гинекология» пәнінің оқытушысы А.Ж.Дюсенбаева
- Главная
- Разное
- Образование
- Спорт
- Естествознание
- Природоведение
- Религиоведение
- Французский язык
- Черчение
- Английский язык
- Астрономия
- Алгебра
- Биология
- География
- Геометрия
- Детские презентации
- Информатика
- История
- Литература
- Математика
- Музыка
- МХК
- Немецкий язык
- ОБЖ
- Обществознание
- Окружающий мир
- Педагогика
- Русский язык
- Технология
- Физика
- Философия
- Химия
- Шаблоны, фоны, картинки для презентаций
- Экология
- Экономика
Презентация, доклад на тему Экстагениталды патология және жүктілік
Содержание
- 1. Экстагениталды патология және жүктілік
- 2. Жүрек қан тамыр жүйесі ауруларындағы жүктілік пен
- 3. Экстрагенитальды патологиясы бар жүкті әйелдердің ішінде бірінші
- 4. Физиологиялық жүктілік кезінде қан айналымының көлемі /ОЦК/-
- 5. Жүкті әйелдерде ревматизм 2,3 - 6,3 %
- 6. Келесі факторторлардың мағынасы зор:Ревматикалық процесстің белсенділігіРевматикалық ақаудың
- 7. 1 сатысы. Жүктілік кезінде жүрек жеткіліксіздігінің айқын
- 8. 3 сатысы. Жүктілік кезіндегі жүректің декомпенсирленген ақауы,
- 9. Осы кесте бойынша стационарға 3 ретті жатқызумен
- 10. Жүрек аурулары бар жүкті әйелдер жүктілік кезінде
- 11. Кез-келген жүрек ақауларының декомпенсация белгілері, яғни жүрек
- 12. 5% жүкті әйелдер арасында артериальды гипертензия кездеседі:
- 13. Плацента қызметінің бұзылыстары:Гипоксияға әкеледі Нәрестенің құрсақ ішілік
- 14. Гипертониялық аурудың емінің мақсаты: науқасқа психоэмоциональды жағдай
- 15. Экстрагенитальды патологияның ішінде бүйрек аурулары мен несеп
- 16. Гипотония байқалады және тостағанша-тұбекше жүйесі мен несепағардың ұлғаюы байқалады Жатыр оңға қарай ығысадыЖүктілік кезінде
- 17. Өрлеуші жолмен (қуықтан), Төмендеуші жолмен –
- 18. Қоздырғыштары – энтерококктар (ішек таяқшасы, клебсиелла, протей),
- 19. Жиі кездесетін клиникалық формалары – пиелонефрит, гидронефроз,
- 20. Пиелонефрит – жүктілік кезінде ең жиі кездесетін
- 21. Гломерулонефрит- 0,1 – 0,2% жүкті әйелде кездеседі.
- 22. Қант диабеті бар жүкті әйелдердегі жүктілікті жүргізу
- 23. Қант диабеті I типі – инсулин тәуелді
- 24. Ең жиі ИТҚД кездеседі. Ауру көбінесе қыз
- 25. Жүктіліктің I триместрінде. Көптеген жүкті әйелдерде
- 26. Жүкті әйелдерде жоғары гипергликемия, ацидоз жағдайы, сонымен қатар гипогликемиялық жағдай кездеседі. Босану кезінде
- 27. Преэклампсия; Көпсулық; Мерзімінен бұрын босану қаупі;
- 28. Ірі нәресте болуы; Босану күшінің әлсіздігі;Қағанақ
- 29. Функциональды-тар жамбастың дамуы; Иық белдеуінің туылуының қиындауы;
- 30. Жүктілік кезінде қант диабетінің жеңіл түрі болса да инсулинді терапия қажет. ЕМІ
- 31. қан тамырлар асқынуының тез өршуі :
- 32. Ата анасының екеуінде де қант диабеті болса;қант
- 33. Қалқанша безі - бұл эндокринді мүше, организмге
- 34. Жүктілік кезінде диффузды токсикалық зоб жиі кездеседі.
- 35. Жүктіліктің I жартысында –барлық әйелдерде аурудың өршуі
- 36. Жүктілер гипертензиясы Мерзімінен бұрын босануЖүктіліктің ағымы
- 37. Босану кезінде көбінесе ЖҚЖ декомпенсациясы тууы мүмкін,
- 38. Босанғаннан кейінгі кезеңде тиреотоксикоздың тез өршуі қажет
- 39. Толық зерттеулер жүргізу үшін 12 аптаға
- 40. Диффузды зобтың және түйінді зобтың орташа дәрежесінде,
- 41. Диффузды зобтың жеңіл дәрежесінде сонымен қатар дийодтирозинмен емдеген емнен нәтижесе болса жүктілікті жалғастыруға боладыДиффузды зоб
- 42. 12 аптаға дейін жүктілікті үзуге көрсеткіш
- 43. ЭГА алдын алу шаралары – әйелдер кеңесінде
- 44. 1. Гинекология: учебник / под ред. Г.М.Савельевой,
- 45. НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!
Жүрек қан тамыр жүйесі ауруларындағы жүктілік пен босанудың ағымы. Бүйрек аурулары мен жүктілікЭндокринді жүйе ауруларындағы жүктілік пен босанудың ағымыТыныс алу ауруларындағы жүктілік пен босанудың ағымы. Мазмұны
Слайд 1Батыс Қазақстан Жоғары медициналық колледжі
Экстрагенитальды патология және жүктілік
Орындаған: «Акушерия және
Слайд 2Жүрек қан тамыр жүйесі ауруларындағы жүктілік пен босанудың ағымы.
Бүйрек аурулары
мен жүктілік
Эндокринді жүйе ауруларындағы жүктілік пен босанудың ағымы
Тыныс алу ауруларындағы жүктілік пен босанудың ағымы.
Эндокринді жүйе ауруларындағы жүктілік пен босанудың ағымы
Тыныс алу ауруларындағы жүктілік пен босанудың ағымы.
Мазмұны
Слайд 3Экстрагенитальды патологиясы бар жүкті әйелдердің ішінде бірінші орынды алады.
Жүрек ауруларының
жиілігі 0,4 до 4,7 %.
Жүрек ауруларының ішінде жиі кездесетіндер:
Ревматизм
Туа және жүре пайда болған жүрек ақаулары
Магистральды қан тамырларының даму ақаулары
Миокард аурулары
Жүрекке жасалған операция
Жүрек ритмінің бұзылыстары
Жүрек ауруларының ішінде жиі кездесетіндер:
Ревматизм
Туа және жүре пайда болған жүрек ақаулары
Магистральды қан тамырларының даму ақаулары
Миокард аурулары
Жүрекке жасалған операция
Жүрек ритмінің бұзылыстары
Жүрек қан тамыр жүйесінің аурулары.
Слайд 4Физиологиялық жүктілік кезінде қан айналымының көлемі /ОЦК/- 30-50% дейін көтеріледі. Ол
өзгеріс жүктіліктің I триместрден басталып, ал 36 аптада ең жоғары деңгейге жетеді.
Қандағы плазма деңгейі 35-47 % көтерілуі гиповолемияға әкеледі, ал қан айналымдағы эритроциттер көлемі 11-30% жоғарласада оған әсер етпейді.
Сонымен, проценттік плазманың көлемінің жоғарлауы эритроциттер көлемінен көп болғандықтан, физиологиялық жүктілік анемиясы орын алады.
Гематокрит төмендейді -30 %
Гемоглобин концентрациясы 135-140 тан 110-120 г/л дейін төмендейді.
Қандағы плазма деңгейі 35-47 % көтерілуі гиповолемияға әкеледі, ал қан айналымдағы эритроциттер көлемі 11-30% жоғарласада оған әсер етпейді.
Сонымен, проценттік плазманың көлемінің жоғарлауы эритроциттер көлемінен көп болғандықтан, физиологиялық жүктілік анемиясы орын алады.
Гематокрит төмендейді -30 %
Гемоглобин концентрациясы 135-140 тан 110-120 г/л дейін төмендейді.
Физиологиялық жүктілік
Слайд 5Жүкті әйелдерде ревматизм 2,3 - 6,3 % жағдайда кездеседі, ал асқынуы
2,5 - 25 % кездеседі. Көбінесе жүктіліктің алғашқы 3 және соңғы 2 айында, сонымен қатар босанғаннан кейінгі алғашқы жылында кездеседі.
Жүкті әйелдер арасында жүрек ақауларының ішінде жүректің жүре пайда болған ревматикалық ақаулары
75-90 % құрайды.
Ревматикалық ақаулардың барлық формалардың арасында митральды ақаулар жиі кездеседі.
Жүкті әйелдер арасында жүрек ақауларының ішінде жүректің жүре пайда болған ревматикалық ақаулары
75-90 % құрайды.
Ревматикалық ақаулардың барлық формалардың арасында митральды ақаулар жиі кездеседі.
Ревматизм
Слайд 6Келесі факторторлардың мағынасы зор:
Ревматикалық процесстің белсенділігі
Ревматикалық ақаудың формасы мен сатысы
Қанайналымның компенсациясы
немесе декомпенсациясы
Өкпелік гипертензияның дәрежесі
Жүрек ритмінің бұзылыстары
Акушерлік патологияның қосылуы
Өкпелік гипертензияның дәрежесі
Жүрек ритмінің бұзылыстары
Акушерлік патологияның қосылуы
Жүктілік пен босану ағымын болжау үшін
Слайд 71 сатысы. Жүктілік кезінде жүрек жеткіліксіздігінің айқын белгілерінің болмауы және ревматикалық
процесстің өршу белгілері жоқ.
2 сатысы. Жүктілік кезінде жүрек жеткіліксіздігінің алғашқы симптомдарының болуы (ентігу,тахикардия), ревматизмнің активті фазасының белгілерінің пайда болуы
2 сатысы. Жүктілік кезінде жүрек жеткіліксіздігінің алғашқы симптомдарының болуы (ентігу,тахикардия), ревматизмнің активті фазасының белгілерінің пайда болуы
Жүрек ақаулары бар жүкті әйелдердегі жүктілік ағымына қолайсыз қауіп топтарының әсерінің жіктелуі
(Л.В. Ванина бойынша, 1972)
Слайд 83 сатысы. Жүктілік кезіндегі жүректің декомпенсирленген ақауы, оң қарыншалық жетіспеушілік, жыпылықтаушы
аритмия, өкпелік гипертензия.
4 сатысы. Жүктілік кезіндегі жүректің декомпенсирленген ақауы, сол қарыншалық жетіспеушілік, өкпе гипертензиясының тромбоэмболиялық көріністерімен көрінетін жыпылықтаушы аритмия.
4 сатысы. Жүктілік кезіндегі жүректің декомпенсирленген ақауы, сол қарыншалық жетіспеушілік, өкпе гипертензиясының тромбоэмболиялық көріністерімен көрінетін жыпылықтаушы аритмия.
Жүрек ақаулары бар жүкті әйелдердегі жүктілік ағымына қолайсыз қауіп топтарының әсерінің жіктелуі
(Л.В. Ванина бойынша, 1972)
Слайд 9Осы кесте бойынша стационарға 3 ретті жатқызумен амбулаторлы кардиоакушерлік мекемелердің бақылауында
қадағалау арқылы 1 және 2 қауіп тобында жүктілікті сақтауға болады.
Соңғы жылдары жүкті әйелдер арасында жүктілікке дейін және жүктілік кезінде жасалған операциялармен жиі кездеседі.
Көп жағдайда хирургиялық емнен кейін негізгі аурудың рецидиві байқалады, мысалы комиссуротомия кезіндегі рестеноз түрінде көрінеді. Сондықтан жүктілікті сақтау туралы сұрақтар жүктілікке дейін және де науқастың жалпы жағдайын ескере отырып әр науқасқа жеке шешілуі керек.
Соңғы жылдары жүкті әйелдер арасында жүктілікке дейін және жүктілік кезінде жасалған операциялармен жиі кездеседі.
Көп жағдайда хирургиялық емнен кейін негізгі аурудың рецидиві байқалады, мысалы комиссуротомия кезіндегі рестеноз түрінде көрінеді. Сондықтан жүктілікті сақтау туралы сұрақтар жүктілікке дейін және де науқастың жалпы жағдайын ескере отырып әр науқасқа жеке шешілуі керек.
Жүрек қан-тамыр жүйесі ауруларындағы жүктілік пен босанудың ағымы
Слайд 10
Жүрек аурулары бар жүкті әйелдер жүктілік кезінде ауруханаға 3 реттен кем
жатпауы керек.
Алғашқы 12 аптаға дейін, мүмкіндігінше арнайы мекемелерге жатқаны дұрыс, кардиологиялық және ревматологиялық зерттеулер үшін және жүктілікті сақтау мүмкіндіктерін шешу үшін.
Екінші рет 26-32 аптасында жүрек қан-тамыр жүйесінің функциясын зерттеу үшін
Үшінші рет 36-37 аптасында босану әдісін шешу үшін
3 және 4 сатысында, кардиальды және антиревматикалық терапиядан кейін жүктілікті үзу көрсетіледі.
Алғашқы 12 аптаға дейін, мүмкіндігінше арнайы мекемелерге жатқаны дұрыс, кардиологиялық және ревматологиялық зерттеулер үшін және жүктілікті сақтау мүмкіндіктерін шешу үшін.
Екінші рет 26-32 аптасында жүрек қан-тамыр жүйесінің функциясын зерттеу үшін
Үшінші рет 36-37 аптасында босану әдісін шешу үшін
3 және 4 сатысында, кардиальды және антиревматикалық терапиядан кейін жүктілікті үзу көрсетіледі.
Жүрек қан-тамыр жүйесі ауруларындағы жүктілік пен босанудың ағымы
Слайд 11Кез-келген жүрек ақауларының декомпенсация белгілері, яғни жүрек жеткіліксіздігі (ентігу, ісіну, пульстің
жиілеуі, жөтел, жүрек өлшемдерінің ұлғаюы)
Жүктілікті үзуге көрсеткіштер
Слайд 125% жүкті әйелдер арасында артериальды гипертензия кездеседі: солардың ішінен
70% жағдай
жүкті әйелдердің гипертензиясы
15-25% - гипертониялық ауру
2-5% - екіншілік гипертензия
15-25% - гипертониялық ауру
2-5% - екіншілік гипертензия
Артериальды гипертензия кезіндегі жүктілік пен босану
Слайд 13Плацента қызметінің бұзылыстары:
Гипоксияға әкеледі
Нәрестенің құрсақ ішілік дамуының кідіру синдромына
Сонымен
қатар нәрестенің өліміне
ҚОПМББ
ҚОПМББ
Гипертониялық аурулардың асқынуы
Слайд 14Гипертониялық аурудың емінің мақсаты: науқасқа психоэмоциональды жағдай жасау, қатаң түрде күн
тәртібін орындау, медикаментозды ем және физиотерапия.
Емі
Слайд 15Экстрагенитальды патологияның ішінде бүйрек аурулары мен несеп жолдарының аурулары жүрек ақауларының
ауруларынан кейін 2 орынды алады да анасы мен баласына да қауіп төндіреді.
Бүйрек аурулары
Слайд 16Гипотония байқалады және тостағанша-тұбекше жүйесі мен несепағардың ұлғаюы байқалады
Жатыр оңға
қарай ығысады
Жүктілік кезінде
Слайд 17 Өрлеуші жолмен (қуықтан),
Төмендеуші жолмен – лимфогенді (ішектен, әсіресе іш
кебу кезінде),
Гематогенді (әр түрлі инфекциялық аурулар кезінде)
Гематогенді (әр түрлі инфекциялық аурулар кезінде)
Инфекция несеп жолдарына енеді :
Слайд 18Қоздырғыштары – энтерококктар (ішек таяқшасы, клебсиелла, протей), стрептококк, Candida тобының саңырауқұлақтары,
көк ірің таяқшасы, алтын стафилакокк.
Қоздырғыштары
Слайд 19Жиі кездесетін клиникалық формалары –
пиелонефрит, гидронефроз, симптомсыз бактериурия.
Сирек жағдайда
- гломерулонефрит, бүйрек туберкулезі, зәр тас ауруы, несеп шығару жолдарының даму ақаулары.
Клиникалық формалары
Слайд 20Пиелонефрит – жүктілік кезінде ең жиі кездесетін ауру болып табылады (6
- 12% ға дейін), бұл кезде бүйректің концентрациялық қызметі бұзылады. Пиелонефрит жүктіліктің ағымы мен нәресте жағдайына қолайсыз әсер етеді.
Пиелонефрит
Слайд 21Гломерулонефрит- 0,1 – 0,2% жүкті әйелде кездеседі. Қорздырғышы А тобының B-гемолитикалық
стрептококк.
Көбінде ангинадан кейін 10-15 күннен кейін кездеседі.
Жедел және созылмалы түрде өтеді.
Келесі клиникалық түрлері кездеседі - гипертониялық, нефротикалық, аралас және латентты.
Латентты түрінде жүктілікті әрі қарай жалғастыруға қарсы көрсеткіштер жоқ.
Гипертониялық, нефротикалық және
аралас түрлерінде жүктілікті үзу қажет.
Көбінде ангинадан кейін 10-15 күннен кейін кездеседі.
Жедел және созылмалы түрде өтеді.
Келесі клиникалық түрлері кездеседі - гипертониялық, нефротикалық, аралас және латентты.
Латентты түрінде жүктілікті әрі қарай жалғастыруға қарсы көрсеткіштер жоқ.
Гипертониялық, нефротикалық және
аралас түрлерінде жүктілікті үзу қажет.
Гломерулонефрит
Слайд 22Қант диабеті бар жүкті әйелдердегі жүктілікті жүргізу ерекшелігі дүние жүзіндегі өзекті
мәселе болып отыр.
Қолайсыз әсер етеді:
Нәрестенің құрсақ ішілік дамуына
Даму ақауларының жиілігі ұлғаюына
Перинатальды ауру мен өлім көрсеткіші жоғарлауына
Қолайсыз әсер етеді:
Нәрестенің құрсақ ішілік дамуына
Даму ақауларының жиілігі ұлғаюына
Перинатальды ауру мен өлім көрсеткіші жоғарлауына
Қант диабеті және жүктілік
Слайд 23Қант диабеті I типі – инсулин тәуелді (ИТ);
Қант диабеті II
типі – инсулин тәуелсіз (ИТЗ);
Қант диабетінің III типі – гестациялық диабет (ГД), жүктіліктің 28 аптасынан кейін дамиды, жүктілік кезіндегі әйелдердегі глюкозаның утилизациясының транзиторлы бұзылуымен сипатталады.
Қант диабетінің III типі – гестациялық диабет (ГД), жүктіліктің 28 аптасынан кейін дамиды, жүктілік кезіндегі әйелдердегі глюкозаның утилизациясының транзиторлы бұзылуымен сипатталады.
Қант диабетінің түрлері
Слайд 24Ең жиі ИТҚД кездеседі. Ауру көбінесе қыз балада кездеседі және балалық
шағында анықталады, әсіресе жыныстық жетілу кезінде.
ИТЗҚД жасы үлкен әйелдерде кездеседі (30 жастан кейін), және де ол ауыр өтеді.
ГД сирек жағдайда анықталады.
ИТЗҚД жасы үлкен әйелдерде кездеседі (30 жастан кейін), және де ол ауыр өтеді.
ГД сирек жағдайда анықталады.
Қантты диабет түрлері
Слайд 25 Жүктіліктің I триместрінде. Көптеген жүкті әйелдерде қант диабетінің ағымы жақсарады,
инсулинге сезімталдылық жоғарлайды.
Жүктіліктің II триместрінде көмірсуларға толеранттылығы бұзылады, диабеттік шағымдары көбейеді.
Жүктіліктің соңына қарай қайтадан көмірсуларға толеранттылығы жақсарып, гликемия мен енгізетін инсулин дозасы азаяды.
Жүктіліктің II триместрінде көмірсуларға толеранттылығы бұзылады, диабеттік шағымдары көбейеді.
Жүктіліктің соңына қарай қайтадан көмірсуларға толеранттылығы жақсарып, гликемия мен енгізетін инсулин дозасы азаяды.
Қант диабетінің ағымы
Слайд 26 Жүкті әйелдерде жоғары гипергликемия, ацидоз жағдайы, сонымен қатар гипогликемиялық жағдай кездеседі.
Босану кезінде
Слайд 27 Преэклампсия;
Көпсулық;
Мерзімінен бұрын босану қаупі;
Нәрестенің гипоксиясы;
Несеп жолдарының
инфекциясы.
Жүктіліктің екінші жартысындағы акушерлік асқынулар :
Слайд 28 Ірі нәресте болуы;
Босану күшінің әлсіздігі;
Қағанақ суының мерзімінен бұрын кетуі;
нәресте гипоксиясының ұлғаюы;
Босану ағымын асқындырады:
Слайд 29Функциональды-тар жамбастың дамуы;
Иық белдеуінің туылуының қиындауы;
Босанудан кейін эндометриттің дамуы;
Ана мен нәрестенің босану кезіндегі жарақаттары.
Босану ағымын асқындырады:
Слайд 31 қан тамырлар асқынуының тез өршуі :
ретинопатия;
инсулин резистентті түрі;
қант диабетінің лабильді түрі;
Қант диабеті кезінде жүкті болуға қарсы көрсеткіштер
Слайд 32Ата анасының екеуінде де қант диабеті болса;
қант диабетінің анасындағы резус-сенсибилизациясымен қосылуы,
қант диабетінің өкпе туберкулезінің белсенді түрімен қосарлануы
Қант диабеті кезінде жүкті болуға қарсы көрсеткіштер
Слайд 33Қалқанша безі - бұл эндокринді мүше, организмге қажетті гормондарды бөледі -
тироксин (немесе тетрайодтиронин - Т4) және трийодтиронин (Т3).
Қалқанша безінің аурулары және жүктілік
Слайд 34Жүктілік кезінде диффузды токсикалық зоб жиі кездеседі. (ДТЗ) ( 0,2 -
8%), негізгі симптомдары гиперплазия және қалқанша безінің гиперфункциясы.
Диффузды токсикалық зоб
Слайд 35Жүктіліктің I жартысында –барлық әйелдерде аурудың өршуі байқалады. Жүктіліктің II жартысында
– гормон өндірілуінің бөгелуіне байланысты тиреотоксикоздың жеңіл дәрежесі байқалып, әйел өзін жақсы сезінеді.
Жүктіліктің ағымы
Слайд 37Босану кезінде көбінесе ЖҚЖ декомпенсациясы тууы мүмкін, ал босанғаннан кейінгі ерте
кезеңдерде қан кету болуы мүмкін.
Босану кезінде
Слайд 38Босанғаннан кейінгі кезеңде тиреотоксикоздың тез өршуі қажет етеді:
1) мерказолилмен емдеуді
(ол сүт арқылы нәрестеге өтеді)
2) лактацияны басу.
2) лактацияны басу.
Босанғаннан кейінгі кезеңде
Слайд 39 Толық зерттеулер жүргізу үшін 12 аптаға дейін жатқызу және жүктілікті
жалғастыру туралы сұрақтарды шешу.
Акушер-гинеколог пен эндокринологтың тактикасы
Слайд 40Диффузды зобтың және түйінді зобтың орташа дәрежесінде, егер әйел 14 аптаға
дейін операцияға бармаса
Жүктілік және қарсы көрсеткіш
Слайд 41Диффузды зобтың жеңіл дәрежесінде сонымен қатар дийодтирозинмен емдеген емнен нәтижесе болса
жүктілікті жалғастыруға болады
Диффузды зоб
Слайд 42 12 аптаға дейін жүктілікті үзуге көрсеткіш : • емге нашар берілетін,
өкпеденің жайылмалы деструктивті процессі;
• алдыңғы жүктілікте процесстің өршуі;
• өткерген милиарлы туберкулезден кейінгі 2 жылдан соң;
Өкпенің белсенді туберкулезі
Слайд 43ЭГА алдын алу шаралары – әйелдер кеңесінде ретті бақылап отыру:
акушер-гинеколог,
терапевт,
эндокринолог,
Міндетті түрде стационарға үш рет жату және амбулаторлы емнің нәтижелілігі.
Міндетті түрде стационарға үш рет жату және амбулаторлы емнің нәтижелілігі.
Алдын алу
Слайд 441. Гинекология: учебник / под ред. Г.М.Савельевой, В.Г.Бреусенко. – 3-е изд.
– М., 2008. – 432 с.
2. Сметник В.П., Тумилович Л.Г. Неоперативная гинекология,- 3-е изд., стереотип.- М., Медицинское информационное агентство, 2002.
3. Вихляева Е.М. Руководство по эндокринной гинекологии. – М., 2002.
4. Шехтман М.М. Экстрагенитальная патология и беременность, М., 2006г.
2. Сметник В.П., Тумилович Л.Г. Неоперативная гинекология,- 3-е изд., стереотип.- М., Медицинское информационное агентство, 2002.
3. Вихляева Е.М. Руководство по эндокринной гинекологии. – М., 2002.
4. Шехтман М.М. Экстрагенитальная патология и беременность, М., 2006г.
Қолданылған әдебиет
