Презентация, доклад по чувашской литературе Туслах

çуккине ăнланса илесси

Шупашкар районĕнчи Çĕньял-Покровскинчи пĕтĕмĕшле пĕлÿ паракан вăтам шкул
Галина Аркадьевна Смирнова, чăваш чĕлхипе литература вĕрентекен

Чăваш енре К.В.Иванов çулталăкĕ тесе йышăннă. Аслă поэтăн хайлавĕсем тарăн пĕлтерĕшлĕ. Вĕсене çиелтен пăхсан – юмах, шалтан илсен – чăн пурнăçри халăх кун-çулĕ. Унăн поэзийĕ паян кун та пирĕншĕн ытарайми тĕслĕх пулса тăрать. Константин Иванов хайлавĕсем чăвашсемшĕн, çамрăк ăрушăн, паян кун та таса чыспа çемçе чуна, тăванлăха нимĕнле мулпа та туянма çуккине ăнланса илме, этемĕн яланах халăха юрăхлă пулас ĕмĕтпе пурăнмаллине вĕрентеççĕ.

курса пĕтĕмлетÿсем тума вĕренесси;
- Этемĕн халăха юрăхлă пулас ĕмĕтпе пурăнмалли çинчен ăнланасси;
- Тăванлăха нимĕнле мулпа та туянма çуккине ăнланса илесси.

çын ăшĕнче ларакан икĕ хире-хирĕçле шухăш-туйăм. Усаллăх хăçан трагеди патне илсе çитерет? Пĕр варта выртнă тăвансем мĕншĕн пĕр-пĕрне ăнланмаççĕ?

Тĕллев – трагедири тата пурнăçри тĕслĕхсемпе усă курса тĕрĕс пĕтĕмлетÿсем тăвасси.

мухтавĕ, çĕнĕ çырулăхĕпе илемлĕ сăмахлăхне никĕслекенĕ, чăваш поэзийĕн малтанхи алмазĕ. Вăлах – пирĕн фотожурналист, художник, декоратор, вăлах – ăста педагог, фольклорист, кĕнекеçĕ, вăлах – ытарайми ал ăсти.
Виталий Станьял, филологи наукисен кандидачĕ,
ЧППУ доценчĕ

пуçараканĕ. Вăл çырма пуçличчен чăваш литературинче халăх ĕмĕчĕпе кăмăлне пур енчен те тивĕçтерекен произведенисем çуралайман-ха. Поэта пĕтĕм этемлĕхшĕн пĕлтерĕшлĕ шухăшсем канăçсăрлантарнă. К. Иванов пĕтĕм халăх кăмăлне хускатма пултаракан çĕнĕ шухăшлă илемлĕ хайлавсем çырнă. Библипе Евангели тексчĕсенчен ĕмĕрхи чăнлăха ăша илнĕ вăл.

Чăваш халăхĕн çутă çăлтăрĕ

Урал» альманахра пичетленĕ пулнă. «Шуйттан чури» трагедире автор халăхра анлăн сарăлнă калава никĕсе хунă, ăна хăй пĕлнĕ пек улăштарнă. Ухсай Яккăвĕ аслă поэт шухăшне малалла аталантарса пилĕк пайлă трагеди çырать. Унта укçа этемĕн ăс-тăнĕпе кăмăл еккине епле пусмăрлани çинчен калать. «Шуйттан чури» трагедие 1991 çулта В. Н. Оринов режиссер Çамрăксен театрĕн сцени çине кăларать.

(пиччĕш шăллĕне вĕлерет);
3. Пĕр-пĕрне хисеплеменни (амăшĕпе арăмне итлеменни);
4. Чун тасалăхĕпе çынлăха упраманни (çынсене инкек кÿни);
5. Пухнă мулпа тăранманни.

К. Ивановăн «Шуйттан чури» трагедийĕнчи çивĕч конфликтсем:

йĕркеллĕ рифмăсăр сăвă йĕрки) виçипе хаклани:

вăйлă палли вара – вăрçăпа вилĕм.

Хайлавсенчи Пирĕшти (ырă вăй) – çĕр çинчи пурнăçа упрама, сыхлама, малалла аталантарма пулăшакан вăй. Пирĕштин чи вăйлă палли – туслăхпа юрату.

ларакан икĕ хире-хирĕçле шухăш-туйăм.

чăваш халăхĕн мăнаçлăхĕпе мухтавĕ, çĕнĕ çыруллă сăмахлăха пуçараканĕ. Хайлавĕсен тĕшшипе килĕшÿллĕн К.В.Иванова пурте пĕр кăмăллăн чăваш сăмахлăхĕн классикĕ тетпĕр. Поэтăн вилĕмсĕрлĕхĕ çакăнта та курăнать: чăваш тăванăмсем, çитет пулĕ хырăм нушипе çеç сапăрланса пурăнма. Чун, ăс-кăмăл ыйтнине тивĕçтересчĕ, гуманизм ялавне çÿлерех çĕклер! К.Иванов произведенийĕсен конфликчĕ яланах çивĕч.
Паянхи кун та вăл хускатнă проблемăсем актуаллăхне çухатман. Константин Иванов хăй те тÿрĕ кăмăллă, тĕрĕслĕхшĕн тăракан çын пулнă. Анчах çынсем пурте тĕрĕслĕхпе пурăнма тăрăшаççĕ-и-ха? Çакă çамрăк çынна питĕ пăшăрхантарнă. Пĕр-пĕрне хисеплемесен, çынлăха çухатсан этемлĕх аталанма пултараймасть. Таса чыспа тăванлăха нимĕнле мулпа та туянма май çук! Тăванлăх çирĕп пулсан пурнăçри йывăрлăхсем те хăратаймĕç. «Тăван тăварпа касăлнă», - тенĕ ваттисен сăмахĕсене асрах тытар.

Фотоальбом. Шупашкар, 1990;
3.Ю. М. Артемьев. Чăн тÿпери çич çăлтăр. Шупашкар, 2010;
4. В. Родионов. Чăваш литератури. Шупашкар, 2008;
5.Тăван Атăл.2015, 1№, кăрлач;
6.Чăваш халăх сайчĕ.