Презентация, доклад на тему Қазақ әдебиетінен емтихан билеттері

Шопанова Айболған

ой-өрісін, тіл байлығын кеңейту;

оқушыларды ұқыптылыққа, таза, сауатты жазуға, топпен жұмыс жасауға, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу, шығармашылық қабілетін шыңдауға баулу;

Білімділік

оқушыларға оқшау сөздің түрлері қаратпа, қыстырма, одағай сөздер туралы жан-жақты мағлұмат беру, жай сөйлемдерге оқшау сөздерді қосып қолдана білуге үйрету, сөйлемдегі сөздерді сатылай кешенді технологиясы арқылы талдай білуге машықтандыру;

Дамытушы-
лық

Тәрбиелік

Сабақтың түрі: жаңа сабақты меңгерту.
Сабақтың әдісі: баяндау, сұрақ-жауап, жаттығу жұмыстары, тест, сатылай кешенді талдау.
Сабақтың көрнекілігі: интер тақта, слайд, кеспе қағаздары, тірек сызба, сурет;
Сабақтың барысы: 1.Ұйымдастыру кезеңі
А) оқушылармен сәлемдесіп, қажетті оқу құралдарын дайындау.

деп балаларға үлкен сенім артып, жауапкершілік жүктей отырып, ашық сабағымызды бастаймыз.

түспейтін,
яғни сөйлем мүшесі бола алмайтын мүше.

Қаратпа сөз

Қыстырма сөз

Одағай

Анықтамасы: сөйлеушінің біреуді өзіне қарату үшін немесе
назарын аудару үшін айтылатын сөз.
Қаратпа сөз болатын мүшелер: 1.Адамның аты-жөні, кім?
деген сұраққа жауап беретін зат есімдер.
2.Реттік мәнді зат есімдер (шырағым, қалқатай, ботақан,
сәулежан, т.б.)
3.Не? деген сұраққа жауап беретін ел, жер, дала, Отан,
сондай-ақ дерексіз зат есімдер (өлең, сезім, көңіл, ой, т.б.)
жұмсалады.
Тыныс белгілері: 1.Сөйлем басында келсе одан кейін үтір не
леп белгісі қойылады. Мыс: 1.Туған елім,жасай бер, жаса!
2.Айман! Бері кел.
2.Сөйлем ортасында келсе екі жағынан, соңында тұрса
алдынан үтір қойылады. Мыс: 1.Айт,балам, өзің үшін
күрес. 2.Ауылдың шетіне кеп қалдық па, жігіттер.
3.Сөйлемде одағай, қаратпа, қыстырма сөздер қатар келсе
арасы үтірмен бөлінеді. Мыс: Япыр-ай, меніңше, Қанат,
сенікі дұрыс емес.

былай айтқанда, демек, ендеше, т.б.)

2. Пікір, ойлардың өзара қатынасын білдіреді (біріншіден, ақырында, соңында, мысалы,т.б)

3. Ойға басқа біреудің немесе айтушының пікірі тұрғысынан қарайды (сіздіңше, біздіңше, меніңше, мен білсем, оның айтуынша, т.б.)

4. Адамның көңіл-күйін, сезімін білдіреді (амал қанша, несін айтасың, т.б.)

5. Ойға, пікірге жорамал жасау мағынасында болады (әрине, әлбетте, рас, сірә, мүмкін, шамасы, расында, т.б.)

ауысып тұруына қарай бір одағайдың бірнеше мәнде, мағынада жұмсалуы мүмкін. Мыс: Пәлі, жақсы болған! Пәлі, бұнысы адамшылыққа сыймас.
Одағай сөздер сөйлемнің басқа мүшелерімен байланыспай, оқшауланып, бөлініп тұрады. Мыс: Айпыр-ай, басқадан күтсем де, сенен күтпеген ем!

тек, жә,т.б.

Кә-кә, құр-құр, шөре-шөре, көс-көс, т,б.

алып, бірнеше сөйлем жазыңыз.
1.Айым. 2.Айналайын. 3.Ақ ботам. 4.Ботақаным. 5.Ақ тайлағым. 6.Күнім. 7.Күнім-ай. 8.Қалқам. 9.Қалқам-ай. 10.Жарығым. 11.Жарығым-ай. 12.Қоңыр қозым. 13.Қуатым. 14.Қуатым-ай.

Жаттығу жұмыстары

Құтып

Сөзге сатылай кешенді талдау жасаңыз

Сөйлемдерден қаратпа сөздің тыныс белгісі дұрыс қойылғанын анықтаңыз.
А) Алмас, екеуіміз баққа барайық.
B) Алмас екеуіміз баққа барайық.
C) Алмас екеуіміз, баққа барайық.
D) Алмас екеуіміз баққа, барайық.
E) Алмас екеуіміз! баққа барайық.
3. Одағай сөзді табыңыз.
А) Қарағым
В) Пәлі
С) Әрине
Д) Бәсе
Е) Меніңше
4. Үтірдің қойылу себебін анықтаңыз. Асан, сенің бүгін кешке қолың бос па?
А) Қаратпа.
B) Қыстырма.
C) Одағай.
D) Еліктеу.
E) Бірыңғай мүше.
5. Сөйлемдегі қаратпа сөзді анықтаңыз. Балалар, музыканың дауысын жай қойыңдар.
А) Музыканың.
В) Дауысын.
С) Қойыңдар.
D) Балалар.
Е) Жай.

Тест

Әрине, мен болмасам бола ма?
Д) Атаңның емес, адамның баласы бол, қарағым.
Е) Сенің озарыңды білгем, балам-ау.
7. Біреудің назарын өзіне аудару үшін қолданылатын сөздерді көрсетіңіз.
А) Одағай сөздер.
В) Жалпылауыш сөз.
С) Қыстырма сөздер.
D) Айтқындауыш.
E) Қаратпа сөздер.
8. Көңіл – күй одағайын табыңыз.
А) Пырс
В) Тек
С) Көс-көс
Д) Қап.
Е) Жә
9. Түрленбейтін сөзді табыңыз.
А) Одағай.
В) Зат есім
С) Сын есім
Д) Сан есім
Е) Есімдік
10. Қаратпа сөздер қандай сөздер тобына жататынын белгілеңіз.
А) Қыстырма сөздер тобына жатады.
В) Одағайлар тобына жатады.
С) Біріккен сөздерге жатады.
D) Қысқарған сөздерге жатады.
Е) Оқшау сөздер тобына жатады.

Тест

Білікті адам жетер тілек, бағына.
Оқи бергін, талпынып оқи бергін,
Жетерсің сен сонда мақсат таңына!

Ж.Баласағұн.

Бір тамшы ой

сөйлей
білді.

Жаңа
ақпараттар
жинады.

сөз дегеніміз не? Мысал.
Қыстырма сөз дегеніміз не? Мысал.
Одағай дегеніміз не? Мысал.
Одағайдың неше түрі бар?