Фәнни җитәкче:
Тәнзилә Рәхимҗан кызы Җиһангәрәева
- Главная
- Разное
- Образование
- Спорт
- Естествознание
- Природоведение
- Религиоведение
- Французский язык
- Черчение
- Английский язык
- Астрономия
- Алгебра
- Биология
- География
- Геометрия
- Детские презентации
- Информатика
- История
- Литература
- Математика
- Музыка
- МХК
- Немецкий язык
- ОБЖ
- Обществознание
- Окружающий мир
- Педагогика
- Русский язык
- Технология
- Физика
- Философия
- Химия
- Шаблоны, фоны, картинки для презентаций
- Экология
- Экономика
Презентация, доклад научно-исследовательской работы, посвящённой имени Каюма Насыйри
Содержание
- 1. Презентация научно-исследовательской работы, посвящённой имени Каюма Насыйри
- 2. Татар телендә ут сүзе кергән мәкальләр
- 3. Максат: татар мәкальләрендә ут сүзе кулланышы үзенчәлекләрен өйрәнү
- 4. Бурычлар: ут сүзен туры мәгънәдә кулланылган мәкальләрне,
- 5. Эшнең фәнни яңалыгы:
- 6. Эшнең структурасы Кереш ............................................... 3 б. Беренче
- 7. “Сөйләшкәндә сүзгә ямь һәм куәт бирү өчен,
- 8. Башын ал да, салымына ут төрт Эчмәс
- 9. Ут сүзе күчерелмә мәгънәдә кулланылган мәкальләр
- 10. Тискәре сыйфатларны тасвирлаган мәкальләр Итәк астыннан
- 11. Уңай сыйфатларны тасвирлаган мәкальләр Баскан җирдән
- 12. Эчке кичерешләр, күңел халәте тасвирыҮзеңне тереләй утка
- 13. Рухи халәтнең кеше күзендәге чагылышыБалаң булса шук
- 14. Бур үзенә кирәген ала, ут барысын да
- 15. Нәтиҗә Ут сүзе кергән мәкальләр
- 16. Игътибарыгыз өчен рәхмәт!
Татар телендә ут сүзе кергән мәкальләр
Слайд 4Бурычлар:
ут сүзен туры мәгънәдә кулланылган мәкальләрне,
2) ут сүзе күчерелмә
мәгънәдә кулланылган мәкальләрне туплау һәм өйрәнү .
Слайд 5Эшнең фәнни яңалыгы:
Татар мәкальләрендә ут сүзе
кулланылышын өйрәнү, аларны тел белеме калыбында лингвомәдәни яктан беренче тапкыр тикшерүдән гыйбарәт.
Актуальлек:
Туган телебезнең үзенчәлекле грамматик мөмкинлекләрен К.Насыйри нигез салган фәнни калыпта өйрәнү беркайчан да актуальлеген югалтмаячак.
Слайд 6Эшнең структурасы
Кереш ............................................... 3 б.
Беренче бүлек
Ут сүзе туры
мәгънәдә
кулланылган мәкальләр .................. 4 б.
Икенче бүлек
Ут сүзе күчерелмә мәгънәдә
кулланылган мәкальләр .................... 6 б.
Йомгак ................................................. 10 б.
Әдәбият ............................................. 11 б.
кулланылган мәкальләр .................. 4 б.
Икенче бүлек
Ут сүзе күчерелмә мәгънәдә
кулланылган мәкальләр .................... 6 б.
Йомгак ................................................. 10 б.
Әдәбият ............................................. 11 б.
Слайд 7 “Сөйләшкәндә сүзгә ямь һәм куәт бирү өчен, көнкүрештә күп сыналган дәлил
яки шигъри бер мисал урынында әйтеп йөртелә торган, кыска, ләкин гомуми бер тирән мәгънәне эченә алган төгәл җөмләле халык хикмәте әсәрләре мәкаль дип әйтелә.”
Нәкый Исәнбәт
Нәкый Исәнбәт
Слайд 8Башын ал да, салымына ут төрт
Эчмәс җирдә су бар, якмас
җирдә ут бар
Ут чыкса - күгәрчен су ташый, чыпчык чүп ташый, имеш.
Ярлының уты якты янар
Тычкан утын күргәч тә ут бар дип уйлама
Уты сүнмәс, эше үрчемәс
Ташны ташка чаксаң, уты беленер
Көндез ут яндырмыйлар
Ут чыкса - күгәрчен су ташый, чыпчык чүп ташый, имеш.
Ярлының уты якты янар
Тычкан утын күргәч тә ут бар дип уйлама
Уты сүнмәс, эше үрчемәс
Ташны ташка чаксаң, уты беленер
Көндез ут яндырмыйлар
Ут сүзе
туры мәгънәдә
кулланылган мәкальләр
Слайд 10Тискәре сыйфатларны тасвирлаган мәкальләр
Итәк астыннан ут йөртү
Астан ут
җибәреп яту
Тышы мут, эче ут
Уты сүнмәс, эше үрчемәс
Уты сүнгән, әйрәне түнгән
Авызыннан ут чәчә
Өй почмагына ут капса да кайгырмый Кеше кулы белән ут көри
Ике ут белән уйнау
Тышы мут, эче ут
Уты сүнмәс, эше үрчемәс
Уты сүнгән, әйрәне түнгән
Авызыннан ут чәчә
Өй почмагына ут капса да кайгырмый Кеше кулы белән ут көри
Ике ут белән уйнау
Слайд 11Уңай сыйфатларны тасвирлаган мәкальләр
Баскан җирдән ут чыгару
Баскан эзеннән
ут чыга
Батыр ут булыр, куркак юк булыр
Ут уйната торган кеше
Уңган кеше баскан җирендә ут чыгарыр
Батыр ут булыр, куркак юк булыр
Төптә уты бар
Батыр ут булыр, куркак юк булыр
Ут уйната торган кеше
Уңган кеше баскан җирендә ут чыгарыр
Батыр ут булыр, куркак юк булыр
Төптә уты бар
Слайд 12Эчке кичерешләр,
күңел халәте тасвиры
Үзеңне тереләй утка салу
Улым - олы
ут, кызым - кече ут
Уттан котылу, суга төшү
Утның тышында көйгәнче эчендә көй
Илнең утына ян, бозына туң
Бала ананы утка бастырыр
Ут белән су арасында калу
Гыйшык тоту -ут йоту
Уттан котылу, суга төшү
Утның тышында көйгәнче эчендә көй
Илнең утына ян, бозына туң
Бала ананы утка бастырыр
Ут белән су арасында калу
Гыйшык тоту -ут йоту
Слайд 13Рухи халәтнең кеше күзендәге чагылышы
Балаң булса шук булсын, ике күзе ут
булсын Күзе ут уйный
Ике күзе ут булды
Егет булса - мут булсын, ике күзе ут булсын,
егет булып, җебегән булса — бар булганчы юк булсын .
Ике күзе ут булды
Егет булса - мут булсын, ике күзе ут булсын,
егет булып, җебегән булса — бар булганчы юк булсын .
Слайд 14
Бур үзенә кирәген ала,
ут барысын да кырып себерә
Артына ут
якканнармыни
Кече моржасына ут капкандай кабалану
Кече моржасына ут капкандай кабалану
Слайд 15Нәтиҗә
Ут сүзе
кергән мәкальләр
үзенчәлекле семантик-лексик
табигатькә,
тирән мәгънәгә ия.
Бу төр мәкальләрдә татар милләтенең
тормыш-яшәеш рәвеше,
милли йөзе чагыла.
Бу төр мәкальләрдә татар милләтенең
тормыш-яшәеш рәвеше,
милли йөзе чагыла.
