Презентация, доклад на тему Микроорганизмдер селекциясы 10 сынып

жұмыстың түрлері, олардың практикалық маңызы туралы түсінік беру.
Жасанды мутагенез әдісін пайдалану арқылы микроорганизмдердің жаңа штамдарын шығару жолдарын түсіндіру.
Биотехнология және оның маңызымен таныстыру.
Қазіргі селекцияның проблемаларын зерттеуге деген оқушылардың танымдық қызығушылығын арттыру.

тексеру
III. Жаңа сабақ
IV. Жаңа тақырыпты бекіту
V. Үй тапсырмасы

бие х есек
Хонорик = күзен х құндыз
Архармеринос = архар х қой
Лигр = арыстан + жолбарыс
Индоутка = күркетауық + үйрек
Кама = таутайлақ + түйе
Зеброид = зебра+ пони (ат, есек)

Мына жануарлар селекцияның қандай әдістерімен алынған?




Қандай айырмашылықтары бар?






Мына будандардың кемшілігі қандай?

жедел өседі (гетерозис) және еті өте дәмді болып келеді.

құндыз) 1978 жылы Д.Тернов осы будандарды алды.

сиыры

ҚАНДАЙ АСЫЛ ТҰҚЫМДЫ ТҮРЛЕРІ БАР ?

ЖЫЛҚЫЛЫРДЫҢ АТАТЕГІН АТАҢДАР.

БІЗДІҢ МЕМЛЕКЕТІМІЗДЕ ӨСІРІЛЕТІН АСЫЛ ТҰҚЫМДЫ ЖЫЛҚЫЛАРДЫҢ ТҮРЛЕРІН АТА.

ТҰҚЫМДЫ ТҮРЛЕРІ БАР?

қаздар

Қазіргі кезде адамдар мынадай жан-жануарларды селекция негізімен өсіреді:

дүниеге келген.
Қазіргі кезде Жер шарында – 6 млрд. адам.

10 млрд. адамды жер тамақтандыра алмаcа, адам санының төмендеуі туралы сұрақ туындайды!

Бұл мәселе туындамау үшін адамзаттың тамаққа деген мұқтаждарын қанағаттандыру керек.

балдырлар

Бактериялар

Микроорганизмдер

Вирустар

Саңырауқұлақтар

Қарапайымдылар

қарағанда төзімді(t=70-105С, радиация, NaCl=25-30%, кептіру , оттегінің жоқтығы , t=(-), және т.б.)

4. Қоректенуі :автотрофтар (фото- и хемо-), гетеротрофтар (барлық органикалық заттарды, қажет емес қосылыстарды, нитраттарды ыдыратады.күкіртті қосылыстар және басқа да улы заттар)

ашытуда және т.б мақсаттарда қолданып келеді.
Микроорганизмдерді зерттейтін ғылым – микробиология.

жатады. Микроорганизмдерді сұрыптауда жасанды мутагенез және оның артынша генетикалық тұрғыдан бірдей жасуша тобын (клондарды) сұрыптау, жасуша және гендік инженерия әдістері кеңінен қолданылады. Микроорганизмдердің көмегімен амин қышқылдары, ақуыздар, ферменттер, спирт, полисохаридтер, антибиотиктер, дәрумендер, гормондар, интерферондар алынады. Мұндай өндірістердің қалдықтарын ыдырататын бактерия штамдары шығарылып, қоршаған ортаны тазалау мақсатында қолданылады.
Микробиологиялық жетістіктердің арқасында қоздырғыштарға қарсы тұра алатын антибиотиктер табылды. Мысалы:
Пенициллин – пенициллум зең саңырауқұлағынан алынған.
Стрептомицин – актиномициттің бір тобынан алынған. Ол туберкулез таяқшасының тіршілігін тежейді.
Биомицин – актиномициттің бір тобынан алынады. Бұл адам мен жануарлардағы ауруды емдеуге қолданылады.

Микроорганизмдерді сұрыптау

ұрпақтардың көп мөлшерін оңай алуға болатындығында.Өйткені бактерия жасушасы қолайлы жағдайда әрбір 20 минут сайын көбейеді. Зетханада бір жұмыс күнінде сынақтәжірибе қойып, олардың нәтижесін көптеген ұрпақтарды бақылауға мүмкіндік туады. Дәл осындай зерттеуді біржасушалы өсімдіктермен өткізу үшін көптеген жылдар және өте көп қаржы жұмсау қажет болар еді. Атап айтқанда бұл ағзалар топтарының негізгі сұрыптау әдістерінің бірі қолдан мутагенездеп, соңынан іріктеу болып табылады.
Микроорганизмдерді сұрыптаудағы тағы бір ерекшелігі қоректік орталарды таңдап алу әдісі болып табылады.

химиялық қосылыстармен әсер ету арқылы микроорганизмдердің жоғарғы өнімді түрлері алынған. Мысалы, осы әдіспен қазақ ғалымы М.Х.Шығаева бактерияның бірқатар пайдалы, мутантты түрлерін шығарды. Ресей ғалымы С.И.Алиханян алған микроорганизмдердің мутанттары бастапқы түрлеріне қарағанда антибиотиктерді ондаған есе көп береді.

Эксперименттік мутагенез

олар микробтың зиянды әсерін күшейтіп, адам өміріне қауіпті жағдайлар туғызады. Микроорганиздердің ауру тудыратын ауру түрлері :

Саңырауқұлақтар - себорея, парша, дерматомикоз

Қарапайымдылар- дизентерия, токсоплазмоз, трихомониаз, лямблиоз, малярия, т.б

Бактериялар - ботулизм, туберкулез, холера, дифтерия, тиф, оба, мерез , столбняк және т.б

Вирустар - тұмау , сары ауру, ЖҚТБ, энцефалит, безгек , қызылша , құтыру , палеомелит, тұмау, қарасан және т.б

өңдеу және сақтау

Органикалық қышқылдарды алу,желім, талшықтар алуда, иісмайларды шығаруда , ферменттерді жуу заттарын шығаруда қолдану т.б

Микроорганизмдердің қолданылуы

алынады

бөліп алу

2 әдіс:

Химиялық жолмен синтездеу арқылы

3 әдіс:

Белгілі бір генге сәйкес келетін аРНҚ-ның көшірмесін алу

Микроорганизмдердің селекциясы

- тірі ағзалар (организмдер) мен биологиялық әрекеттеді өндірісте пайдалану.
Биотехнология терминін алғаш рет 1917 жылы венгер инженері Карл Эреки енгізді. Карл Эрекидің пікірінше, «биотехнология - бұл тірі организмдер көмегімен белгілі бір өнімдерді өндіру жөніндегі барлық бағыттардағы жұмыстар» болып табылады.

экономикалық жағынан тиімді, маңызды штамдар алуға бағытталған ғылым мен өндірістің жаңа бағыты

Генетикалық инженерия

Жасушалық инженерия

Биологиялық инженерия

Гендік инженерия әдісімен : инсулин, саматотропин, және өзге де адам гормондары шығарылады. Гендік инженерия әдісімен картопқоңыз жей алмайтын картоп өсімдігі шығарылды.

Жасушалық инженерия әдісімен сүтқоректілерді клондауда. Америкада өлген үй хайуанаттарын клондауға тапсырыс беретін фирма бар.

Биологиялық инженерия саласында өндіруден өте үлкен кіріс кіреді. Бұл – спирт, шырын, және кір жуатын ұнтақтар өндіруге пайдаланатын биопрепараттар,ферменттердің көп тонналы өндірісі.

сүтқоректілерді клондауда (жыныссыз жолмен ұрпақ алуда) үй хайуанаттарының жыныссыз жолмен ұрпағы Долли қойлары алынды.

небәрі 7 жылдай өмір сүрді.

«1997 жыл жануары» сайысы жарияланса, еш күдіксіз, Долли жеңімпаз аталатын еді ! Долли – сіз суреттен көріп отырған, шотландиялық қой. Бірақ Долли жай қой емес. Ол – басқа қойдың клоны. Клон – көшірмені білдіреді. Клондау – «бір ғана негізгі үлгіден» көшірмелеуді айтады. Ғалымдар қойды (Доллиды) «негізгі үлгі» ретінде алынған пара-пар қойға сәйкес жасады.
Қойларға арналған «көшірме машинасын» шотланд ғалымы Ян Вильмут ойлап тапты. Ол ересек қойдың (1-қой) өте кішкене кесегін алды. Ол бұл кішкене кесектен ядроны бөліп алды да, ол бұл ядроны басқа (ұрғашы) қойдың (2-қой) аналық жасушасына енгізді. Бірақ оны бастамас бұрын ол осы аналық жасушасынан туған, қозыдағы 2-қойдың мінез-құлық әсерлерін анықтауға болатын, аналық жасушадағы барлық материалдарды жойып жіберді. Ян Вильмут осындай жолмен өңделген 2-қойдың аналық жасушасын тағы бір қойға (3-қойға) енгізді. 3-қой буаз болды да, дүниеге қозы - Долли келді.
Кейбір ғалымдар біраз жылдан кейін адамдарды клондауға болады деп болжайды. Бірақ көптеген үкіметтер адамдарды клондауға қарсы заң қабылдауды шешті.

(ҚР ҰҒА) академигі А.Н. Илялетдинов Қазақстанда екі ғылыми бағытты басқарып, дамытуда.Ол: табиғаттағы ағзалық және минералдық айналымдағы ұсақ ағзалардың рөлі және мал азығын өндірудегі ұсақ ағзалардың әрекетін пайдалану.

Профессор Д.Л.Шамис (1902-1972) Қазақстанда ұсақ ағзаларды және микроб текті физиологиялық белсенді заттарды медицинада, жеңіл және тамақ өнеркәсібінде және ауылшаруашылығында пайдалануға байланысты бірқатар бағыттарды дамытты.

ҚР ҰҒА академигі профессор М.Х.Шығаева Қазақстанда антибиотикалық және мал азықтық препараттарды алуға, сондай-ақ наубайханада және сүт өнеркәсібінде пайдаланатын ұсақ ағзалардың генетикасы мен сұрыптауы бойынша бағыт жасады.

биотехнологиялық әдістің пайдасы” , “ХХІ ғасыр - биологиялық ғасыр” Реферат дайындау