Презентация, доклад : Джэгу -Зэпеуэ

джэгу- зэпеуэм фыкъыдогъэблагъэ!

Сабийхэр щыгъуазэ щ1ын адыгэ 1уэры1уатэм и жанр нэхъыщхьэхэм (таурыхъхэм, псысэхэм, псалъэжьхэм, джэгук1эхэм, усэрыбжэхэм, псынщ1эрыпсалъэхэм, къуажэхьхэм, нэщэнэхэм).
3. Еджак1уэ ныбжьыщ1эхэм егъэлъагъун 1уэры1уатэм и лъэпкъыгъуэхэм ц1ыхухэм я дежк1э мыхьэнэшхуэ зэра1эр(абыхэмк1э ц1ыхухэм дунейм и щэхухэр къызэрахутэр, емрэ ф1ымрэ зэхагъэк1ыфу зэрызагъасэр, я акъылым, я бзэм зэрызрагъэужьыр, я зэф1эк1хэр нэхъ ин зэращ1ыфыр).

ди жагъуэу
Ди жагъуэгъухэр зэгуэпу
Дяпэ идгъэщ щымы1эу
Ди ф1ыгъуэр здэдгуэшу
Гукъеуэр здэтшэчу
Ди чэт гъэлъэхъу щымыщ1эу
Дищ1 бэвылъэр темыпы1эу
Ди хъыджэбзхэр щ1ык1аф1эу
Ди щ1алэф1хэр л1ы хахуэу

я хьэлу
Хьэгъуэл1ыгъуэр яублэу
Бланэм хуэдэу гуащ1аф1эу
Маф1эм хуэдэу къэмыск1эу.
К1адэу ди1эр гъэшылъэу,
Ди сабийхэр насыпыф1эу
Ди балигъхэр акъылыф1эу
Ф1ыгъуэм дыщымыщ1эу
Хъугъуэф1ыгъуэр ди бащэу
Илъэсисищэр дыугъащ1э!

»

»

ди адыгэ хэкум къак1уэ щ1эныгъэл1, тхак1уэ, усак1уэ куэдхэм ягъэщ1агъуэу ятхыжу щытащ ди хабзэр зэрыдахэр, зэрыкъабзэр, зэрылъэщыр.
Абы къыхэк1ыу, гупит1ми фи1эщ мыпхуэдэ упщ1э: «Адыгэ хабзэр,нэмысыр дауэ къывгуры1уэрэ? Фэ фи ныбжьым сыт хуэдэ хабзэ зефхьэну къыфтехуэрэ?»

ЛЪЭПКЪЫМ И ЖЬЭГУ ПАЩХЬЭР ЗЫГЪЭБЛАР
НЭХЪЫЖЬЫФ1ХЭМ Я 1УЩАГЪ МЫК1УЭЩ1ЫР ЗЫХЪУМАР.
ХАБЗЭРАЩ ДАДЭР ГЪУАЗЭ ДАХЭУ ЗРИК1УАР,
А ЗЫРАЩ Щ1АЛЭМ ДАМЭ ЛЪЭЩУ КЪЫХИХАР,
ХАБЗЭРАЩ ПЩАЩЭР ДИ УТЫКУМ КЪИЗЫШАР,
АРЩ, АРАЩ ЛЪЭПКЪЫМ УЭРЭД ГУАПЭ Щ1ЫХИШАР.
ХАБЗЭРАЩ ПАСЭМ И ФЭЕПЛЪУ КЪИГЪЭНАР,
ХАБЗЭРАЩ НОБЭ НЭМЫС ДИ1ЭР КЪЭЗЫХЬАР,
А ЗЫРАЩ ДИ КЪЭК1УЭНУР ЗЫПЫТЩ1АР
АРЩ, АРАЩ ЛЪЭПКЪЫМ И НЭМЫСЫР ЗЫ1ЭТАР.

ЖЫЗЫ1Э НЭХЪРЭ,КУЭД ЗЫЛЭЖЬ.
ХУЭМЫХУ ЗИМЫГЪАЗЭУРЭ, МАЗЭР КЪОХЬЭЖ
ГЪАТХЭМ ЖЕЯР, БЖЬЫХЬЭМ МАГЪЫЖ.
ЯПЭ УМЫУЭ, КЪОУЭМ УЩЫМЫСХЬ.
ЗЭХЬЭЗЭХУЭР МЭУНЭРИ, ЗЭИЖИТ1ЫР МЭУНЭХЪУ.
НЭХЪЫЖЬ К1ЭЛЪЫДЖЭРКЪЫМ, К1ЭЛЪОК1УАТЭ.
БЛАНЭ ЩАЛЪХУ ЙОК1УЭЛ1ЭЖ.
УИ ЖЬЭР ЗЭСЭМЭ, УИ НАМЫС МЭКЪУТЭ.
УИ ХЭКУ И МЫВЭХЭРИ ДЫЩЭЩ.
НЭХЪЫЖЬ ГЪЭЛЪАП1И, УИ ЩХЬЭР ЛЪАП1Э ХЪУНЩ.
1ЭЩЭ ЗЫГЪЭДАЛЪЭМ ИЛЪ ЯПЭ МАЖЭ.

МЭКЪУГУМ ГЪУЭГУКУМ ЩЕМЫКЪУ.
ХЬЭНДЫРКЪУАКЪУЭ Щ1АКЪУЭР КЪУАНЩ1Э ЛЪАКЪУЭМ Щ1ОКЪУР.
КЪЕПСЫР КЪЕПСУ КЪЕПСЫХЫЖРИ, КЪЕПСЫР КЪЕПСРИ БЗЭХЫЖАЩ.
ПЫЖЬ ПЫЗУ ПЫТУ ИТУ ЩЫТУ ЖЫГ.

афэр зи джанэ куэщ1, дыгъэр зи пы1э щыгу, лъапэк1эрыхь-жэмыхъуэрылъху.Хэт хъуну ар?

Щ1ым гъунэ зэримы1эр, ц1ыхум и 1эплъэпкъыр ц1ыхум нэхърэ зэрынэхъ быдэр къэзыхутар сыт хуэдэ нарт л1ыхъужь?

Адыгэ сабийм к1элъызэрахьэ хабзэхэр къытхуевбжэк1 ……

Чынтыр зи ныкъуэкъуэгъу, хьэрхуэрэгъу зи бащэ, хьэхуншэ шу, и шабзащхьэ мэзышхуэ хуэдэщ; и дамэ ижьым дыгъэр къыщопс,и дамэ сэмэгум уэсыр къыщос. Хэт хъуну ар?

хуэдэ нарт пшыналъэ зыщыщыр мы пычыгъуэр:
«СЭТЭНЕЙ БЛИТ1 ЗЭТЕЛЪЫМ
ЗЭБЛЭДЗЫП1ЭМ БАШ НЫХЕ1У
БАШ ЩЫХИ1УМ БЛИТ1ЫР КЪАЩТЭРИ
Я ШЭРЭЗХЭР КЪРАДЗАУЭ, ЗЫЗЭРАДЗЭУЭ Щ1АДЗАЩ»
Сосрыкъуэ и шым дауэт зэреджэр?
Нарт жылэр зэчэнджэщыну, унафэ ящ1ыну щызэхуэсу щыта щ1ып1эм дауэт зэреджэр?

жанагъыр. Къуажэхь джэгуным дихьэхырт сабийри балигъри. Къыщыхъу щы1эт къуажэ гъунэгъухэр щызэпеуи, хэт и къуажэхьыр нэхъ дахэми, нэхъ къэщ1эгъуейми зэхагъэк1ын мурадк1э.

бжьиз зымык1у.
3. Бырыбыплъ, бырыб лъэщ, зауэл1ищэм я напэ.
4. Цыпхыдзэр зи пащ1э, хуэмып1ащ1эу дзыгъуащэ, гуащэ жьан т1эм дэмык1, зи к1э ц1ык1ур зыгъэджэгу.
5. Дэнэ ук1уэми пк1эрымык1.
6. Уд ф1ыц1э пэ дыд, тхьэк1умак1эм зыхесэ, уэсэпс къехмэ мэмэх, хьэ хыжыгъуэм мэятэ, мэкъуауэгъуэм мэтэдж.
7. Башыпэ к1апсэ, к1апсэпэ мастэ.
8. Ди гуэн ц1ык1у лы изщ.
9. Хэт къак1уэми ф1эхъус ирех.
10. Щабэрык1уэ, мэз к1уэрей.
(Къехыу: Нашэ-къашэ, хьэ лъакъуэжь, и нэр къопщ, и пщэр кумбщ, «жьгъумп1ыкъ» же1эри псым хопк1эж).

къыддехьахэм:
Фи гъащ1эр к1ыхьу,
Фи нэмысыр лъагэу,
Фи насыпыр куууэ,
Фи акъылыр хурикъуу,
Гухэхъуэр фи куэду,
Фадэбжьэр зефхьэфу,
Пшэрыхьыр вгъэвэфу.
Тхьэм куэдрэ фытхуигъэпсэу!