Презентация, доклад по казахской литературе 5 класс Ыбырай Алтынсарин Өзен өлеңі

беретін орта мектебі

ортада еркін ұстап, ойын ашық айтып, жолдастарының ойын тыңдай білуге үйрету.
Өлеңдегі негізгі ойды түсіну.
Міндеттері:
І. Барлық оқушы: 1. Өлеңді мәнерлеп оқи алады.
2. Өтілген материал бойынша сұрақтарға жауап бере алады.
ІІ. Оқушылардың көпшілігі:
1. Өз ой-пікірін жеткізе алады.
2. Өлең құрылысына талдау жасай алады.
ІІІ. Кейбір оқушы:
1. Ойын дәлелді пікірмен жеткізе алады.

тақырыпты ашу.
ІV. “Мағынаны тану” жаңа сабақ.
V. “Ой дамыту” “Алтын қақпа” ойыны.
VІ. “Ой түйіндеу”.
VІІ. Рефлексия “Аралдар” әдісі.
VІІІ. Бағалау.
ІХ. Үйге тапсырма.

ағашы»

Жасыл жапырақ –мен бүгінгі сбақта жетістікке жетемін.
Қызыл жапырақ -мен бүгін өз пікірімді айтамын.
Сары жапырақ -мен бүгінгі сабақта белсенділік танытамын.

өлеңі

де жоқ,
Сөйлеген не бір ауыз сөзі де жоқ.
Тоқтамай қысы-жазы кезе берер,
Үстінде бір жапырақ бөзі де жоқ.
(Өзен)

жылы Қостанай облысында дүниеге келген. Өз әкесі Алтынсары Ыбырайдың 4 жасар кезінде қайтыс болды да, Ыбырай атасы Балғожа бидің тәрбиесінде өседі.
1844 жылы Орынборда қазақ балаларына арналған жеті жылдық мектеп ашу туралы патша ережесі бекітіледі. Балғожа би осы ашылмақ мектепке 1846 жылы бес жасар немересі Ыбырайды жазғызып қояды. 1850 жылы 23 тамызда орыс-қазақ мектебі ашылып, қазақтан 30 бала алынады, солардың бірі Ыбырай Алтынсарин болады. Жеті жылда Ыбырай мектептен жақсы білім алып шығады. Ендігі жерде өзі алдған білім нұрын халқына шашқысы келіп, мектеп ашуды армандайды. Көп жылдар аңсап, өз өмірінің арманы болған мектебі тек 1864 жылы ашылады. Бала оқытқанына қатты қуанған Ыбырай: «Он төрт бала оқытамын. Бала оқытуға қойға тиген аш қасқырдай тиістім. Балалар да менің айызымды қандырып, оқуды тез меңгеріп алды» деп жазған екен бір хатында.
Ыбырай Алтынсарин –халқына білім беріп, мәдениетті ел қатарына жеткізуді армандап, өзінің бар өмірін сол жолға арнаған адам. Сонымен қатар ол балаларға арнап әртүрлі тақырыпта көптеген өлең, шағын әңгімелер жазды. Орыс әдебиетінен балаларға лайық көркем шығармаларды аударды. Сол көркем шығармалардың бәрінде де ол балаларға білім, тәрбие, үлгі-өнеге беру мақсатын көздеді.

«Өзен», «Ананың сүйюі» және т.б. өлеңдері бар.

Оқулықтары

«Қазақ  хрестоматиясы»,
«Қазақтарға орыс тілін үйретудің бастауыш құралы»

Әңгімелері

"Өрмекші, құмырсқа, қарлығаш" , «Екі жолдас», «Бір уыс мақта», «Қисық ағаш», «Таза бұлақ», «Шеше мен бала», «Ақымақ дос», «Тазша бала», «Қыпшақ Сейтқұл», «Киіз үй мен ағаш үй», «Талаптың пайдасы», «Бақша ағаштары», «Асыл шөп», «Байұлы», «Мейірімді бала», «Дүние қалай етсең табылады», «Жиренше шешен», «Бай мен жарлы баласы», «Әке мен бала», «Мақта қыз бен мысық» және т.б. әңгімелері бар.

Ыбырай Алтынсариннің шығармашылығы

соқса бір қалыпта, Аралап тау мен тасты арқыраған.
Көңілің суын ішсең ашылады, Денеңде бар дертінді қашырады. Өксіген оттай жанып жануарлар Өзеннен рақат тауып басылады. Қынарда тілсіз тұрған тоғайлар да Шуылдап желмен бірге бас ұрады...
Он мың мал айдап өтсең лай қалмайды, Тасыса су бармаған сай қалмайды. Тасыған өзен судың қуатымен Көк шығып шөп бітпеген жай қалмайды.
Ел қыстап күн көреді жаныбында, Дәм болар алуан - алуан балығында... Тас таста, алтын таста сынамаққа, Сонда да аққан өзен қалыбында.

тәрбиесінде болған?

Неше жол?
(18 жол)
Неше буын бірінші жолы?
(11 буын)
Неше бунақ?
(3 бунақ)
Ұйқас түрі:
сарқыраған, жарқыраған, арқырған. (а, а, б, а)
Қара өлең.

бағдары. Жолдаудың негізгі бағыттарының
бірі экологияға арналып отыр. Қоршаған ортаны
ластауға, экологиялық қалыпты жағдайды бүлдіруге
жол бермеуге зор көңіл бөлінген

«Табиғат әзілді сүймейді, ол әрқашан әділдікті қорғайды, ол қатал, оныкі ақиқат, оныкі дұрыс. Қателік пен адасу адамнан шығады» (Гете)