Слайд 1Алматы облысы. Жамбыл ауданы “Ш.Уәлиханов атындағы орта мектебі МДШО”мемлекеттік мекемесі
Тақырыбы:
Экологиялық мазмұндағы есептер шығару.«Реакция теңдеуі бойынша қоспаның құрамындағы заттың массалық үлесін,массасын анықтау»
Пән мұғалімі:Нургалиева М.А.
Слайд 2Сабақтың мақсаты
Білімділік: логикалық сұрақтарды пайдалана отырып, оқушылардың қоршаған ортаны қорғау, экологиялық
проблемаларды шешу жолдары туралы ой-түсініктерін қалыптастыру, экологиялық мазмұндағы есептерді шығаруға үйрету.
Дамытушылық:Экологиялық жағдайлардың төмендеуіне әсер ететін факторлар жайлы, оларды болдырмаудың әдіс-тәсілдері жайлы ойларын дамыту, ғылыми сауаттылығын арттыру.
Тәрбиелік:Әр сабақтан алған білімдерін күнделікті өмірде, тұрмыста, кез-келген жағдаяттардан шығу мақсатында пайдалана білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Есеп шығару
Сабақтың әдісі: СКТ технологиясын пайдалану,
Сабақтың көрнекілігі: АКТ технологиясын пайдалану, слайдтар
Слайд 3Сұрақтарды қарастыру.Сатылай Кешенді Талдау әдісі арқылы жүргізіледі. Темірге жалпы сипаттама беріп
кетейік.
ПЕРИОДТЫҚ ЖҮЙЕДЕГІ ОРНЫ
АТОМ ҚҰРЫЛЫСЫ
ТАБИҒАТТА ТАРАЛУЫ (КАРТА ПАЙДАЛАНУ)
ФИЗИКАЛЫҚ ҚАСИЕТІ
ҚОЛДАНЫЛУЫ
Слайд 4Тест «Металдардың
жалпы қасиеттері»
1)Жер қыртысында ең көп таралған металл:
1.Темір 2. Титан 3. Мыс 4. Кальций
2) Тек металдар орналасқан қатарды көрсетіңіз:
1.Са, Zn, Cr 2. B, As, Te 3. O, S, Se 4. Pb, Sn, Si
3)Металдарға тән емес физикалық қасиет:
1.Электр өткізгіштігі 2. Жылу өткізгіштігі 3. Созылғыш, иілгіш
4.Жылу өткізбейтіндігі
4) Ауады тотықпайтын металл:
1.Na 2. Au 3. Al 4. Mg
5) Натрий суда ерігенде түзілетін заттардың бірі:
1.Натрий оксиді 2. Натрий гидрооксиді 3. Натрий гидриді
4.Натрий пероксиді
6) Сілтілік металдар атомдарының сыртқы энергетикалық деңгейінің жалпы электрондық формуласы:
1.ns2 2. ns1 3. ns2 np1 4.ns2 np2
Слайд 6III. Жаңа сабақ түсіндіру – Қазіргі экологиялық жағдай туралы аздаған мәлімет
алайық
“ Ой – толғаныс немесе “Мағынаны ашу”
БББ кестесін толтырайық.
Слайд 7 Жер бетіндегі экологиялық жағдайдың өзгеруі ғылыми техникалық прогресстің өзгеруімен тығыз
байланысты. Қоршаған ортаға адамзаттың араласуынан тұрмыстық, өндірістік қалдықтар көбейіп, қоқыстар пайда болуда, ондай қоқыстарды ашық ауада қалдыру, әсіресе, өндіріс орындары көп шоғырланған Қарағанды, Екібастұз, Жезқазған, Шығыс Қазақстан жерлерінде өте қауіпті. Себебі, олар желмен, сумен ауаға, топыраққа тарап қоршаған ортаны ластайды.
Слайд 10Тыныс алу жолдары,өкпе,тері ауруларының көбеюіне әкеліп соқтыруда.
Слайд 11 Семей полигонында 458 ядролық жарылыс болды. Соның салдарынан қатерлі ісік,
қан обыры, іштен кемтар туатын бала саны әлі де азаймай отыр. Зиянды заттардың мөлшерден тыс артуы бүкіл адамзат қауымына, қоршаған табиғатқа зиянын тигізері сөзсіз.Бұл қауіпті экологиялық проблема.
Слайд 13Ядролық жарылыстың салдары жылдар бойына жалғасып келеді
Слайд 14 Қышқыл жаңбыр - ол SO 2, NO 2 газдарының атмосферада
болу нәтижесі. Күкірт оксиді су тамшыларында еріп – күкірт қышқылын, азот оксиді- азот қышқылын түзеді де, қышқыл жаңбыр болып жауады.Ол өз кезегінде көлдегі балықтар мен құрбақалардың тіршілігіне кері әсерін тигізеді,өсімдіктер өнімін азайтады.Құрылыс материалдарын бұзып, темірден жасалған бұйымдарды жемірілуге ұшыратады.
Слайд 15Зауыт,фабрика түтіндеріндегі түрлі газдардың суда еріп қышқыл жаңбыр болып жаууы
Слайд 16Автокөлік түтүндері ауадағы қай газдың үлесінің көбеюіне әкеліп соқтырады?
Слайд 18Жауабы:
Мрамордың орнына біз борды алайық, кальций карбонаты
тұз қышқылымен әрекетесе бастайды. Соның себебінен CO2 көпіршіктері – газ бөлінеді.
CaCO3+2HCl=CaCl2+H2O+CO2
Бордың– 1г, ал қышқыл – 0,05л болғандағы бөлінген газдың көлемін табу керек.
Берілгені: m(CaCO3)=1г Шешуі.CaCO3+2HCl=CaCl2+H2O+CO2
V(HCl)=0,05л
Т/к: V(CO2)-?
Слайд 19Ендігі мақсат осы мазмұндас қоспаның құрамындағы заттың массалық үлесін есептеу. Оқулықпен
жұмыс
m (таза зат)
W(таза зат) = *100%
m (жалпы)
W(таза зат)- минералдың немесе қоспаның құрамындағы таза заттың массалық үлесі;
m(таза зат) - таза заттың массасы;
m(жалпы) - минералдың (қоспаның) жалпы массасы.
Слайд 20№1.Құрамында қосындысы бар 400 г әктасты өртегенде 78,4 л көміртегі (ІV)
оксиді түзілді. Әктастың құрамындағы қоспаның массалық үлесін (%) есептеңіздер.
Берілгені: CaCO3 = CaO + CO2
m (әктас) = 400 г
V (CO2) = 78,4 л
Т/к ω(қоспа)
Жауабы: 0,125 немесе 12,5%
Логикалық сұрақ:Ауаның құрамындағы көмір қышқыл газының массалық үлесі қанша және қанша мөлшерде болғанда ауаны ластап экологиялық дағдарысқа әкеп соқтырады?
Слайд 21№2.Құрамында 8% қоспасы бар 300кг әк тасты өртегенде алынатын сөндірілген әктің
массасын есептеңдер.
Берілгені: Шешуі:
W (қоспа) = 8% 1) таза заттың массалық
m (CaCO3)=300кг үлесін табамыз
Т\к: m(CaO) =? W(таза зат) = 100%-W(қоспа)
2) Тірек формуланы пайдаланып таза заттың массасын табамыз:
m(таза зат)
W(таза зат) = *100%
m(жалпы)
3) х
CaCO3 = CaO + CO2
Слайд 22 1) Массасы 400 г натрий селитрасы айырылғанда 33,6 л оттек
түзілді. Селитра құрамындағы қоспаның массалық үлесін (%) есептеңіздер. Жауабы: 36 %.
2) Құрамында 16 % қосындысы бар 119 г ізбестастан қанша литр көмірқышқыл газы бөлінетінін есептеңіздер. Жауабы: 22,4 л
3) Көлемі 67,2 л ( қ.ж.) метан алу үшін жұмсалатын құрамында 3 % қосындысы бар техникалық көмірдің массасын есептеңіздер. Жауабы: 37,1 г.