Презентация, доклад по казахскому языку на тему Қымыздың емдік қасиеті

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ «№3 орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі           Жоба авторы: Скоробогатько Ангелина Кабдрашит Нурбек 6 “”В” сынып оқушысы 8 “Б” сынып оқушысы   Тақырыбы: Қымыздың емдік қасиеттері және маңызы   Бағыты: Қазақстанның тарихи ескерткіштері және болашақ дамуы бар саяхат маршруттары.   Секция: Өлкетану     Жетекшісі: Салимова Алена «№3 орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі Қазақ тілі және әдебиеті пәні мұғалімі

ЖОСПАР:

-

І. Кіріспе:
- Қымыз туралы түсінік

ІІ. Негізгі бөлім:
- Қымыздың емдік қасиеті
- Қымызды дайындау әдісі
- Қымыздың маңыздылығы

ІІІ. Қорытынды бөлім:
Қымыздың өзіндік
құндылығы

Осы мақсатты жүзеге асыру үшін жұмыстың
алдына мынадай міндеттер қойылды:

Қымыз туралы түсінік беру;
Қымыздың өзіндік ерекшелігін саралау;
Қымыздың дайындау әдісін талқылау.

Зерттеудің мақсаты мен
міндеттері

құрметті дастарқан дәмінің бірі. Бие сүтінен даярланатын
қымызды көптеген көшпелі халықтар- қазақтар, қырғыздар,
башқұрттар баяғы заманнан білген.

Тарихи мәліметтетге сүйенсек қымыздың пайда болу тарихы V ғасырдан басталады. Сақтар заманынан жылқы сүтінен дайындалған. Қымызды дайындау технологиясы көшпенділер заманынан келе жатқан дәстүр. Дәлел ретінде осыдан 5500 жыл бұрынғы энеолит кезеңінде қымыздың болғандығы мәлім. Көне француз қолжазбаларда да қымыз туралы мәліметтер баршылық.

отырып, өкпе, сүйек және бүйрек туберкулезін, жүрек, қан тамырлары ауруларын емдегенде,

сондай-ақ витаминдер жетіспегенде, зат алмасу бұзылғанда қолданады. Антибиотикалық дәрі- дәрмектер қымыздың құрамындағы:витаминдермен, қоректік заттармен, ашытқылармен қосылып организмге оңай сіңеді.

Өзінің адам организміне жасайтын күрделі және әр жақты әсеріне қарай қымыз тіршілік көзі ретінде ықпал етеді және маңызды тамақ өнімі болып табылады.

территориясымен саяхат шегіп, қымыз ішкен. Қымызды ашыту жолдарын, дәмін, адам организміне, оның ішінде несіп бөлуге әсер ететінін божайлап тұрып жазған. Қымыз жайлы ⅩⅧ-ⅪⅩ ғасырлардың өлі арасында көшпелі елдің тұрмыс-тіршілігін бақылаған С.Т. Ақсақов та, тіпті орыстың ұлы ақыны А.С. Пушкин де жақсы лебіз білдірген.

емдеу үшін қолданады

Қымыз асқазанды емдеп, адамның өзін әлдендіреді

Адам организміне қажетті элементтердің барлығы бар

Қымыз жүйке ауруларына бірден-бір ем

Құрамында В витаминімен бірге В2, В12 витаминдері бар

Зат алмасу қалпына келеді

Адамның ас ішкенде тәбетін ашады

Жүрек-қан тамырлары, жүйке жүйесі қызметін жақсартады

11,0

Минералды тұз 0,3

Май 2,0

Жалпы белок 2,0

Сүт қанты 4,7

Сиыр сүті

Сүт қанты 6,7

Жалпы белок 3,0

зат – белок. Бие сүтінде ол 1,8 – 2,2 %
болады. Сүтте белоктың үш түрі – казеин, альбумин және
глобулин болады.
Сиыр сүтіндегі белоктардың ең көбі казеин. Ол барлық
белоктық заттардың 80% алады.

биохимиялық процесстер күшейіп, зат алмасу қалпына келеді. Қымыздың құрамында сүт қышқылы бар. Соған орай тағамның құрамындағы белоктардың, майлардың, әр түрлі қанттардың жақсы қорытылуына ықпал жасайды.
Ал құрамындағы көмір қышқылы аздығына қарамастан ас қорыту бездеріне әсер етіп, қарын сөлінің бөлініп шығуын тездетеді. Қымыз ішкенде тәбеттің ашылатыны сондықтан. Қымызбен емдеу, қымыздың емдік қасиеті оның құрамындағы химиялық заттарға байланысты.
Қымызбен емдеу. Ашу процесінде пайда болған сүт қышқылының және әр түрлі ас қорыту ферменттерінің, т.б. пәрменді катализаторлардың әсерінен құрамдық заттардың сіңімді түрлері пайда болады. Мысалы, сүт қанты глюкоза мен галактозаға, сүт белогі әр түрлі ұсақ молек. қосындыларға, полипептидтерге (альбумоза, пептон) ыдырайды. Сөйтіп, олардың зат алмасу процестеріне қатысу реакциясы артады.
Сонымен қатар, бұл процестердің нәтижесінде қымыздың дәмін, иісін, т.б. тағамдық қасиеттерін жақсартатын және тағамға тәбет тарттыратын заттар пайда болады.

сүтіндегіден 2 еседен астам кем. Жүргізілген зерттеулерде, сиыр сүтіндегі май түйіршіктеріне қарағанда, бие сүтіндегі май түйіршіктері кішілеу келетіндегі анықталған.
Сол себепті бие сүтінің майы организмге тез гидролизденеді және жақсы сіңеді. Бие сүтінің майының бір өте тамаша қасиеті бар.

торсықта сақталып,
пісуі жеткен
қымыз

Бал қымыз –
бал, қант секілді
тәтті қосып
Жуасытқан
қымыз

Уыз қымыз –
бұл бие сүтінің
уыз дәмі таралған
кезде ашытылған
қою қымыз

Сары қымыз –
жаз ортасындағы,
шөп әбден пісіп,
буыны қатқан
кездегі қымыз

Жуас қымыз –
баяу ашыған
немесе саумал
қосқан қымыз

Құнан қымыз –
үш тәулік
бойы ашыты-
лады

Асау қымыз –
бесті қымыздан да
күшті қымыз

Дөнен қымыз –
төрт тәулік
ашытылады

Жыл маусымына қарай
қымыз түрлері

бастап әбден иіні қанып піскенге дейінгі уақытына қарай қымызды: әлсіз, орташа және күшті деп үш категорияға бөледі, олардың әрқайсысының өзіне тән органолептикалық қасиеттері болады. Әлсіз қымыз қоюлау, газы аз болады, дәмі болар-болмас қышқылдау келеді, тілді қуырмайды, тұнған кезде екі түрлі: төменгі қоюлау, жоғарғы – сұйықтау қабаттар пайда болады. Оның құрамында 1% этил спирті болады. Орташа қымыз газға бай, дәмі қышқыл болады, құрамында 1,5% этил спирті болады.

Қымызды өнеркәсіптік жағдайда дайындау технологиясына мынадай процесстер жатады:

- сүт дайындау

- ашытқы
дайындау

-

ашыту;

- сапыру

ыдысқа құйып
тығындау

- көпіршіту

- салқындату

Қымыз бұл азық-түлік, бие сүтін ашыту арқылы арнайы ашытқымен алады, оның құрамына сүт қышқылдық бактерия және сүт қышқылдық ашытқылары кіреді. Тек бие сүтінен дайындаған қымыз – нағыз қымыз деп атауға болады. Нағыз дайындалған қымыздың құрамын өте жоғары жеңіл қорытылатын белоктарға бай, майларға және көмір суларға, тағы да бағалы витаминдер комплексіне, минералды және биологиялық активті заттарға бай. Нағыз қымыздың емдік қасиетімен қатар ауруларға шипа. Қымыз адам организмін жасартады, тіршілік күштерін көбейтеді, денсаулықты нығайтады.

қасиетімен маңыздылығын анықтау тұрғысында зерттеу жұмысымда толықтай бұл мақсатқа жеттім. Зерттеу жаңашылдығы:
Қымыздың емдік қасиетінің өзіндік ерекшелігі анықталды.
Қымызды әзірлеу әдісіне талдау жасалынып, емдік қасиетіне сипаттама берілді. Жұмыстың теориялық және практикалық маңызында ұсынылып отырған жұмыстың нәтижелерін мектепте пән сабақтарында, қосымша білім беруде пайдалануға болады. Оқушылардың реферат жұмыстарына көмекші құрал бола алады.
Аттың жалында, түйенің қомында жүріп көшпенді ғұмыр кешкен жанкешті де қаһарман халқымыздың тыныс-тіршілігін желден жүйрік жануар – жылқысыз елестету мүмкін емес. Жесең ет, ішсең сусын. Әсіресе, балдай тәтті сары қымыз, дәрі қымыз деп тамсана жырлайтын қымыздың емдік қасиетін бұл күнде күллі әлем мойындап отыр. Иә, қымыз қасиетті тағам ғой, қымыздың қасиетін өткен мыңжылдықта әлемге танымал зиялылар мойындаған. 1858 жылы Самарада Николай Постников деген дәрігер қымызбен емдеу маусымын ұйымдастырғаны тарихтан мәлім.
Ең бастысы қымыздың өзіндік ерекшелігі де саралап, емдік қасиетіне толықтай тоқтапып өттім. Бұл зерттеу жұмысымда қымыздың бүгінгі таңдағы алатын орны мен маңыздылығын, бізге мәлім емес қасиеттерін, медицина және күнделікті өмірдегі пайдасы баяндап, зерттедім.