Презентация, доклад на тему История село Селенгуши

һәм бүгенгесе.

муниципаль районы,
« Сәләнгеш төп гомуми белем мәктәбе»
Фәнни җитәкче: татар теле һәм әдәбияты укытучысы- Шәкүрова Рушания Җәүдәт кызы.

турында мәктәбебез балаларына сөйләү.
Шушы материал аркылы балаларда үз туган җирләрен саклап калуга, еллар узган саен үз туган җирләре турында хәтер барлауга игътибар тәрбияләргә, шушы байлыкның мәгънәсен һәм әһәмиятен аңлату.

өйрәнү һәм аларның ролен билгеләү.
Бу темага карата укучыларның мөнәсәбет ачыклау;
Тикшерүләр уздыру;
Туган якка сак караш тәрбияләү өчен укучыларга тәкъдимнәр төзеп бирү;
Тирә-юньне саклау буенча аңлату эшләре алып бару;
Авыл хакына, балаларга, аларның әти-әниләренә авылны саклап калу мөһимлеген аңлату.  
Укучылар өчен әлеге тема буенча анкета төзү.

Бурычлар:

тоган җир турында белергә тиеш. Зур бер дәүләт эчендә һәр кешенең үз почмагы була: авылы, урамы, үз туган йорты. Бу аның кечкенә Туган иле дип атала. Менә шул җанга якын кечкенә почмаклар җыелмасыннан безнең бөек Туган Илебез барлыкка килә.
Үз туган ягыңның тарихын белү күп кенә мәсьәләләрне хәл итәргә ярдәм итә, төзелеш өчен, шулай ук алар хәзерге заман өчен мөһим материал, хәтер, кыйммәтле белем чыганагы булып тора.

өчен бу иң элек безнең ил, дәүләт, үзебез туган авыл, безне әйләндереп алган һәм төрле вакыйгалар белән бәйле урыннар. Вакытлар узгач, безнең тормышыбыздан күп кенә вакыйгалар турында хәтер югала, үткәннәр турында хәбәрдар булган кешеләр экрен генә арабыздан китеп бара.
Безнең район картасында әби-бабайларыбыз гына сөйли ала торган, исемнәре генә билгеле булган авыллар бик күп. Махсус сводкаларда авыллар турында берәр мәгълумат килеп чыкса, аларның урнашу урыннары турында без искә төшереп кенә, хәтерне яңартып кына аның кайда урнашуын күзаллый алабыз. Совет чорында авыллар күпләп таралды. Ә кайчындыр кешеләр тормышы шушы авылларда барган бит. Менә шулай итеп, минем тикшеренү эшемнең темасы барлыкка килде: “Кече туган илем тарихы”.

яшәүче картлар әйтүенчә, авыл 300ел элек барлыкка килгән. Риваятьнең берсе патшабикә Екатерина II исеме белән бәйле.Ул 1762 – 1796 нчы елларда хакимлек итә.Авылның барлыкка килү чоры шул вакытка туры килә дигән гыйбарәләр яши.
Риваятьләрнең беренчесе авылга катрожниклар нигез салган дигән имешләр яши.”Гаепләнүчеләрне” Себергә сөргенгә алып барганда аларның кайберләре авырый башлый. Авыруларны шул җирдә калдырырга телиләр. Алар шул җирләрдә калып, терелеп яшәп китәләр.Бу кешеләр зур алан табалар,агачларны кисеп үзләренә землянкалар төзиләр.Селенгуши авылы исеме шуннан килеп чыккан имеш.Селенье в глуши, чөнки бөтен тирә-якта куе урман була

дигән сүз, бу сүзне сәләнгешлеләр әледә кулланалар)Казанга баруы турында белеп алалар(бу карета бүгенге көндә Казанда Бауман урамында куелган). Патшабикә эшчеләрнең өс-башларын күреп бик гаҗәпкә кала һәм шул хәлдән соң заводны яндырырга, эшчеләрне таратырга дигән боерык бирә. Патшабикәнең бу сәяхәте эшчеләргә бик ныкярдәм итә.Екатерина II аларны бу эштән азат итә, аларга азатлык бирә.”Гаепләнүчеләр” кая барсын? Алар шунда төпләнеп калалар, игенчелек, җир эше белән шөгыльләнә башлыйлар. Землянкаларда алар озак яшиләр.

билгеле.Беренчесе – “Даишево” яки “Дияшево” (татарча” дию” сүзеннән килеп чыккан) дигән урында яшәгәннәр имеш.Икечесе – беренче күчеп утыручы чувашлар биргән исемнән “Селенхуши”,мәгънәсе “Елан кәсәсе” дигәнне аңлаткан.Бу уыннарда бик күп еланнар яшәгән дигән имешләр яшәгән.

караганда, аның әтисе аң – белемле кеше була, ул 4 ел укый.Ә аның әтисе 1894 нче елда туган, димәк ул вакытта мәктәп инде булган.Мәктәпнең беренче бинасы Розаев атакайның йорты була.Мәктәпнең директоры Торопов фамилияле кеше булган.Октябрь революциясеннән соң китап, дәфтәр, карандаш кебек кирәк-яраклар чыга башлый, хәерче балаларына кием тегеп кию өчен тукыма бирәләр. Догалардан арындырылган беренче “Азбука” китабы да чыга башлый.

ул – кече Туган Ил. Авылымның матурлыгы мине таң калдыра, миндә горурлык хисләре уята.Менә бу юлларны укыганнан соң, мин бу сүзләрне нәкъ безнең авыл өчен атап язылгандай итеп тойдым.
Сиңа мәхәббәтем турында яздым, сөекле халкым...
                        Кеше булса, эшләр эше булсын,
                        Тормышының булсын мең яме.
                         Изге хисе булсын күңелендә,
                         Ә җанында һәрчак ил гаме.