Презентация, доклад на тему Саха литературатын сүнньүнэн уһуллубут уус-уран киинэлэргэ дьахтар дьылҕатын көрдөрүү

уратыларын үөрэтии.

ааҕыы, чинчийээччилэр ырытыыларын көрүү. 2. Литература уонна киинэ алтыһыыларын үөрэтэр, саха киинэтин историятын сайдыытын сырдатар үлэлэри булан ааҕыы. 3. Киинэлэрин булан көрүү, режиссер үлэтин ырытыы, сүрүн оруоллары толорбут артыыстардыын кэпсэтии. 4. Уус-уран айымньы киинэҕэ көстүүтүн үөрэтии; 5. Дьахтар дьылҕата саха уус-уран киинэтигэр хайдах киирбитин көрүү, быһаарыы.

киностудия)

А.Романов Н.Заболоцкай айымньытынан устубут киинэтэ туруору экранизацияҕа чугасаһыан сөп. Ол курдук сюжекка режиссер бэйэтин өттүттэн улахан уларытыылары оҥорботох, киинэ киэбинэн саамай сүнньүн эрэ хаппыт. Ол эрээри Н.Заболоцкай айымньытын идеята олох күндүтүн туһунан эбит буоллаҕына, А.Романов, бэйэтэ этэринэн, киинэ олоххо идеалы көрдөөһүҥҥэ анаммыт. Онон икки көрүү холбоһон, ураты айымньы үөскээбит. Мааппа – айымньыга, киинэҕэ тыын тахсыбат хараҥа олох, дьиикэй быһыы сиэртибэтинэн көстөр.

с., ГНК “Сахафильм”)

Никита Аржаков “Аанчыга” айымньыны толору экранизация бары ирдэбиллэригэр эппиэттиир “идеальнай” киинэ буолбут. Аанчык “саҥа тыллан эрэр ньургуһун быһа тардыллыбытын курдук кэхтибитин”, кэлин оҕолонобун диэн өлүүтүн – барыта баттыгастаах олох хараҥа дьайыытын быһыытынан Никита Аржаков итэҕэтиилээхтик көрдөрбүтэ. Аанчык – саха дьахтарын бары кэрэтин, истиҥин түмпүт образ. Киинэ айымньытын курдук толору арыллыбыт диэн сыаналыыбыт. Бу режиссер оруолларыгар барсар дьону таларыттан, ол артыыстар оруолларын төһө арыйалларыттан саҕалаан үлэтэ табыллыбыт. Артыыстар оонньуулларынан, саҥаларынан-иҥэлэринэн, тутталларынан-хапталларынан, көрдөрөр иэйиилэринэн көрөөччүнү тута сүүйүөхтээхтэр. Оччоҕо эрэ режиссер үлэтэ үрдүктүк сыаналанар, биһирэнэр.

ГНК “Сахафильм”)

Вячеслав Семенов “Мотуота” таптал туһунан киинэ буолар. Кэпсээҥҥэ уонна киинэҕэ Сэбиэскэй былаас өҥөтүнэн үөрэхтэнэн, сайдан эрэр ыччат дьон истиҥ сыһыаннара, өй-санаа өттүнэн тобуллан, сытыырхайан эрэр саха кыыһын быстах дьылҕата көстөр.
Киинэ режиссера Амма Аччыгыйын айымньытын идеятын итэҕэтиилээхтик уонна күүстээхтик тиэрдибит. Ол курдук киинэ автора музыка тыаһа, айылҕаны ойуулааһын курдук араас ньымалары туттан, кэрэхсэбиллээх киинэни устубут. Сүрүн герой кэмсиниитин, кыыһы аһыйыытын көрдөрөр, соҕотох тиит курдук символ уобараһы бэйэтиттэн эбэн киллэрэр. Геройдарын табыгастаахтык талбытын бэлиэтиибит. Холобур, Мотуо кыыс Амма Аччыгыйын айымньытыгар дьоһуннаах, сытыы тыллаах-өстөөх кыыс буоллаҕына, В.Семенов киинэтигэр наһаа нарын, сэмэй, элбэх саҥата суох кэрэ кыыс быһыытынан көстөр.

- сэбиэскэй олох омсолоох геройа, үлэнэн дьоллонор советскай олох идеологиятыгар сөп түбэспэт мещанныы өйү-санааны тутуһар дьахтар эбит буоллаҕына, Э.Новиков киинэтигэр сүрүн героиня – баай-талым олохтоох, карьератын оҥостубут, ол эрээри тапталга, эр киһи истиҥ сыһыаныгар тардыһар соҕотохсуйбут дьахтар. Кэпсээн событиелара киинэҕэ биһиги бүгүҥҥү олохпут чахчыларын көрдөрөллөр. Аҥардас Плисадабыт тас дьүһүнэ, таҥаһа-саба, тыла-өһө, массыыната, дьиэтэ-уота бүрүчүөскэтигэр тиийэ аныгыылыы буолбут. Чугас дьонун тапталыгар угуттанар, дьиэ кэргэн, оҕо-уруу диэн дьолу билэр туохха да тэҥнэспэт. Ол эрэн, киинэҕэ атын өйдөөх-санаалаах, толкуйдуур толкуйдаах, олоҕу атыннык көрөр дьахтар уобараһа арыллар. Кини үйэтин тухары үлэ үөһүгэр сылдьар, бэйэтин көрүнэр, “карьера” диэн баран сылдьар. Дьахтар сиргэ кэлэр анала тапталлаах ийэ, кэргэн буолуу буолар. Ону биһиги Плисадабыт өйдүүр. Ол эрэн, киниэхэ онто суох... Бу кини саамай хараастар санаата, куруук толкуйдуур толкуйа. Дьылҕа хаан диэн хас биирдии киһиэхэ баар. Ол аата маннык дьылҕа киниэнэ буоллаҕа.

- киинэни айыыга араас историческай эпохалар, ураты стиллэр, олоҕу көрүүлэр алтыһаллар.

- уус-уран айымньы сүнньүнэн уһуллар киинэлэр олус элбэхтэр уонна литература саамай бөдөҥ, суолталаах айымныларыгар уһулаллар уонна экранизация түмүгэр ураты айымньы, саҥа эстетическэй феномен буолан тахсаллар

- литературнай айымньы киинэ буолан, үгүс дьоҥҥо тиийэр кыаҕа үрдүүр.