Слайд 1Химиялық элемент. Атом. Молекула. Зат массасының сақталу заңы. Энергияның сақталу және
айналу заңы
Қосанов Р.П., Уразгалиева Б.Х.| Атырау қ, ХББ НЗМ химия пәні мұғалімдері
Слайд 2Химиялық элемент.
Химиялық элементтер — ядродағы зарядтары бірдей болып келетін атомдар тобы. Табиғатта
кездесетін барлық жай және күрделі заттар химиялық элементтерден түзіледі.
Әр бір химиялық элементтің химиялық таңбасы, аты, т.б. бар.
Периодтық жүйедегі 89 элемент табиғатта кездеседі.
Ал, калғаны ше???
Слайд 3Атом.
Химиялық элементтерді құрайтын, олардың өзіне тән ерекшеліктерін сақтайтын ең кішкене бөлшек.
Изотоптар - Ядроларында протондар
саны бірдей, бірақ массалары әртүрлі белгілі бір элементті құрайтын атомдар түрі.
Слайд 4Молекула
Молекула (лат. moles – масса)[1] – жай немесе күрделі заттың негізгі химиялық қасиеттерін сақтайтын және өздігінен өмір
сүретін ең кіші бөлшек.
Мысалы: оттегі судың құрамына кіреді;
Балықтар суда еріген оттегімен дем алады
Слайд 5Молекула
Молекула – заттың физикалық және химиялық қасиетін сақтайтын ең кіші бөлшек.
. Молекула ұғымы ғылымға 1860 ж. енгізілген. Молекуланы тәжірибе жүзінде 1906 ж. француз ғалымы Жан Перрен броундық қозғалысты зерттеу кезінде дәлелдеген. Молекула құрамында бір (инертті газдар), екі (H2, O2, N2, CO, т.б.), үш (O3, N2O), сондай-ақ жүздеген, мыңдаған, тіпті одан да көп атомдар (полимер, ақуыз, т.б.) болады. Молекулалары бір атомнан тұратын заттар үшін (мысалы, инертті газдар) молекула ұғымы мен атом ұғымы сәйкес келеді. Молекула құрамы брутто-формула (Н2O, CH4, HNO3) арқылы көрсетіледі.
Слайд 6Химиялық реакция
Химиялық реакция — заттардың өзара әрекеттесуі нәтижесінде олардың химиялық құрамы мен
құрылысы өзгеріп, басқа заттарға айналуы
белгілері: түстің өзгеруі, газдың пайда болуы, жылудың сіңірілуі немесе бөлінуі, тұнбаның түзілуі.
Судың булануы, қорғасынның балқуы, балшықтың кебуі-?
Слайд 7Энергия
Энергия (гр. energeіa – әсер, әрекет, күш) материя қозғалысының әр түрлі формасының жалпы өлшеуіші
яғни физикалық шама,
Слайд 8Стехиометрия заңдары
Стехиометрия - заттардың арасындағы массалық және көлемдік қатынастарды қарастыратын химияның бөлімі.
Стехиометрия заңдарына: Зат құрамының тұрақтылық заңы, заттар массасының сақталу заңы, эквиваленттер заңы, еселік қатынас заңы, кәлемдік қатынас заңы жатады.
Бұл заңдар заттардың атомдар мен молекулалардан тұратынын және атом – молекулалық ілімнің дұрыс екенін дәлелдесе, ал атом молекулалық ілім стехиометриялық заңдардың мәндерін толық түсіндіріп береді.
Слайд 9Зат массасының сақталу заңы
Р.Бойль
1748 год. М.В.Ломоносов
1774-1789гг.
А.Лавуазье
Реакцияға қатысқан заттар (реагенттер) массаларының қосындысы реакция нәтижесінде
түзілген заттар (өнімдер) массаларының қосындысына тең.
Слайд 10Энергияның сақталу және айналу заңы
Энергияның сақталу және айналу заңы – табиғаттағы
кез келген материялық тұйық жүйеде өтетін барлық процестер кезінде сол жүйе энергиясының сақталатынын тұжырымдайтын жалпы заң.
Энергияның сақталу және айналу заңын 19 ғ-дың 40-жылдары Дж.Джоуль және неміс ғалымдары Р.Майер, Г.Гельмгольц бір-біріне байланыссыз ашты
Слайд 11Эйнштейн теңдеуі
Уравнение Эйнштейна описывает связь между энергией и массой любого вещества.
E= mc2
Слайд 12Резюме
Химический элемент- ядро зарядтары бірдей атомдар түрі.
Атом- химиялық реакция кезінде
бөлінбейтін химиялық қасиетін сақтайтын химиялық элементтің ең ұсақ бөлшегі
Молекула – заттың химиялық қасиетін сақтайтын ұсақ бөлшек.
Зат массасының сақталу заңы- кез келген реакция кезінде: реакцияның орындалуына дейінгі заттың массасы реакция нәтижесінде түзілетін заттардың массасына тең;
Энергияның сақталу заңы-табиғаттағы энергия жоғалып кетпейді және жоқтан пайда болмайды, ол тек бір түрден екінші түрге айналады.