Слайд 1Традицииле ши обичеюриле попорулуй молдовенеск
Слайд 2Традицие, традиций – обичей, пэстрат дин мошь - стрэмошь, каре алкэтуеште
трэсэтура спечификэ а унуй попор.
Слайд 3Фрумоаселе обичеюрь дин зилеле ноастре ышь ау ынчепутул дин челе май
стрэвекь тимпурь. Еле ерау легате де моментеле импортанте дин вяца омулуй: наштеря,
кэсэтория, моартя.
Слайд 4Шезэториле , жокуриле, нунциле ши кумэтрииле, колинделе ши мулте алте обичеюрь
сынт мэргэритареле културий молдовенилор. Обичеюриле популаре ау трансмис челе май импортанте моменте дин екзистенца фиекэруй ом.
Слайд 5Фолклориштий ымпарт обичеюриле ын:
Обичеюрь календаристиче: обичеюриле де ярнэ, обичеюриле де
примэварэ – варэ, обичеюриле де тоамнэ.
Обичеюриле де фамилие: обичеюриле де наштере, петречеря ын арматэ, обичеюриле де нунтэ, обичеюриле де ынмормынтаре ши поменире а морцилор.
Слайд 6Чиклул календарик де ярнэ купринде челе май нумероасе ши май вариате
обичеюрь, рэспындите пе ынтрег териториу молдовенеск.
Слайд 7Ачесте сэрбэторь се десфэшоарэ ын периоада де ла 20 дечембрие пынэ
ла
14 януарие.
Принчипалеле сэрбэторь купринсе ынтре ачесте дате сынт: Крэчунул ши Анул Ноу.
Слайд 8Динтре обичеюриле дин чиклул сэрбэторилор де ярнэ челе май семнификативе сынт:
колиндул де Крэчун ши уратул ку Плугушорул де Анул Ноу, ку Семэнатул, ку Бухаюл, ку Соркова, жокуриле ку мэшть(капра, урсул) ши челе май ной кум сынт: мерсул ку стяуа, дансурь.
Ла колиндат ын сяра де Крэчун партичипэ ну нумай копий, чи ши флэкэй, фете марь ши оамень ынсураць.
Слайд 9Ла колиндат
Адевэратул колиндат се десфэшоарэ ын сара ши ноаптя де
Крэчун. Колиндэторий се адунэ ын чете бине рындуите. Фиекаре груп ышь алеже ун кондукэтор нумит де обичей "вэтаф" сау "жуде". Колиндэторилор проприу - зишь ли се алэтурэ кыцьва флэкэй ку сарчина сэ поарте, ын сачь ши трайсте, даруриле примите. Пе времурь, фиекаре чятэ путя сэ ее ла колиндат нумай о анумитэ парте а сатулуй, авынд грижэ сэ ну пэтрундэ ын зона че се кувеня алтея.
Одатэ ынтраць ын куртя касей, колиндэторий ышь дяпэнэ реперториул ынаинтя мембрилор касей, адунаць ын праг. Дупэ че кынтечеле с-ау терминат, газда ышь инвитэ колиндэторий ын касэ. Аич, ынаинте де ашезаря ла масэ пентру оспэцул комун, вэтафул четей порунчеште сэ се кынте алте кытева колинде. Нумэрул колинделор депинде ын маре мэсурэ де рангул газдей ши де белшугул де дарурь пе каре еа урмязэ сэ ле офере колиндэторилор.
Слайд 10Капра
Ачест обичей цине, де регулэ, де ла Крэчун пынэ ла
Анул Ноу. Капра се алкэтуеште динтр-ун лемн скурт, чоплит ын формэ де кап де капрэ, каре се ынвелеште ку хыртие рошие. Маска есте ынсоцитэ де о чатэ згомотоасэ, ку нелипсиць лэутарь че акомпаниязэ дансул капрей. Капра салтэ ши се змучеште, се ротеште ши се аплякэ, клэмпэнинд ритмик дин фэлчиле де лемн. Ун спектакол аутентик трезеште ын асистенцэ фиорь де спаймэ. Спектаколул се ремаркэ май алес прин орижиналитатя костумулуй ши а кореграфией. Черчеторий пресупун кэ дансул капрей, прекум ши алте манифестэрь але мэштилор, ынтылните ын сателе молдовенешть ла время Крэчунулуй провин дин черемонииле сакре архаиче ынкинате морций ши ренаштерий дивинитэций.
Слайд 11Асемэнэтор ку "Капра" есте обичеюл де а ымбла ку "Урсул", ачастэ
датинэ авынду-шь де асеменя орижиня ынтр-ун култ жето-дак, че урмязэ фертилизаря ши пурификаря солулуй ши а господэрией. Урсул есте ынтрукипат де ун флэкэу каре поартэ пе кап, пе умерь ши пе спате блана унуй астфел де анимал, авынд ын журул урекилор ниште чукурь роший. Ын тимп че урсул мормые ши жоакэ ын ритмул тобелор ши ал флуерэтурилор, урсарул стригэ: "Жоакэ бине, мэй Мартине, / Кэ-ць дау пыне ку маслине". "Урсул" есте ынсоцит де ун груп де колиндэторь маскаць ши костумаць, каре репрезинтэ диверсе анимале сау персонаже ши каре ыл ацыцэ прин стригэтурь. Ла сфыршит, тоць ле урязэ газделор мултэ сэнэтате, феричире, реколте богате, месе ымбелшугате ши ла мулць ань.
Слайд 12Стяуа
Де ла Крэчун ши пынэ ла Боботязэ копий ымблэ ку
стяуа, ун обичей векь че се ынтылнеште ла тоате попоареле крештине. Ачест обичей вря сэ аминтяскэ стяуа каре а вестит наштеря луй Иисус ши й-а кэлэузит пе чей трей мажь. Кынтечеле деспре стя провин дин сурсе диферите. Микул кор ал стеларилор, каре ынтрэ ын касэ ын зилеле Крэчунулуй, кынтэ версурь релижиоасе деспре Иисус: "Стяуа сус рэсаре", "Ын орашул Вифлеем",
"Ла нунта че с-а ынтымплат", "Трей край де ла рэсэрит".
Слайд 13Семэнатул
Обичеюл семэнатулуй е чел дин диминяца де Анул Ноу. Ку
семэнатул ымблэ копий ын вырстэ де 6-12 ань, бэець ши фетице. Ей ау ын бузунаре сау ын трайсте грэунце ши, дупэ че ышь чер вое де ла стэпынь, ынчеп семэнатул. Семэнэторий дореск газделор роаде богате, вите буне, сэнэтате, феричире.
Бунэ диминяцэ, Ан Ноу!
Сямэн грыу ши ку секарэ,
Пынэ-н сарэ сэ рэсарэ,
Пынэ мыне сэ се коакэ,
Пыне мултэ сэ се факэ!
Сэ фиць ку тоций войошь,
Сэ рэмынець сэнэтошь!
Слайд 15Ын фиекаре ан аштептэм сэрбэториле ку инимиле плине де емоций. Авем
челе май фрумоасе колинде, челе май фрумоасе датинь де Анул Ноу.
Традицииле ши обичееле н-ау фост уйтате ничодатэ де стрэмоший ноштри.
Ну ле вом уйта нич ной!