэн, дьиэ кэргэннэ, уерэтэр-сайыннарар хайысхалаах тэрилтэлэргэ уерэтии;
- уус-уран литература ненуе айыы уерэ5инэн (сиэрин) о5о бэйэни сэнэнэр мэhэйдэрин туоратан, санааларын, толкуйдарын толлубакка этэр киhини уhуйуу;
- уус-уран литература ненуе айыы уерэ5ин (сиэрин) ситимнээх сананы сайыннарыы, тыл кууhун, мандарын инэрэн толкуйу тобулуу.

еруттэрин инэринэн, киhилии сиэргэ дьулуhан бэйэ5эни ииттии, сайыннарыы.

сиэрдээх, утуе майгылаах ыччаты иитии ньымалара.

керебун.

уерэтэххэ, о5олорбут керуулэрэ, толкуйдара сахатыйан сиэри-туому тутуhан саха омук культуратын уйэтитэхтэрэ.

этнопедагогика5а сеп тубэhиннэрэн иитэр;
- араас методика5а туттар оноhуктар ненуе о5ону уус-уран айымньыга сыhыарыы, кинигэ аа5арга уhуйуу;
- робототехника куруhуогар, робот ненуе фольклор сурун чыпчаалын олонхону кытта билсиhии, саха тылын баай сумэтин ирэринии, сахалыы санарыы.

умуллубут уонна умнуллан эрэр угэстэри, сиэри-туому соргутуу, аныгы олоххо септее5унэн керен иитэр улэ5э туhаныы;
Айымньыга оло-дьаhах, идэ, дьарык туhунан ейдебуллэр бириинсиптэригэр оло5уран, билинни олоххо сеп тубэhиннэрэн, ыалга, тереппуккэ о5ону иитэр тутах ньыма быhыытынан олохтооhун.
Дьон-сэргэ ортотугар сиэрдээх майгыны, чел оло5у, сиэри-туому сепке толорору сырдатар, уhуйар улэни утумнаахтык ыытыы.
Дьарыкка оло5уран докладтары суруйтарыы, араас курэхтэргэ кыттыы, уерэтэр мэтиэдикэ5э туттуу.

туран, олоххо миэстэтин таба булунарыгар бу улэ септеех иитиини тустуур. Билинни сайдыылаах олоххо о5ону сиэргэ-майгыга иитии уонна сайыннарыы сурун хайысха буолар.
Онуоха уус-уран айымньы ненуе саха сиэринэн, ебугэлэрбит утуе угэстэринэн саха омуга бэйэтин уратытыгар бол5омто уран сурун сыаннастарга тирэ5ириэхтээхпит. Маннык дьарыктары ханнык ба5арар о5ону иитэр, уерэтэр тэрилтэ5э табатык киллэрдэххэ, остуоруйа, кэпсээн, сэhэн кистэлэннэринэн улэ о5ону иитиигэ, сайыннарыыга сана керуулэргэ, суолу-ииhи тобуларга улахан кыа5ы биэрэр. Айыы уерэ5ин айымньыны кытта ситимнээтэххэ о5о личность быhыытынан сайдыытыгар улахан кемелеех. О5о улаатан истэ5ин аайы сиэрдээх, бэйэ-бэйэ5э убаастабыла, кемелеhуутэ, дойдутун, дьонун иннигэр эппиэтинэhэ иитэр сыаннастарга оло5урар. О5о айымньыны истэ, ырыта уерэннэ5инэ, кини кутугар-суругэр утуе быhыы-майгы до5ордоhор, тобулла5ас толкуйа, еркен ейе сайдар.