Презентация, доклад по казахскому языку Интеллектуалды сайыс

при КазГАСА

мен әдебиеті пәніне деген қызығушылықтарын арттыру.
Сабақтың түрі: сайыс сабағы. Көрнекілігі: суреттер, картиналар, портреттер
Сабақтың ұраны:
Көп тіл білсең көкжиегің кең болар, Құрметтейді кісі екен деп төрге озар. Қай елде жүрсең де бұл дұрысы - Мемлекеттік тілді білген жөн болар.

Сабақтың мақсаты:

қазақ тілі мен әдебиеті апталығына арнаймыз.
Тіл сайысын өткізудегі мақсатымыз - басқа ұлт өкілдерінің мемлекеттік тілге құрметпен қарауын, сонымен бірге мемлекеттік тілге қызығушылығын арттыру.

тілі пәні бойынша) 3. "Жеті жұрттың тілін біл" 4.«Ойлан, тап» 5.«Айшықты сөздер» 6. «Бәйге» сайысы

сайыскерлер өздерін, Өнеріне ду қол соғып қостайық",- деп, кезекті сайысқа қатысушы оқушыларға берейік. I кезең: Таныстыру, сәлемдесу. II кезең: "Зымыран сұрақтар" (қазақ тілі пәні бойынша) сайысы. Қазақ тілі пәні бойынша берілетін сұрақтарға дұрыс және жылдам жауап беру. Әр дұрыс жауапқа 10 ұпайдан беріледі.

тіркесінің мағынасы қандай?
(хан сайлады) 3. Қазақ тілінде қанша әріп бар?
(42) 4. Ұзын сөзінің антонимі?
(қысқа) 5. Қолданудан шығып, аз айтылатын сөздер
(көне сөздер) 6. Фонетика нені зерттейді?
(тіл дыбыстарын) 7. Қазақтың алғаш әліппесін жазған кім?
(Ыбырай Алтынсарин) 8. «Жаны зәр түбіне жету» сөз тіркесінің мағынасы қандай?
(қорқу) 9. Мағыналары бір - біріне қарама - қарсы сөздер
(антоним) 10. Айтылуы бірдей, мағынасы басқа сөздер
(омоним) 11. Атын тура айтуға болмайтын сөз
(табу)

сөздер
(кірме) 14. Белгілі бір аймақта ғана қолданылатын сөздер
(диалект) 15. Дөрекі, әдепсіз сөздер
(дисфемизм) 16. Белгілі бір кәсіпке айтылатын сөздердің түрі
(кәсіби сөздер) 17. 16 желтоқсан қандай мереке?
(Тәуелсіздік алған күн) 18. Мақалды жалғастыр: Тіл тас жарады,.... 19. Дулыға, сауыт сөздері қандай сөздер?
(көнерген сөздер) 20. Ойды әдепті, сыпайы етіп жеткізу
(эвфемизм)

білім біл – деп кезекті сайысымыздың шарттарымен таныстырайын.
Кезеңіміздің атауын «Жеті жұрттың тілін біл» деп атадық. Мұнда сендерге жұмбақтар жасырылады, ал сендер сол жұмбақтардың шешуін үш тілде, яғни, қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде айтуларың қажет. Бұл кезеңде де әр дұрыс жауап үшін 10 ұпайдан беріледі. Барлықтарыңа табыс тілеймін!

1. Қабат – қабат қаптама Ақылың болса аттама.
(кітап – книга - book) 2. Көзге көрінбейді, жұтсаң білінбейді.
(Ауа – воздух - air) 3. Үнемі ауызда бұлтыңдайды, Бірақ жұтылмайды.
(тіл - язык - language) 4. Әй, керемет бір ит бар Үй бағады үрмейді. Аяғы жоқ жүрмейді. Рұқсатсыз ол иттен Ешкім үйге кірмейді.
(құлып – замок - lock)

5. Бір үйге көзсіз боп кіресің, Бұл үйден көреген боп шығасың
(мектеп – школа - school) 6. Қалқиып ұзын құлағы Елеңдеп қорқып тұрады (Қоян - заяц - carrot) 7. Тілден ұшып, құлаққа қонады.
(сөз - слова - words) 8. Қозғалмастан бір елі, күні бойы жүреді.
(сағат - часы - Watch) 9. Таңмен көзін ашады, әлемге нұрын шашады.
(күн - солнце - Sun)

2 шығармадан үзінді (өлең, әңгіме) беріледі. Үзіндіні оқып, шығарманың атын және авторын табу. (Әр топқа тапсырманы беремін, дайындалуға уақыт беріледі) 1. Өнер, білім бар жұрттар, Тастан сарай салғызды. Айшылық алыс жерлерден, Көзіңді ашып-жұмғанша Жылдам хабар алғызды. («Өнер, білім бар жұрттар». Ы.Алтынсарин) 2. Бұлақ басына қойған таста «Азықсыз аш адамға ат басындай алтыннан түк пайда жоқ» деп жаздық. ( «Бір кесе меруерт». Ш.Құдайбердіұлы) 3.Ақ киімді, денелі, ақ сақалды, Соқыр, мылқау танымас тірі жанды. Үсті-басы ақ қырау, түсі суық, Басқан жері сықырлап келіп қалды. («Қыс». А.Құнанбаев) 4.Алты айғы қыс тартқаны – аштықтың азабы.Бар сенетіні – күйеуі Мақтым. Ол ел қыдырып, тілек тілейді. Ерте кетіп, кеш келеді. Бірақ оның да табатыны жоқ... («Күлпаш». Б.Майлин)

сөздермен біз қазақ тілі пәнінен шығармаларды оқығанда танысқанбыз. Әр топқа 3 сөз тіркесі беріледі. Ойланып, мағынасын айтуларың керек. (Слайдпен көрсетіп, оқытып, жауабын тыңдау) 1.Төбесі көкке жетті (қуанды) 2. Ине шаншар жер жоқ (бос жер жоқ) 3. Қой аузынан шөп алмас (жуас) 1. Қабағынан қар жауды (ашуланды) 2. Бетінен оты шықты (ұялу) 3. Ит өлген жер (алыс)

жариялады?
( 1991 ж 16 желтоқсан) 2. Қазақтың тұңғыш ғарышкері кім?
(Тоқтар Әубәкіров) 3. Абайдың анасының есімі
(Ұлжан) 4. Ы. Алтынсариннің балаларды оқуға шақырған өлеңі қалай аталады?
(Кел, балалар, оқылық) 5. Әнұранның авторлары кімдер?
(сөзі: Ж. Нәжімеденов, Н. Назарбаев, әні: Ш. Қалдаяқов)
6. Күй атасы кім?
(Құрманғазы) 7. «Отамалы» қай мезгілде және қай күндері болады?
(көктем, 11 - 17 сәуір) 8. Орнынан қозғалмайды, бірақ жүреді.
(сағат)

Бір қариядан қанша балаңыз бар деп сұрағанда, берген жауабы мынадай: «Ұл мен қыздарымның саны бірдей, әр ұлымның 3 қарындасы бар.» Қарияның неше ұлы, неше қызы бар?
(3 ұл, 3 қыз)
11. Наурыз көжеге неше тағам түрі қосылып жасалады?
(7 түрлі тағамнан жасалады) 12. «Бесік тойы» дәстүрі кімге жасалады? «Бесік тойын» кім және қашан жасайды?
(жаңа туған нәрестені 5 күннен кейін ауылдың сыйлы әжелері мен аналарын жинап солардың ішінен бірі кішкентай нәрестені бесікке салады) 13. «Тоқымқағар» дәстүрі деген не?
(баланың үйден алғаш рет алыс сапарға аман - есен барып келгеніне орай ұйымдастырылатын мерекелік дастарқан)

- Елтаңба, Ту, Әнұран ) 2. Қазақтың жүз жас жасаған ақыны кім?
(Жамбыл Жабаев) 3. Елтаңбаның авторы кім?
(Шот - Аман Уәлиханов және Жандарбек Мәлібеков) 4. Ұя салмайтын құс?
(көкек) 5. Қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаев қай жылы дүниеге келген?
(1845 ж) 6. Қазақтың атақты үш биін атаңдар?
(Әйтеке би, Төле би, Қазыбек би) 7. Аяғын жаңа басып жүрген балаға жасалатын қазақ халқының салт – дәстүрі
(тұсау кесу) 8. Бір заттың көлемін кішірейтіп көсету қалай аталады?
(масштаб) 9. Қай кезде аспан жерден төмен тұрады?
(аспан суреті судан көрінген кезде) 10. Інісінің 14 асығы бар, ағасының одан 5 асығы артық. Екеуінің неше асығы бар?
(33 асық)

(сүйінші) 12. Баланың нағашыларына алғаш барғанына орай берілетін үлкен сыйлық қалай аталады?
(бәсіре) 13. «Ашамай» дегенді қалай түсінесіңдер?
(5 - 6 жасқа келген ұлға арналып жасалған ер)