Презентация, доклад планирования, Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыс

нәтижесін, тарихи маңызын ашу.
2.Патша үкіметіне қарсы бұған дейінгі білімдерін толықтыра отырып өзіндік ой қорытындыларын жаңа білімді меңгеруде пайдалану.
3. Бұл көтерілістің аса маңыздылығы қазақтың үш жүзін және бүкіл қазақ даласын қамтыған ірі көтерілістердің бірі болғандығын және қазақ халқының тәуелсіздікке бағытталған көтерілістерінің бірі екендігін ұғындыра отырып, Отан тарихына құрметпен, мақтанышпен қарауға, адамгершілікке тәрбиелеу.

ұлт-азаттық қозғалысының көсемі. Қазақ хандығының соңғы ханы. Шыңғыс ханның ұрпағы, Абылай ханның немересі.

отыз ұлы болған. Абылайдың әйелі Қалмақ ханы Қалдан-Сереннің туысы - Хошу мерген ноянның қызы Топыш ханымнан: Қамбар мен Қасым сұлтан туады. Кенесары Қасым сұлтанның бәйбішесі Айкүмістен: Саржан, Есенгелді, Көшек, Ағатай, Бопай мен бірге 6 алты ағайынды болып туған. Ал Кенесарының інісі Наурызбай Қасым сұлтанның екінші әйелінен өмірге келген.

қауымының дәстүріне сай жастайынан шабандоз, ұшы-қиырсыз даланың қатал табиғатына шыныққан, қиындыққа төзімді болып тәрбиеленді. Жеке басының ерлік қасиеттері, бірбеттігі, алға қойған мақсатына жету жолындағы қайсарлығы мен дүлей күш-жігері оның жетекшілік қабілетін айналасына ерте мойындатқан.

болып сайланды. Сол жылы Кенесары ханның әскері Қоқан хандығының иелігіндегі Созақ, Жаңақорған, Ақмешіт қамалдарын алды. 1843 жылы Ресей үкіметі Кенесары ханға қарсы кең көлемді әскери жорық ұйымдастырды. Соған қарамастан, Кенесары ханның әскері Ресей армиясы мен Ресей жағында күресуші қазақ сұлтандарына бірнеше рет ойсырата соққы берді. Әсіресе 1843 жылдың қыркүйегіндегі Орынбор жасағымен шайқас бір жұмаға созылды.

1844-1845 жылдары Кенесары бастаған ұлт-азаттық көтерілісі шырқау шегіне жетті. Ол бастаған елді үш жақтан қоршап, Қарақұмға шегінуге жол бермеу үш бірдей жасаққа жүктелсе де Кенесары оларды жер қаптырып, құтылып кетті. Кенесары кейін Константинов қамалына шабуыл жасады. Жантөрин мен полковник Дуниковский бастаған орыс әскерімен шайқасып, сұлтан жасағына тылдан тиісіп, жойып жіберді. Осы ұрыста 44 сұлтан қаза тапты. Кенесарыны қарудың күшімен бағындыра алмасын білген патша өкіметі онымен келіссөз жүргізіп, қапияда қолға түскен сүйікті жары Күнімжан ханымды тұтқыннан босатты. Кенесары өз ордасын Жетісуға көшірді. Ұлы жүзден оған Байсейіт, Сұраншы, Саурық, Тойшыбек, Байзақ батырлар жасақтарымен келіп қосылды.

батыр ғана емес, ғажайып дипломат, данагөй де болған тарихи тұлға. Сол кездері отарлаушы орыс мемлекеті қазақтарға қарсы Хиуа, Қоқанды, қырғыздарды айдап салса, қырғыздар Орта жүзге Ұлы жүзді қарсы қоюға жанталасып, Хиуа Есет батырды Жанғожаға, Жанғожаны Кенесарыға қарсы қоюға тырысты. Патша өкіметі болса, сатқын сұлтандарды Кенесары ханның соңына салып қойды. Осындай аласапыран заман туса да Кенесары хан жеке басының қамынан елінің біртұтастығы мүддесін жоғары қойды. Тапқырлығымен талай қиын мәселелердің түйінін шешті. Сатқындыққа, әділетсіздікке, мейірімсіздікке қатал қарап, қатты қаһарланса да парасаттылық танытар тұста ашуын ақылға жеңдіре де білді.

Алайда, патша әкімдерімен құпия байланыста тұрған қырғыздар оған мойынсұнбады. Кенесары хан оларға шабуыл жасады. Өз жақтастарының опасыздық салдарынан Кенесары мен Наурызбай дұшпандардың қолына түседі. 1847 жылы Кенесары хан Қырғызстанның Жетіжал жотасының оңтүстік алабындағы Кекілік-Сеңгір аңғарында осылайша айуандықпен өлтіріледі. Жаулары оның басын кесіп алып, орыс әкімшілігіне жіберді. Князь Горчаков Кенесарының басын Батыс Сібір бас басқармасындағы «Кенесары бүлігі туралы» іске қосып сақтауға бұйрық берді.

ұлы тұлға болғандығы туралы орыс тарихшысы Н.Н.Середа өз зерттеулерінде: «Кенесары хан өз жасақтарының мәртебелі әміршісі бола білді. Оның рухы дем берген жауынгерлерге еуропалық әскер қолбасшыларының өзі қызығар еді. Жортуылда жолындағының бәрін жайпайтын дала дауылындай екпінді де тегеурінді Кенесары хан ешбір бөгет алдында кідірмейтін, қайта кездескен кедергі оның қайрат-жігерін жанып, шамырқандыра түсіп, көздеген мақсат жолындағы тосқауылдарды талқандар керемет күш бітіріп, одан сайын өршелендіріп жіберетін. Кенесарының бойындағы күллі осындай қасиеттерді көшпенділер биік бағалап, оның қаракет-қимылына қатысушылардың жүрегі басшысына деген шексіз сүйіспеншілікпен соғып, жанын пида етуге дейін барғызады»,-деп жазды.

болды. Нысанбай ақынның «Кенесары - Наурызбай дастаны» 1875 жылы сұлтан Жантөриннің тәржімасымен «Орыс географиялық қоғамы Орынбор бөлімшесінің жазбаларында» орыс тілінде жарияланды. ХХ ғасырдың 30-жылдары М.Әуезов «Хан Кене» пьесасын, 60-жылдары И.Есенберлин «Қаһар» романын жазды. 1888 жылы Ташкентте «Кенесары мен Садық» деген атпен шыққан Кенесарының баласы сұлтан Ахмет Кенесариннің естеліктер жинағы да құнды еңбек болып табылады. Кеңес үкіметі тұсында Кенесарының күрес жолына іргелі ғылыми зерттеу арнаған тарихшы-ғалым Е.Бекмаханов саяси қуғын-сүргінге ұшырады. Кенесары Қасымұлы тұлғасына жаңаша қарап, оның шынайы бағасын беру ісі Қазақстан тәуелсіз мемлекетке жеткеннен кейін ғана қолға алынды.

бастады,
отаршылдыққа
қарсы күресті

Несімен атақты?
Батырлығымен,
ұйымдастырушылығымен,
әділдігімен, әскери
қолбасшылық талантымен

бодандығынан, 
Қоқан бектерінің
озбырлығынан құтқару

қазақ халқының,
әсіресе шаруалардың
жағдайының нашарлай түсуі

Орта жүзде хандық
билікті жойып,
ресейлік әкімшілік
басқарудың
жүзеге асырыла бастауы

қалпына келтіру

патша үкіметі тартып алған ежелгі 
жерлерін өздеріне қайтарып алу,
округтерді тарату,
отаршылар енгізген
алым-салықтарды жою еді.

мақсаты елінің билігін нығайтып, қарсыластарының алдында күштілігін дәлелдеу. Арада 456 жыл уақыт өткеннен кейін тағы бір қала Мәскеудің күйін кешті.
Сұрақ: Өртенген қай қала? Оны өртеген адам кім және оның мақсаты қандай?

сайысатына қарсылығын осылай бастады.

– деген еңбегінде Кенесары Қасымұлы бастаған көтерілісті ашып жазғаны үшін
25 жылға бас бостандығынан айырылған кім?

алған. Өз замандастарының айтуынша аласа бойлы, өте жігерлі адам болған. Ш.Уалихановтың мәліметі бойынша
12 әйелі, 30 ұлы, 40 қызы болған. Жоңғарлардың атақты қонтайшысы Қалдан-Цереннің жақын туысын жекпе-жекте жеңіп, оны өлтірген.

алынатын салық
Мыңбасылар ерекше көзге түскен сарбаздар
Айырым- хан әскері.

сипаты.
“Венн диаграммасы”

сипаты.
“Венн диаграммасы”

Отаршылдық езгіге қарсы бағытталған

Қазақ шаруалары, билер, старшындар

Қазақ өлкесіндегі ең ұзақ көтерілістер

Феодалдық топтардың Кенесарыны қолдамауы

Кіші жүзді - Еділ-Арал теңізін қамтыған

Еділдің шығысындағы ірі
халықтық сипаттағы
қозғалыс.

Қоқандықтардың тепкісіндегі қазақтарды азат ету.

Бүкіл Қазақстанды қамтыған ұлт-азаттық қозғалыс

Қазақ феодалдарының арасындағы алауыздық және ру аралық қайшылықтар

Қазақ өлкесіндегі ең ұзақ көтеріліс 14 жылға созылды.

Қазақ өлкесіндегі ең ұзақ көтеріліс 10 жылға созылды

Ә) Сырым Б) Амангелді
2. Кенесарының сенімді серігі болған кім?
А) Ақылбай Ә) Наурызбай Б) Шортанбай
3. Кенесары Қасымұлы басшылығымен болған көтеріліс қашан болды?
А) 1836-1838 Ә) 1875 – 1886 Б) 1837–1847 жж.
4. Кенесары қашан хан сайланды?
А) 1839жылы Ә) 1840 жылы Б) 1841 жылы
5. Кенесары көтерілісінің негізгі мақсаты неде?
А) тәуелсіз қазақ хандығын құру Ә) Ресей жерін отарлау Б) Қырғыздарды жаулап алу
6. Кенесары қозғалысының негізгі қозғаушы күштері кімдер?
А) шаруалар Ә) әйелдер Б) башқұрттар
7. Кенесары туған өлке?
А) Түркістан Ә) Көкшетау Б) Орал
8. Хан маңындағы кеңесші орган:
А) халық кеңесі Ә) старшын кеңесі Б) хан кеңесі
9. Орта жүз қазақтарының отаршылдыққа қарсы бас көтерулері неден басталды?
А) салықтын өсуінен Ә) «Сібір қырғыздары туралы жарғыдан» Б) аштықтан
10. Егіншілер қандай салық төледі?
А) зекет Ә) ұшыр Б) һаж

өтті. Астана қаласында Кенесары ханға ескерткіш қойылған және оның атымен аталатын көше, мектептер бар.