Слайд 1Зӕрдӕвӕрӕны мӕйы 19 – ӕм бон , цыппӕрӕм .
Темᴂ: Фарны
уалдзᴂг.
Бæрцон æмæ рæнхъон нымæцонтæ.
Слайд 2Цавᴂр афᴂдзы афон ᴂвдыст цᴂуы нывы?
Мæйты нæмттæ иронау зæгъут.
Уалдзᴂг
Тᴂргᴂйтты мᴂй
Хуымгᴂнᴂны
Слайд 3Байхъус ᴂмᴂ зᴂгъ, цал хъуыдыйады фехъуыстай.Рафысс сæ.
Цᴂгатᴂй уазал дымгᴂ рацыдис цᴂугᴂдᴂттᴂ
ихᴂй суᴂгъд сты хуссар фахсыл кᴂрдᴂг фᴂцъᴂх и хур фᴂсхохᴂй скастис мᴂргътᴂ сᴂ цᴂрᴂнбынᴂттᴂм ᴂрбаздᴂхтысты ᴂрдз дидинᴂй фᴂлыст дарᴂс скодта.
Слайд 4 Бакᴂс дзырдты къордтᴂ ᴂмᴂ сᴂ сараз хъуыдыйᴂдтᴂ.
Та, уалдзᴂг, ᴂрцыдис, нᴂм!
Райхъал ис, фынᴂй, ᴂрдз.
Фестадис, дидинᴂг, бᴂстᴂ?
Цъᴂх, ᴂрдз, дарᴂс, йᴂ, скодта.
Слайд 5
Ног лексикᴂ:
хъырнын -подпевать
гутон -плуг
дзывыр-соха
ᴂфхᴂрд -обиженный
сфᴂлдисᴂг -создатель
уддзᴂф -дыхание
уаллон-дождевой червь
Слайд 6хъырнын -подпевать
гутон -плуг
дзывыр-соха
ᴂфхᴂрд -обиженный
сфᴂлдисᴂг -создатель
уддзᴂф -дыхание
уаллон-дождевой червь
Уалдзᴂг Ирыстоны
Уалдзᴂг ᴂрцыд. Бон фᴂдаргъ ис. Хуссар фᴂцъᴂх ис. Цᴂгат фᴂхъулон ис. Бᴂстᴂ цъᴂх адардта, йᴂ мидбылты худы, уарзон, хъᴂлдзᴂг цᴂстынгас дᴂтты. Бᴂлᴂстᴂ сыфтᴂр рафтыдтой ᴂмᴂ хуры скастмᴂ ᴂнхъᴂлмᴂ кᴂсынц. Зымᴂгᴂй ᴂфхᴂрд фосы дзугтᴂ уалдзᴂджы цъᴂхᴂй сᴂ мондгтᴂ уадзынц. Уалдзыгон мᴂргътᴂ алы ᴂвзᴂгтᴂй зарынц, ахстᴂттᴂ кᴂнынц.
Адᴂм уалдзᴂджы куыст райдыдтой: чи гутон аразы, чи дзывыр кᴂны, чи мыггаг тауы, чи йᴂ фос хизᴂнмᴂ тᴂры. Зᴂхх йᴂ тарф фынᴂйᴂ райхъал ис ᴂмᴂ цᴂрджыты базмᴂлын кодта. Бындзытᴂ, къогъотᴂ ратᴂх-батᴂх кᴂнынц. Уалдзᴂджы уддзᴂфᴂй чи нᴂ базмᴂлдзᴂнис, ахᴂм уд кᴂм ис?
Зᴂронд лᴂгтᴂ ныхасы бадынц ᴂмᴂ рагон таурᴂгътᴂ хᴂссынц. Чысыл лᴂппутᴂ сᴂ разы лᴂууынц ᴂмᴂ сᴂм хъусынц. «Оф-оф! – загътой, – уалдзᴂг – дзᴂнᴂт, де сфᴂлдисᴂгᴂн макуы уᴂд мᴂлᴂт!»
Гᴂдиаты Секъа
Слайд 8Зᴂронд лᴂгтᴂ ныхасы бадынц ᴂмᴂ рагон таурᴂгътᴂ хᴂссынц.
Адᴂм уалдзᴂджы куыст
райдыдтой: чи гутон аразы, чи дзывыр кᴂны, чи мыггаг тауы, чи йᴂ фос хизᴂнмᴂ тᴂры.
Бᴂлᴂстᴂ сыфтᴂр рафтыдтой ᴂмᴂ хуры скастмᴂ ᴂнхъᴂлмᴂ кᴂсынц.
Уалдзыгон мᴂргътᴂ алы ᴂвзᴂгтᴂй зарынц, ахстᴂттᴂ кᴂнынц.
Зымᴂгᴂй ᴂфхᴂрд фосы дзугтᴂ уалдзᴂджы цъᴂхᴂй сᴂ мондгтᴂ уадзынц.
Ссар тексты хъуыдыйᴂдтᴂ, кᴂцыты ᴂвдыст цᴂуынц ацы нывтᴂ. Бакᴂс сᴂ.
Слайд 9Бакæс текст. Ставддæрæй фыст дзырдтæм фæрстытæ ратт.
Гæздæнты Мæдинæ, Хъараты Азæ,
Гæлæуты Аслан æмæ Цоппойты Зинæ цæрынц иу сыхы. Ахуыр кæнынц фæндзæм къласы. Цыппарæй дæр сты ахуыры раззагдæртæ. Се ’гъдау дæр у тынг хорз.
Ныртæккæ у уалдзыгон куыстыты афон. Сывæллæттæ цæуынц, скъолайы цы гыццыл цæхæрадон ис, уырдæм. Хъуамæ йæ дыууæ сахатмæ ссыгъдæг кæной.
Слайд 10Зондджын Уыг нын амоны.
По значению числительные делятся на
количественные (бæрцон), порядковые (рæнхъон), дробные (мурон) и собирательные (дихон).
Количественные (бæрцон) числительные указывают на количество предметов.
Например: цыппар, æртæ, æртын иу.
Порядковые (рæнхъон) числительные обозначают номер предмета при счете.
Например: цыппæрæм, æртыккæгæм, æртын фыццæгæм.
Слайд 11Бᴂрцон нымᴂцонтᴂй сараз рᴂнхъон нымᴂцонтᴂ. Бакᴂс сᴂ де ’мбалᴂн.
Хуызᴂг: иу
– фыццаг, фыццᴂгᴂм.
Дыууᴂ, ᴂртᴂ, цыппар, фондз, ᴂхсᴂз, авд, аст, фараст, дᴂс, дыууын, ᴂртын, цыппор, фᴂндзай, ᴂхсай, ᴂвдай, ᴂстай, нᴂуᴂдз, сᴂдᴂ.
Слайд 12Бакᴂс дзырдбᴂстытᴂ нымᴂцонтимᴂ ᴂмᴂ сᴂ дыууᴂ къордыл фᴂдих кᴂн (бᴂрцонтыл ᴂмᴂ
рᴂнхъонтыл).
Аст сывᴂллоны, дᴂсᴂм чызг, цыппᴂрᴂм кълас, дыууᴂ хойы, ᴂртᴂ ᴂмбалы, фондз хᴂдзары, фыццаг партᴂ, цыппор тетрады, иуᴂндᴂс кърандасы, фᴂндзайᴂм сыф, нудæсæм аз.
Слайд 13Байхъус, бакᴂс ᴂмᴂ зᴂгъ, куыд ᴂмбарыс ᴂмбисᴂндтᴂ. Ссар дзы нымᴂцонтᴂ.
Иу
къухᴂй ᴂмдзᴂгъдгᴂнᴂн нᴂй.
Ссᴂдз хатты ахъуыды кᴂн ᴂмᴂ йᴂ иу хатт бакᴂн.
Ды дыууᴂ цᴂстᴂй кᴂсыс, дᴂумᴂ та мин цᴂсты кᴂсы.
Дыууᴂ харбызы иу къухы нᴂ цᴂуынц.
Слайд 14Ног лексикᴂ:
мᴂнгард-плутоватый,лукавый;
ᴂндзарын-поджигать;
къᴂлᴂт-дуга,скобка;
арвᴂрдын-радуга;
ᴂгъгъᴂд-достаточно;
Слайд 15Бакᴂс хъуыдыйᴂдтᴂ, къᴂлᴂтты ᴂвᴂрд дзырдтᴂ ирон ᴂвзагмᴂ тᴂлмацгᴂнгᴂйᴂ.
(Плутоватого) адᴂймаджы ничи
уарзы.
Нᴂ сыхаг бырᴂттыл (поджигает) арт.
Дада кᴂрты хъᴂдᴂй арᴂзта (дугу).
Уарыны фᴂстᴂ арвыл фᴂзындис (радуга).
Компьютерыл кусынᴂн сабийᴂн иу сахат у (достаточно).
Слайд 16Байхъус, бакᴂс ᴂмдзᴂвгᴂ ᴂмᴂ йᴂ бахъуыды кᴂн.
Уалдзыгон къᴂвда
Арв ныннᴂрыд, ᴂмᴂ
ᴂрдз
Райдыдта ᴂхсын йᴂ кᴂрц.
Мᴂргътᴂ бамбᴂхстысты арф, –
Акалы цᴂхᴂртᴂ арв.
Фᴂлᴂ хуры тын – «мᴂнгард»
Мигътыл бандзᴂрста сырх арт,
Мигътыл – авдхуызон «къᴂлᴂт»
Загъта уарынᴂн: «ᴂгъгъᴂд!»
Къозаты Мурат
Слайд 17Арв ныннᴂрыд ᴂмᴂ ᴂрдз
Райдыдта ᴂхсын йᴂ кᴂрц.
Фᴂлᴂ хуры тын –
«мᴂнгард».
Мигътыл бандзᴂрста сырх арт.
Мигътыл – авдхуызон «къᴂлᴂт».
уарын райдыдта
ракастис хур
арвᴂрдын
Ссар алы хъуыдыйадᴂн дᴂр йᴂ нысанмᴂ гᴂсгᴂ раст дзырдбаст.