Презентация, доклад на тему Сергей Афанасьевич Зверев-Кыыл Уола по саха литературе (7. 10 класс)

учуутала, Бүлүү улууһа

Уола (1900–1973)

Үрүҥ айыыттан төрүттээх
Үтүө тылым өлбөтүн! С.А.Зверев-Кыыл Уола
«Сергей Звереви үөрэтии – Саха Киһитин дьиктилээх өйүн-санаатын биир кэрэ-бэлиэ көстүүтүн үөрэтии, чинчийии буолар».
Петр Тобуруокап – саха народнай поэта

искусствотын үтүөлээх деятелэ (1957),
Икки Үлэ Кыһыл Знамятын орден кавалердара (1957, 1971),
РСФСР культуратын үтүөлээх үлэһитэ ( 1971),

тойуксут төрүттэрдээх эбит. Хос эһэтэ Кыһыл ойуун, эһэлэрэ Дьапта Онтуон, Мындыр Өлөксөй, эбэтэ Бүргэс Балбаара бары да бэрт тойуксут, алгысчыт, олоҥхоһут идэлээхтэринэн чугас эргин биллэллэрэ. Итини таһынан хос эһэтин кытта бииргэ төрөөбүт Күөгэйкээн, Эһэтин кытта бииргэ төрөөбүт Чомпуус Силиппиэн уола Макаар, чугас аймаҕа Н.С.Анисимов (Тойуктаах Ньукулай) эмиэ туойалларынан сураҕырбыт дьоннор. Кинилэри удьуордаан Сергей Зверев туойар-ыллыыр идэлэммитэ диэн этэр сөп.

Удьуор утума

сыл Бодойбо бириискэлэригэр көмүс сууйбута, Кэмпэндээйигэ мас ууһунан үлэлээбитэ, оройуонугар колхоз председатэлинэн, түүлээх булчутунан кытта үлэлии сылдьыбыттааҕа.

үлэлээбитэ. Көрөөччүлэр кини толоруутугар ордук сөбүлээн хаалбыт уобарастарынан буолаллар: Сатараал (С.Омоллоон «Сайсары»), Дьөгүөркэ уонна Быыпсай (А.Софронов «Дьадаҥы Дьаакып» уонна «Таптал»). Сэрии саҕана советскай норуот хорсун санаатын уруйдаан элбэх өрө күүрүүлээх патриотическай ырыалары суруйбута.

сүрүн болҕомтотун саха норуотун музыкальнай искусствотын сөҕүтүннэриигэ уурбута. 1944 с. кини республика правительствотын соруда5ынан тэриллибит айар үлэһиттэр биригээдэлэригэр киирэн Москва5а барар. Айар бөлөх сыалынан дойду столицатын музыкальнай эйгэтин үлэһиттэрин кытта сирэй көрсөн саҥа тэриллэн эрэр Саха музыкальнай театрын репертуарын оҥоруу этэ.

айымньыта нуучча тылыгар тылбаастаммыта уонна куорат 800 сыллаах юбилейын чиэстээһиҥҥэ киин «Правда» хаһыат страницаларыгар хайҕаммыта.
1947 с. С.Зверев П.А.Ойуунускай аатынан Саха государственнай музыкальнай-драматическай театрыгар саха бастакы «Алаас сибэккитэ» балетын уонна саха бастакы «Ньургун Боотур» оператын (туруорааччылар М.Жирков уонна Г.Литинскэй) консультанынан ыҥырбыттара.

дойдутаа5ы ыччаттар уонна студеннар фестивалларыгар кыттыбыта, I республикатаа5ы ыччат фестивалыгар лауреат үрдүк аатын ылбыта. 1959 с. эмиэ ити коллектив С.А.зверев салайыытынан II республика ыччатын фестивалыгар «Суоһалдьыйа Толбонноох» балеты ситиһиилээхтик туруорбута.
Биир улахан айар кыайыытынан Г.Васильевы кытта бииргэ үлэлээн «Айхал эйиэхэ, аар тайҕа» диэн суруйбут поэмата буолбута.

1957 с. С.А.Зверев салайыытынан Сунтаар оройуонун уус-уран самодеятельноһын коллектива «Оһуор» диэн кини айбыт, кэлин аатырбыт норуот үҥкүүтүн туруорбута

кэлиитэ», «Кыталык ырыата», «Суоһалдьыйа Толбонноох», «Кэйээрин», «Ытык дабатыы» диэн норуот тылынан айымньыларын холобурдарын суруйталаабыта.
Ол курдук Сергей Афанасьевич тыыннааҕар «Мин сүрэҕим» (1935), «Икки үйэ» (1964), «Айхал эйиэхэ, аар тайҕа»(1958), «Аман өс»(1971) уонна А.Лаврик тылбааһынан «Сказание о великой Москве» (1947)
Сергей Афанасьевич оло5ун ти7эх сылларыгар народнай суруйааччы Суорун Омоллооннуун айымньылаахтык үлэлээн «Оргуһуохтаах кыыс», «Суоһалдьыйа Толбонноох», «Уот Кудулу байҕал» диэн бөдөҥ эпическэй айымньылары суруйбута «Аман өс» диэн тиһэх хомуурунньугар киирбиттэрэ.

Өлөксөй. 4. Туруорсубут балетын аата “... сибэккитэ “. 5. Ханнык улуустан төрүттээҕий? 6. Туруорбут үҥкүүтүн аата. 7. Уруй-… . 8. Айымньытын аата