Презентация, доклад на тему Қазақ салт - дәстүрдің бір түрі - Ерулік

1 Самар орта мектебі» КММ

Дайындаған: 7 «Б» сынып оқушысы Кирьянова Яна
Жетекшісі: Айтышева Гүлжанат Құмарбекқызы
қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі

салт-дәстүрлерін бүгінгі мен болашағы туралы ой толғап, қадірлеп, жоғалғанды жаңғыртып, қайта жаңартатын ендігі болашақ ұрпақ - біздің қолымызда.

2.«Еру», «Көрші», «Айрылысар көже» салттарын ажырата білу.
3.Еруліктің бала тәрбиесіндегі маңызына тоқталу
4.Сыныптас достарыма «Ерулік»туралы айту, іздену жұмысыммен таныстыру.
5. Оқушылар арасында сауалнама өткізу.

бай тарихы,сан қырлы мәдениеті,өзіндік игі ғұрып-дәстүрі бар,пейілі өзінің байтақ даласындай кең де қонақжай халық. Ата-бабаларымыздың салт-дәстүрлері,
96 соның ішінде «Ерулік» салты жайлы
ізденіп, зерттеп, талдау жасау,үйрену.

талабына сай қолдану аясын анықтау.

Ол ұрпақтан- ұрпаққа ауысып отырады. Уақыт өткен сайын салтқа өзгеріс еніп, өзгеріп, қоғамға байланысты бейімделіп келеді.
Дәстүр- ұрпақтан- ұрпаққа ауысатын, тарихи қалыптасқан нормалар мен үрдістер.Ол- қоғамдық ұйымдар мен халықтың мінез- құлқының, іс- әрекетінің рухани негізі.

аса келелі іс саналды. Көшу- қазақтар үшін салтанат есептелді. Қазақ санасында көше алмай жұрттан қалудан үлкен қорлық жоқ. Қазақ қауымы көшкен күні – еруде кимейтін жақсы киімдерін киеді, көштегі жүк артқан түйеге кілем- кілше, сырмақтарын оң бетіне қаратып жауып, салтанат етеді

жайлы болсын» айтып, олардың жүгін түсірісіп, үйін тігіседі және «ерулік» апарады. Бұл көшіп, шаршап келген туыс жұрағаттарына жасалған сый құрмет және қамқорлық еді. Бұл істер ағайын арасында «еруге қару» ретінде алма кезек болып отырады. Мұны қазақтар «ағайын берекесі» деп атайды.

жатқан ауылға ерулік бермесе үлкен ұятқа қалатыны ертеден келе жатқан салт»
Көрші – қонысы ортақ, етене араласып, күнделікті жүзбе- жүз кездесіп, аман-саулық сұрасып жүретін кісілерміз. Қазақ халқы «көршіні Құдай қосады» дейді.Жаңа орынға көшіп келісімен ерулік беріп, қоныс тойын жасау дәстүрінде де ең әуелгі ниет-көрші қолаңдармен танысу болған.

сыйласқан отбасылар қоныс аударып бөлінген жағдайда олар енді «айрылысар көжеге» шақырады.

қарамай) таныса да, танымаса да жылы шыраймен құшақ жая қарсы алып, сыйлап күтеді. Өзінің аяулы асын қонақасыға береді. «Қонақасы – қазақтың бөлінбеген еншісі» болып есептеледі. Қонақ келсе «қой сойып, қол қусыру» - қазақтар үшін аса абыройлы іс және жалтартпайтын міндет.

түрі -Ерулік туралы естігенің бар ма?
3. Ол туралы кімнен естідің?
4. Өзінің отбасында Ерулік, Айрылысар көже берді ме?
5.Осы қазақ халқының салт-дәстүрдің бір түрі –Ерулік туралы көбірек білгінің келеме?
Осы сауалнаманы 7»а, б» сынып оқушыларынан, 3 - кітапханашыдан және 2-әжеден алған болатынмын.
Соның ішінде 7-ші сынып оқушылары арасында осы тақырып жөнінде мүлде мәлмет жоқ екен,Ал кітапханашылар болса осы тақырып жөнінде шамалы болса да,мәлметтері бар екен.Әжелерімізді біз тіпті тоқтата да, алмадық.Ерулік жөнінде өте көп мәлметтер естідім.
Қорыта келгенде біз мынадай түсіндемеге келдік.Ерулік біздің мектепте тек қана 25 % ғана екен.Себебі орыс тілді мектеп бағдарламасында бұл тақырып бөлек берілмейді,тек қана жалпы салт- дәстүрлер деп беріледі.Ерулікке мүлде сағат бөлінбеген.

сертін ер бұзбас.
Алты жыл аш болсаң да, атаңның салтын ұмытпа.
Ант бұзған оңбайды, салт бұзған сорлайды.
Қонақ келсе құт келер.
Қонағыңның алтынын алма, алғысын ал.
От жағылмаған үй- қора, Кісі келмеген үй- мола.
Саналы ел салтын сақтар.

өзіне үлгі- өнеге тұтуға тиіс. Ерулік салт- дәстүрін зерттей келе менің көңілге түйгенім және ұққаным, оның адам өміріндегі алатын орнының маңызды екені,тәрбиелік мәнінің зор екені.Мен оның адамды ізгілікке, қонақжайлыққа, мейірімділікке, сыйластыққа баулитынына көз жеткіздім.