Слайд 1
Конкурс мультимедийных презентаций «Аиле дегерликлери» («Семейные реликвии»)
«Къыз къундакъта,джиез сандыкъта»
Азырлады:
9-джы сыныф талебеси
Сеитхалилова
Севиля
Ребер:
Муртазаева Ленуре Шевкетовна,
Къырымтатар тили ве эдебияты оджасы
МБОУ «Винницкая школа»
Слайд 2
Энъ къыйметли шейлер сандыкъ ичинде
Эвель-эзельде къоджагъа чыкъаджакъ къызнынъ
джиезлери сандыкъта сакълангъан
Слайд 3Асырлар тарихыны кечкен
Биталарымызнынъ эвель заманлардан сандыкъта сакъланып кельген
шейлери, несиль- несильден бизим кунюмизге къадар етип кельген.
Слайд 4
Марама
Ты прекрасна, марама!
И в весеннее ненастье,
Летом в крымскую жару,
И
в осеннюю прохладу
Носят женщины тебя.
Ты отважна, марама!
На твоем пути все было:
Взлет, паденье,
И соблазны неземные,
И уральские морозы,
И бухарская жара.
Слайд 5
Бизим айлемизде къыйметли дегерлик
заманлардан сандыкъта сакъланып кельген мараманынъ тарихы меракълыдыр.
Эдибе
битама бу марама онынъ Себия къартанасындан эдиедир.
Слайд 6
Къырымнынъ дюльбер Байдар коюнде
Эдибе къартанам 1939 сенеси
дюньягъа кельген.
Сюргюнлик вакътында къоранталарында дёрт джан эдилер: анасы Пакизе,таталары Адиле, Джевиде ве Эдибе битам.Бабалары эмек ордусында экен.
Слайд 7Къараман ана
Эдибе битамнынъ Себия къартанасынынъ о девирде,
он бир баласы олгъан, эр бирине юрегиндеки севгиси синъирсиз экен. Балаларыны,торунларынынъ джаныны къуртармакъ ичюн чокъ чалыша.
Сюргюнлик къыйынлыкъларыны башындан кечире.
Слайд 8Нагъыш - къадимий санатымызнынъ бир саасыдыр
«Татар ишлеме», «телли ишлеме», «мыкълама
ишлеме» адлы усуллар миллий нагъышымызнынъ чешитлери сайыла. Эр бир уста озь нагъышында яшагъан ерининъ табиат чизгилерини косьтермеге арекет эте.
Слайд 9 Нагъышларнынъ чешитлери
Ялы боюндаки нагъышларда денъиз осюмликлер, дагъ.
Шималь беттеги нагъышларда
исе - чёль, от, атларнынъ тасвирлерни корьмек мумкюн.
Слайд 10Марама - миллий урбанынъ дюльбер къысымы
Къырымтатар къадын-къызлары башларына марама
иле орьтип, мусульманлыкънынъ акъикъий асылыны акс эткен.
Марама дюльбер олмасы ичюн эвель заманлардан башлап, нагъыш иле нагъышлай экенлер
Слайд 11Эки тарафлы татар ишлеме
Бойле техника ишленген мараманынъ орьнеги ойле нагъышлангъан ки,
онынъ онъ я да терс тарафыны тапып оламазсынъ.
Буюк омюр кечирген бу мараманы къолгъа алсанъ,о девирнинъ рухуны сезмек мумкюн.
Слайд 12Мараманы эки усул иле байламакъ мумкюн
Къыз бала
токъулгъан мараманы феснинъ устюне такъа ве эвли олмагъаныны тасдыкълай эди.
Эгер де марама къадыннынъ боюнына сарылгъан олса, онынъ эвли олгъаныны анъламакъ мумкюн эди.
Слайд 13Медениетимизнинъ къыйметли барлыгъы
Мектебимизде медениетимизни эм де урф-адетлеримизни акс эткен этнографик музеймиз
бар.
Араштырув группасынен бирликте чешит мевзуда сергилер тешкиль этемиз, койдешлер корюшюви,байрамлар кечиремиз.
Слайд 14Экспонатларнынъ такъдири меракълыдыр
Урбалар,нагъышлар,
къуюмджылыкъ эсерлери, бакъыр савутлар - бутюн бу экспонатлар чебер
усталарымызнынъ эснафлары акъкъында акъылымызда сакъламакъталар.
Слайд 15Къадимий ань-анелеримиз
Усталарымыз яраткъан аджайип нагъышлар, орьнеклер терен мана ташып, инсанларнынъ къаза
– белядан къорчалай эдилер.
Слайд 16Асырлар теренлигине далгъанда
Той арфесинде келин джиезини нумайыш этюв мерасими откерильген келин
одасынынъ ортасында тавангъа махсус бир йиплерге келиннинъ джиези асылгъан.
Слайд 17
Эвджиярлар келин джиезининъ айырылмаз бир къысмы
Къырымтатар къызлары озьлерининъ келинлик джиезлерини докъуз
яшындан азырлап башлагъанлар.
Амма, йигирминджи асырнынъ йигирминджи сенелеринде,эски адетлер гъайып олдылар.
Слайд 18«Къыз къундакта, джиез сандыкта»
Къырымтатарларда келин джиезине буюк эмиет
берильген. Къорантада къыз бала догъулгъанынен онъа джиез азырлап башлагъанлар. Бу иш дживанынъ нишанлыву ве тою арасындаки девирде хусусан джанлангъан.
Слайд 19Эвджиярлар
Къорантада джеми къадын эллери ярдымынен керек мыкъдардаки эшьялар богъчадан ер алгъанлар.
Зенгин
келинининъ джиезинде дёрт юз - беш юз эвджиярлар, фукъаре союнда исе эки юз - учь юз эвджияр ола тургъан.