Презентация, доклад по русскому языку на тему Омоними(5 класс)

ÇAY
1.Axar çay –su mənbəyi
2.Hər gün içdiyimiz çay.

AY
1. Ay – yerin peyki.
2.Ay- ilin on iki ayı.

Əminəm ki, qarşılaşmısız!!!

TOP – sözü omonim sözdür.
1.Oyun oynamaq üçün istifadə edilən top
2.Silah növü kimi istifadə olunan top.

GÜL – sözü omonim
sözdür.
1. Gül – çiçək sözünün sinonimi
2. Gül – nəyəsə gülmək, (gülmək feli)

150 bal

Əqrəb – sözü omonim sözdür.
1. Əqrəb –sürünən heyvan.
2. Əqrəb – saatın əqrəbi.

DON – sözü omonim sözdür.
1. Don –soyuq, şaxta.
2. Don – paltar.

Qazmaq – sözü omonim sözdür.
1. Aşın qazmağı
2. Yeri qazmaq

ŞAM – sözü omonim sözdür.
1. Şam – yanar şam
2. Şam – ağac növü

QURD – sözü omonim sözdür.
1.Qurd- həşərat
2.Qurd – heyvan (canavar)

QAZ – sözü omonim sözdür. Bu söz 3 halda omonim ola bilir.
1. Qaz- quş növü
2. Qaz – yanar qaz
3. Qaz – fel kimi (yeri qaz)

GÖY – sözü omonim sözdür.
Göy - rəng.
2. Göy –səma

Hansı nitq hissələrində omonim sözlər öz əksini tapır?

YAZ – sözü omonim sözdür.
1. Yaz – qələm ilə yazmaq (fel)
2. Yaz - fəsil (isim)

Müəyyən etdiyimiz Omonim sözləri nitq hisələrinə görə ayırdıq.

AT– sözü omonim sözdür.
1. At - heyvan ( isim)
2. At – tullamaq sözünün sinonimi (fel)

Aydın olur ki, omonim sözlər təkcə bir nitq hissəsinə aid olmur

Müxtəlif nitq hissələrinə aid olan sözlər də omonim ola bilirlər.

Maşının gözü

Omonimləri çoxmənalı sözlərdən necə fərqləndirə bilərik?

İynənin gözü

Tərəzinin
gözü

Lakin omonim sözlərdə isə qətiyyən heç bir məna əlaqəsi olmur.

Burdan aydın olur ki, çoxmənalı hesab olunan sözün mənaları arasında müəyyən qədər baglılıq var və göz sozü omonim deyil.

YAY– sözü omonim sözdür.
1. Yay - fəsil
2. Yay – ox, kaman

Dilimizdə elə sözlərə rast gəlinir ki, həmin sözlər həm çoxmənalı, həm də omonim ola bilir. Məs: boğaz, yar, say, al, at, inci, quru, kök, dil, tut, bel, yay, qaş, qol, yol, düz, dolu və s.

OMOQRAFLAR

Qoltuğunda BAĞLAMA, Mən gedirəm, ağlama, Gedərəm,yenə gəlləm, Yadlara bel BAĞLAMA.

Şeirdəki "BAĞLAMA" sözu OMOQRAF - dır. Omoqraflar yazılışca eyni olsalar da müxtəlif nitq hissəsinə aid olub fərqli səslənirlər.

OMOFON - lar fonetik omonimlərdir. Bele sözlər yalnız səslənməsinə görə eyni olurlar: yar anar - yaranar

OMOFONLAR

Öz yarını yar düşünər, YAR ANAR, Saf məhəbbət ünsiyyətdən YARANAR.

Can evime sığışmayan ARZULAR, Bu dünyada neçə dünya ARZULAR.

Şeirdəki "ARZULAR" sözu OMOFORM - dur. Omoformlar sözlərin müxtəlif qrammatik şəkilləri ilə uyğunlaşmasıdır.

BALA

BƏLA

HİSS

HİS

TƏRS

TƏRZ

SÜRFƏ

SÜFRƏ

HƏYƏT

HƏYAT

SƏNƏD

SƏNƏT

OMOFORMLAR

PARONİMLƏR

Bu tipli bir çox nümunələr göstərmək mümkündür.

Buradan belə bir nəticəyə gəlmək olur ki, hər bir omonimlik xüsusiyyəti daşıyan sözün bir - biri ilə qətiyyən heç bir əlaqəsi olmayan mənaları mövcuddur.

BURUQ

Neft buruğu
(sadə söz)

Buruq saç (düzəltmə söz)

VERGİ

Rüsum
(Sadə söz)

İstedad
(düzəltmə söz)

Testlər

3.Omonim sözlər cərgəsini seçin:
yol, tut, min b) baş, diş, göz c) əsir, gəlin, əkin d)dimdik, vurun, yeyin
e) adam, yemek, qul

2.Omonim sözlər sırasını göstərin
yol, bal, badam b)at, bel, bənd c) axır, naxır, paxır d)üz, baş, qıç
e)ürək, palaz, balta

4. Həm omonimlik, həm də çoxmənalılıq xüsusiyyətinə malik olan sözlərin sayını müəyyənləşdirin: qol, dil, çay, maşın, bel, meşə, almaq, qul, yol
a) 5 b) 3 c) hamısı d) 6 e) 4

5. Mənaları müxtəlif nitq hissələrinə aid olan omonimləri seçin:
1.ağrı 2.hava 3.yaz 4.oxşamaq 5.kürək 6.çap
a) 1,2,3 b) 4,5,6 c) 1,3,6 d) 2,4,5 e) 2,3,5