Слайд 1ГУМАНИТАРЛЫҚ АГРОЭКОНОМИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖ
АШЫҚ САБАҚ
Тобы: АШМ 37-1
Пәні: Физика және астрономия
Оқытушы: Алтунбекова А.
Слайд 2
Сабақтың тақырыбы:
Өткізгішті тізбектей және параллель жалғау
Слайд 3
Мақсаты
1. Оқыту: Өткізгіштерді тізбекке жалғаудың әдістері жөнінде түсінік беру, тізбектей және
параллель жалғау кезіндегі негізгі физикалық заңдылықтарды оқып үйрену, талдау жасау, саралау қабілеттерін дамыту.
2. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілеттерін, таным белсенділігін арттыру, оқушыны ұқыпты тыңдауға, практикамен ұштастыруға, тез шешім қабылдай білу мақсатында өз білімін нақты көрсете алуға дағдыландыру.
3. Тәрбиелік: Оқушыларды ұжымшылдыққа, жолдастыққа, алғырлыққа, белсенділікке, пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Слайд 5Үй тапсырмасы:
Жабық тест
Ток күші деп нені айтады? Оның өлшем бірлігі_________________________
Өткізгіштегі ток
күшін қандай құралмен өлшейді? Ол тізбекке қалай қосылады?___________________________________________________________
Электр кернеу деп нені айтады? Ол қандай бірлікпен беріледі?____________
Тізбектің бөлігі үшін Ом заңын тұжырымда ____________________________
Өткізгіштің кедергісі неге және қалай тәуелді? __________________________
Ток көзіне нелер жатады? _____________________________________________
Токтың әсерлері қандай? _____________________________________________
Слайд 6Жауаптары
Жауаптары:
Өткізгіштің көлденең қимасы арқылы бірлік уақытта өтетін заряд. Өлшем бірлігі
Ампер (А)
Амперметр; Тізбектей;
Тізбектің берілген бөлігінде заряд орын ауыстырғанда, электр өрісінің атқарған жұмысының осы зарядқа қатынасын айтады. U= A q ; (В) ; Вольтметр.
Тізбек бөлігіндегі ток күші- осы бөліктің ұштарындағы кернеуге тура пропорционал да, өткізгіштің кедергісіне кері пропорционал.
Өткізгіштің ұзындығына, көлденең қимасының ауданына, жасалынған материалдың қасиеттеріне тәуелді. R= L S; (Ом)Энергиялық қасиетке ие бола алады
Аккумуляторлар, гальвани элементтері, термопара, күн батареялары
Жылулық, химиялық, магниттік, физиологиялық.
Дұрыс жауапқа қойылатын ұпай сандары:
8-7 сұраққа – 5 ұпай
6-5 сұраққа – 4 ұпай
4-3 сұраққа – 3 ұпай
3 төмен 2 ұпай
Слайд 8Өткізгіштерді жалғаудың тәсілдерін қарастырайық.
1-жағдай: Өткізгіштерді тізбектей жалғау
Егер бірінші өткізгіштің соңы
екінші өткізгіштің басымен,
екіншінің соңы үшіншінің басымен жалғанса, онда мұндай қосуды тізбектей жалғау деп атайды.
I = I1 = I2 = . . . = In
2. U = U1 + U2 + . . . + Un
3. R = R1 + R2 + . . . + Rn
Слайд 92-жағдай: Өткізгіштерді параллель жалғау
Егер өткізгіштердің басын бір ғана А нүктесінде, ал
ұштарын
екінші бір В нүктесінде жалғасақ, онда мұндай жалғауды
өткізгіштердің параллель жалғау деп атайды.
1. I = I1 + I2 + . . . + In
2. U = U1 = U2 = . . . =Un
3.
Слайд 10
Өткізгіштерді тізбектей жалғау ережесі.
Өткізгіштерді тізбектей жалғағанда, ал тізбектегі жалпы кернеу, олардың
қосындысына тең болады, ал жалпы кедергі әрбір өткізгіштің кедергілерінің қосындысынан тұрады.
Өткізгіштерді параллель жалғау ережесі.
Өткізгіштерді параллель жалғағанда тізбектің барлық бөліктеріндегі кернеу бірдей, ал жалпы ток күші әрбір өткізгіштегі ток күштерінің қосындысына тең; жалпы кедергі кемиді:
Слайд 12 Жаңа тақырып бойынша есептер шығару
1. Суретте параллель
жалғанған екі өткізгіштің сұлбасы берілген. Кедергісі өткізгіш арқылы ток өтеді.
ток өткендегі өткізгіштің кедергісін анықтаңдар.
Табу керек - ?
Жауабы: 275 Ом
Слайд 13Жаңа сабақты бекіту:
Сапалық есептерден сұрақтар
Аккумуляторды зарядтау кезінде оның қақпақтарын ашып қояды
неге?
Жауабы: аккумуляторды зарядтау кезінде сутегі мен оттегі бөлінеді. Егер қақпақ ашылмаса жиналған газ аккумуляторды жарып жіберуі мүмкін.
2. Қараңғыда қант сындырғанда әлсіз жарқылды байқауға болады. Осыны түсіндіріңдер.
Жауабы: Қант сындырғанда зарядталады.
3. Неге электр сымдарына қонып отырған құс, жоғары кернеуді қосқанда ұшып кетеді?
Жауабы: Электростатикалық өрістен құс қауырсындары өзара әсерлесіп аралары ашыла бастайды. Осы қолайсыз әсер құстың ұшуына себеп болады.
4. Электр желісіне ұшып келіп қонған құсқа токтың әсері неге білінбейді?
Жауабы: Құстың денесі мен оның аяқтары арасындағы өткізгіш бөлігі өзара параллель. Мұндай тізбектегі ток күші кедергіге кері пропорционал құс денесінің кедергісі АВ өткізгіш кедергісінен анағұрлым артық болатын, ондағы ток күші аз. Ол құсқа қауіпті.
Слайд 17Бағалау
Дұрыс жауапқа қойылатын ұпай сандары
20-25 ұпайға дейін – «5» деген баға
12
- 19 ұпайға дейін – «4» деген баға
11-4 ұпайға дейін – «3» деген баға
4 төмен баға – «2» деген баға
Слайд 18
ҮЙ ТАПСЫРМАСЫ
Өткізгішті тізбектей және параллель жалғауға ОБСӨЖ жазып келу. Тізбектей және
параллель жалғауға Венн диаграммасын жасап
келу.
Слайд 19Қорытынды
Үйреніңіздер, оқыңыздар, ақылға салыңыздар, оның ішінен ең қажеттісін таңдап алыңыздар.
Н.И.Пирогов