Презентация, доклад по башкирскому языку Жизнь и творчество З. Биишевой

Зәйнәб Биишева

лауреаты.

1908 йылдың
2 ғинуарында Башҡортостандың хәҙерге Күгәрсен районы Туйымбәт ауылында ерһеҙ крәҫтиән ғаиләһендә донъяға килгән.

ул Ырымбурҙағы
башҡорт педагогия техникумында уҡый.
1929-1931 йылдарҙа Баймаҡ районы
ауылдарында уҡытыусы булып эшләй.
1931-1934 йылдарҙа – Башҡортостан
китап нәшриәте мөхәррире, 1934-1951
йылдарҙа төрлө гәзиттәрҙә редакторлыҡ
вазифаһын башҡара.

орден-миҙалдар менән наградлана, ҡаты яралар алып, 2-се төркөм инвалиды булып ҡайта.Зәйнәб апай оҙаҡ йылдар буйы ауырыу ирен тәрбиәләй, өс улын аяҡҡа баҫтыра.Бөгөн оло улы – Тельман Әминев – химия фәндәре докторы, профессор. Уртансыһы Юлай – шулай уҡ ғалим, тәбиғәт фәндәре кандидаты, әсәһенең әҫәрҙәрен нәҡ ул руссаға тәржемә иткән.Кинйә улы - табип Дарвин, ҡыҙғанысҡа ҡаршы. үлеп ҡалған.

«Сәйер кеше», «Уйҙар,уйҙар», «Ҡайҙа
һин, Гөлниса?» повестары, «Һөнәрсе
һәм өйрәнсек», «Мөхәббәт һәм нәфрәт»
хикәйәттәре, «Яҡтыға» трилогияһы уның
исемен Рәсәй, бөтә Шәреҡ илдәренә
алып сыҡты.

сафлыҡта.
Йәшәү бәхете – дуҫлыҡ, хаҡлыҡта.
Йәшәү бәхете - илең,
халҡың өсөн
Хеҙмәт аша тыуған шатлыҡта.
1978 йыл

йырлап үҫтем,
Йырлап йәшәйем әле бөгөн дә.
Сәстәремә ҡырау сәселһә лә,
Ҡырау ҡунмаҫ минең күңелгә.
Йырлап йәшәйем,
Халҡым, илем ғүмере
Әкиәттәрҙән гүзәл йыр булғас.
Тыуған ерем – бөйөк Совет иле
Ер йөрәге типкән ер булғас.

заман һин бер үкһеҙ бала инең,
Бар байлығың – ҡырыҫ, йәнһеҙ дала ине.
Шул далаңда һин, имгәкләп, ауа-түнә,
Тома һуҡыр юлсы булып бара инең.

Хәҙер – көслө ир-арыҫлан, баһадир һин.
Алғы сафта бәхет даулап бараһың һин.
Юлың яҡты, көнөң көләс, теләгең саф,
Бөйөк илдең ҡәҙерле бер балаһы һин.

Башҡорт теле

Моң шишмәһе һандуғастай моңло ла һин,
Һығылма бил тал сыбыҡтай нәфис тә һин,
Аллы-гөллө гөл сәскәләй наҙлы ла һин,
Эй, илһамлы, эй, хөрмәтле башҡорт теле.

Диңгеҙҙәргә тиңләмәйем – тәрәнһең һин,
Айға-көнгә тиңләмәйем – гүзәлһең һин,
Ҡаяларға тиңләмәйем – бөйөкһөң һин,
Эй,хикмәтле,мәрхәмәтәле башҡорт теле.

Игенсе
Мин яратҡан бик күп һөнәрҙәр бар –
Уҡытыусы, йырсы, төҙөүсе...
Әммә йөрәгемдең гел түрендә
Ул бер үҙе – иген игеүсе.

Яҡын миңә уның һәр бер эше,-
Сәсәме йә утай, урамы,
Тос бөртөклө бойҙай, арыш менән
Тултырамы келәт, бураны...

Бөтәһендә күрәм мин ғашиҡлыҡ
Ергә ғашиҡ кеше – игенсе.
Тик ғашиҡтар ғына һөйөп-наҙлап
Үҫтерә ала илгә игенде.

Кем тота, бикләй ала?
Кем уның тылсымлы көсөн
Ҡаплай, быуа, сикләй ала?!
«Тылсымлы ҡурай» поэмаһы

ижады хаҡында һәр төрлө этнографик һәм тарихи әҙәбиәтте уҡығандан күберәк һәм тулыраҡ мәғлүмәт алдым» (П.Берков)

«Кәмһетелгәндәр», «Уяныу»
романдары өсөн 1968 йылда уға
Башҡорт АССР-ының
Салауат Юлаев исемендәге
дәүләт премияһы бирелде.

яҙыусыһы» тигән оло исем алған шағир, драматург. -Революция һәм граждандар һуғышы осоронда башҡорт халҡының тормошон асыҡ сағылдырған эпик романдар ижад итеүсе. -Замандаштары тураһында повестар һәм хикәйәләр, балалар һәм үҫмерҙәр өсөн пьесалар һәм әкиәттәр авторы. -Гоголь, Тургенев, Аксаков, Кассиль, рус һәм совет әҙәбиәтенең башҡа классиктарының әҫәрҙәрен башҡортсаға тәржемә итеүсе.
1996 йылда әҙибәнең йөрәге тибеүҙән туҡтай…

таҡтаташ һәм Сибай институты алдында ҡуйылған бюст.

биреп ҡалдырҙым.
З.Биишева

өҫтөнә ҡабат тыуырға.
Теләр инем йәшәү ҡаршыһында
Сал башымды эйеп торорға.