Презентация, доклад на тему Прэзентацыя па беларускай мове Назоўнік: агульнае значэнне, марфалагічныя прыметы, сінтаксічная роля (10клас)

жыве.
Без працы не будзе шчасця.
Вочы – свет, а рукі – хлеб.

ці абстрактныя, зборныя ці рэчыўныя, на адушаўлёныя і неадушаўлёныя, пра род назоўнікаў; увагу вучняў засяродзіць на ўжыванні назоўнікаў, род якіх не супадае ў беларускай і рускай мовах; назоўнікаў, што абазначаюць асоб паводле іх прафесійнай дзейнасці; назоўнікаў агульнага роду; нескланяльных назоўнікаў і абрэвіятур;неадушаўлёных складаных назоўнікаў, якія пішуцца праз злучок.
Удасканаліць уменне адрозніваць агульныя і ўласныя, канкрэтныя ці абстрактныя, зборныя ці рэчыўныя адушаўлёныя і неадушаўлёныя назоўнікі; фарміраваць уменне захоўваць марфалагічныя нормы пры ўжыванні назоўнікаў, род якіх не супадае ў беларускай і рускай мовах.

1 вар. Бензін –
2 вар. Спеў -

абазначаюць адушаўлёныя назоўнікі, што – неадушаўлёныя? Як іх адрозніць граматычна?
Ці заўсёды граматычная катэгорыя "адушаўлёнасць - неадушаўлёнасць" супадае з біялагічнай катэгорыяй "жывое - нежывое".

шчупак.
2. Назвы некаторых страў: карась.
3. Назвы раслін: рамонак.
4. Нежывых людзей: нябожчык.
5. Назвы міфілагічных істот: вадзянік.
6. Назвы прадметаў нежывой прыроды: хата.
7. Назвы шахматных фігур, карт: дама.
8. Сукупнасць жывых істот: грамада.
9. Назвы мікраарганізмаў: бактэрыя.
10. Назвы цацак: робат.

З выдзеленымі словамі ўтварыце словазлучэнні, ставячы назоўнікі ў форме вінавальнага склону.

Падбярозавік, батальён, матыль, рой, чорт, сініца, вірус, кентаўр, судак (страва), сом, табун, гном, туз, мядзведзь (цацка), ведзьма, адрасат, ферзь, дракон, мікроб, кароль (назва карты), статуя, язык (палонны), рамонак.

левую.
Ананас, асілак, бавоўнік, валет, верабей, габелен, гном, дамавік, інфекцыя, камар, канцэрт, карп, лясун, мозг, моладзь, мурашнік, муха, мядзведзь, народ, настаўнік, нябожчык, парад, пешка, помнік, расінка, робат, токар, узвод, усход, фантамас, фуганак, Чыпаліна, шакалад, шампіньён.

неадуш.
Ставім назоўнікі ў множны лік: нябожчык - нябожчыкі.
Наз.склон нябожчыкі
Родны склон нябожчыкаў
Він.склон нябожчыкаў
Значыць, гэта адушаўлёны назоўнік, бо канчаткі ў
Р. і В.склонах аднолькавыя

неадуш.
Ставім назоўнікі ў множны лік: бактэрыя - бактэрыі
Наз.склон бактэрыі
Родны склон бактэрый
Він.склон бактэрыі
Значыць, гэта неадушаўлёны назоўнік, бо канчаткі ў
Р. і В.склонах неаднолькавыя

род назоўнікаў у беларускай і рускай мовах.

Бел... вуаль, упэўнен... поступ, прыгож... подпіс, дзік... гусь, паляўніч... сабака, няправільн... дроб, салдацк... шынель, зубн... боль, акуратн... запіс, доўг... цень, беларуск... жывапіс, залат... медаль, турэцк... цюль, яўн... фальш, балюч... мазоль, усеагульн... перапіс, дарожн... пыл.

Валянцінай Корбуць.

назоўнікі або не?
Вяз, дуб, клён, ясень - назвы дрэў. Адушаўлёныя гэта назоўнікі або не?
Да якіх назоўнікаў - адушаўлёных або неадушаўлёных - вы аднеслі б словы лялька і матрошка?.
Адушаўлёным або неадушаўлёным з'яўляецца назва танца ў сказе: На вяселлі танцавалі гапака?.
Якія назоўнікі абазначаюць многа прадметаў, але ўжываюцца ў форме адзіночнага ліку?
Ці можа вада сцякаць па лісцях дрэў? Патлумачце сваё меркаванне.
Якая розніца з пункту гледжання граматыкі паміж назоўнікамі студэнты і студэнцтва?
Якія зборныя назоўнікі і якім спосабам можна ўтварыць ад асноў назоўнікаў каласы і корань ?

на пытанне каго? і маюць форму, аднолькавую з формай роднага склону адзіноч-нага ліку, напрыклад: атакаваць (каго?) караля, узяць (каго?) ферзя, паставіць (каго?) каня, вывесці з-пад удару (каго?) слана.
Неадушаўлёныя: у вінавальным склоне адзіночнага ліку гэтыя назоўнікі адказваюць на пытанне што? і маюць форму, аднолькавую з фор­май назоўнага склону адзіночнага ліку, напрыклад: пасадзіць (што?) вяз, узлезці на (што?) дуб, вырасціць (што?) клён, паліць вадой (што?) ясень.
Як правіла, назоўнікі лялька і матрошка адносяць да адушаўлёных: убачыла (каго?) лялек, вазьмі з сабой (каго?) матрошак. Толькі ў некаторых выпадках праяўляецца неадушаўлёнасць: Дзяўчынкі гуляліў (што?) лялькі.
Адушаўлёным: у вінавальным склоне адзіночнага ліку назоўнік гапак адказвае на пытанне каго? і мае форму, аднолькавую з формай роднага склону адзіночнага ліку.
Зборныя.
Не можа. Форма па лісцях - парушэнне літаратурнай нормы. Правільна - па лісці.
Студэнты - форма множнага ліку назоўніка студэнт, студэнцтва - зборны назоўнік.
8. Калоссе і карэнне - бяссуфіксны спосаб.

якія абазначаюць толькі асоб і жывых істот.
2. Адушаўлёныя назоўнікі - гэта словы, формы вінавальнага склону якіх у адзіночным і (або) множным ліку супадаюць з формамі назоўнага склону.
3. Адушаўлёныя назоўнікі - гэта словы, формы вінавальнага склону якіх у адзіночным і (або) множным ліку супадаюць з формамі роднага склону.