Презентация, доклад на тему Жүрісті реттеу нысандары суицид 8 класс

8-сынып

2014-2015 оқу жылы

аяқталмаған суицид.

жайында білім беру, және оларды бір-бірінен ажырата алуға дағдыландыру, жасөспірімнің бойына көше мәдениетін қалыптастыру.
Дамытушылық: Оқушыларды мектеп табалдырығынан-ақ көпшілік ортаға бейімдеу, жол қағидаларын сақтауға дағдыландыру.
Тәрбиелік: Жолда жүру ережелерін мұқият сақтауға тәрбиелеу, қоғамдық қозғалысқа бейімдеу.

кезінде «жанкештілерді» жүйке ауруына шалдыққандар деп есептеген. Осындай тосын оқиға үстінде аман қалғандарды емдетуге жіберіп отырған.
Халқымызда өлуге әрекет ету­шілердің үстінен шығып қалғандай жағдай болса, әлгі адамның көзінше бір малды дар ағашына асып қоятын дәстүр болған. Сонда ғана ол өз-өзіне келіп, райынан қайтатын көрінеді. Мұндай жағдайға ұшырағандардың отбасыларының қаза болғандар жө­нінде айтқан пікірлері ұқсас келеді. Олар өздерінің жаман түс көргендерін сырлас досына немесе жақын туысына айтады екен. Өзіне қол жұмсайтын күн жақындаған сайын оның бойында өзгеше бір өзгеріс байқала бастайтын көрінеді. Бірақ ол адамның осындай ерекше қылығына мән бермей, кейін бармақ тістеп қалып жатқан отбасылар қаншама...

бүгінде адамдардың өмірмен осылай қоштасуы жиілей түскен. Статистикалық мәліметтерге жүгінер болсақ, жер шарында жылына 20 миллион адам өзіне қол жұмсап, оның бір миллионнан астамы осы теріс әрекеттен көз жұмады екен. Мұның сыры неде?
Суицидке апарып соқтыратын негізгі себептердің бірі - деп­рес­сиялық жағдай. Ондай жағдайда адам ойлау қабілетін жоғалтып, эмоцияға берілгіш келеді. Сөйтіп соқыр сезім жетегімен қылмысқа барады немесе өзіне қол жұмсайды. Адамды депрес­сия жағдайына түсіретін көбіне әлеу­меттік-психологиялық өмір ырғақ­тары­ның бұзылуы, қиын балалық шақ, жақын адамынан айырылу немесе ажырасу. Бұған қоса асқазаны, жүрегі, бауыры ауыратын адамдардың жүйкесі тозып, депрессияға жиі түседі. Бұны эндогендік депрессиялық факторларға жатқызуға болады.

атауға болады. Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымының деректері бойынша төрт­күл әлемдегі 450 миллионнан астам адам психикасының бұзылуынан зардап шегеді екен. Суицидке шал­дыққан жандардың ұрпақтарының 80 пайызы осы атаулы дертке бейім келетін көрінеді. Ал ерлі-зайып­тылардың бірі депрессияға ұшыраған болса, оның ұрпағының отыз пайыз­дайына осы ауруды қайталау қаупі төнеді екен. Адам қайғы-қасіретке саналы түрде баға беріп, өзін ұста­ғанымен жүректің сезімталдығы қа­шанда шыңырауға тартпай тұрмайды. Сондықтан сондай сәтте өмірден құтылудың жалғыз жолы өзіне-өзі қол салу деп біледі. Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымы суицидтің алдын алу жұмыс­тарымен 1949 жылдан бері айналысып келеді. Алайда бұл дерт жыл өткен сайын өсім алмаса, ешқашан тө­мендеген емес.

көрсеткіш тек құзырлы органдарда тіркелген ресми мәлімет қана.
Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымы әлем елдерін суицид көрсеткіші бойынша үш топқа бөлген екен. 100 мың адамға шаққанда өлім көрсеткіші жылына 20 адамнан асса жоғары боп саналады. Ал жиырмаға дейін болса орта, 10 адамнан аспаса төмен болып есептеледі. Бұл көрсеткіш бойынша бүгінде бірінші орынды Латвия (96-99 адам) иеленуде. Екінші орындағы Венгрияда 88 адам, үшінші орынға 53 адаммен Қазақстан орналасқан. Құ­зырлы ұйымның мәліметінше, жы­лына миллионнан астам адам өз-өзіне қол жұмсайды десек, мамандар бұл қауіпті құбылыстың 2020 жылға қарай 1,5 есеге артуы мүмкін екендігін айтады.

салдары десе, америкалық психолог Карл Менниндер жеккөрушілік, тығырық­тан шығар жол таппау және сезімнің күштілігімен байланыстырады екен. Ал облыстық психоневрологиялық диспансердің дәрігер-психологы Ләз­зат Нұрбаева суицид жасайтындардың 75 пайызы дені сау адамдар екендігін, ақыл-есі ауысқандардың үлесі бар болғаны 9 пайызды құрайтындығын айтады.
Өзіне-өзі қол жұмсау тек біздің елімізде ғана емес, қазір бұл құбылыс әлемнің қай түк­пі­рінде болса да кездеседі. Баспа­сөз­дің мәліметі бойынша, дүние­жүзінде жыл сайын тоғыз жүз мыңға жуық адам өз еркімен өм­ір­мен қош айтысатын көрінеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы соңғы елу жылда әлемде өз-өзіне қол салғандар саны бір жарым есе артқанын хабарлады.

суицидке итермелейтін көп факторлар бар. Бұл салалық - педагогикалық, медициналық немесе әлеуметтік мәселе емес, ол - қоғамның дерті. Қазіргі кезде мүғалімдерді немесе медициналық құрылымдарды кінәлап жатады. Сайып келгенде негізгі себеп - тәрбиеде, отбасында жатыр.

А.Е. ЛИЧКО

Суицидалдық
мінез-құлықтың
үш типі

ШЫНАЙЫ

ЖАСЫРЫН

ДЕМОНСТРАТИВТІ

мағынаны білдіреді.

Демонстративтік суицид - өлуге деген
ниетпен байланысты емес, қайта өз
проблемасына назар аударту, жан айқай
көмекке шақыру ретінде болады.

“Нағыз суицид” - қашанда жабырқау,
дағдарыстық жағдай не өмірден баз
кешу, күйзелу жатады. Бұған жүйке
ауруымен ауыратындар шалдығады.

“Жасырын суицид” - бұл мінез-құлық
тәуекелге негізделген өмірден
өтуден гөрі, өліммен ойнауға
көбірек ұқсайды. Жастар
арасында көбірек кездеседі.

ұшыраса, одан шығудың бір ғана жолы - өлім деп санау)

ӨЗІН-ӨЗІ ЖАЗАЛАУ
(жасаған кінәсі үшін
өзіне қол жұмсау)

ҚАРСЫЛЫҚ
КӨРСЕТУ

әрекетке әсер етуші
факторлар

Әлеуметтік ортадағы ауыр моральдық-психологиялық жағдай – отбасында, ұжымда;

Өзіне-өзі қол жұмсау
жағдайлары болған жанұя,
жақын адамдары

орындалуын мұқият бағалаңыз;
Көңіл күйінің, эмоционалдық күйзелісінің қаншалықты тереңдігін бағалаңыз;
Әрбір ренішіне, көңілі толмаған істерінің бәріне мұқият қараңыз;
Қорықпастан сұраңыз “Өз-өзіне қол жұмсағалы жүрген жоқ па?”

Таң үміт әкеледі. Таң күш береді.
Таң армандар мен үміт әкеледі.
Әрбір таң саған тірі және денің сау екендігін, жаңа күшпен достықта, келісіммен кез-келген істі жақындарыңмен бірге атқара алатындығың туралы хабар әкеледі.
Таң өмірді жаңа күшпен әрі қарай жалғастыру .

қасиеттерін айту.

–өз өмірінің суретшісі. Ол өмірді сырлап бояуға, оған ажар, түр беруге, оны әшекейлеуге міндетті.» (Б. Бұлқышев )
«...меніңше адамның ең үлкен бақыты –күресе білу, қуана білу және басқалардан қалыспай, өмірге ілесе білу.» (В. Н. Терешкова)
«Өмір –тәтті бүгін қолың жеткеде,
Удай ащы ертең тастап кеткенде.» (А. Йүгінеки )
Тек жігерсіз жан ғана алдағы күнге сенбейді.
Өмір қиындығын сенімі күшті адамдар ғана жеңеді. (Зейін Шашкин)

жаңалық болғаны _______________
Мен үшін қиын болғаны_____________________________
Маған түсініксіз болып қалғаны _______________________
Өз іс-тәжірибем үшін алдағы уақытта қолданатыным ____
Бүгінгі іс-шарада мен үшін ең тиімді болғаны _________
Аталған мәселелер бойынша білгім келетіні ____________
«Мен өмірді сүйемін…» тақырыбын өз ойыңмен толықтыр._______________________

құлатады өмір. Үп деген желге дірілдей берме Шыдамдылықты ұнатады өмір.   Алдаса егер өмірің, Шекпе қайғы шерленбе. Шат күн алда деп ұғын, Шарасыз күн келгенде. Алдан жүрек дәметер, Ал бүгінің, таныс жұрт. Бәрі өткінші, бәрі өтер, Өткеннен соң бәрі ыстық

күресуіміз керек, не істеймін деп басыңды көрге тыққанша, дос-жараныңмен ақылдас, болмаса мамандарға жолыққан дұрыс. Ендеше суицидтен сақ бол жас өрен!

ригидтілігі, дайын ойшыл стереотиптерді ұстану, өте бағалы идеялар табу икемділігі)

Суицидалдық
мінез-құлықтың
психологиялық
ерекшеліктері

ЭГОЦЕНТРИЗМ
(тұлға тек өзіндік күйзеліске, уайым-қайғыға назар аударады, басқа мәселелерге қызығушылық танытпайды)

АУТОАГРЕССИЯ
(өзін-өзі орынсыз кінәлау, тұлғаның өзін төмен деңгейде бағалауы, т.б.)

ықтималдығы,
яғни жалпы суицидалдық

Суицидалдық
тенденциялардың таралу
ықтималдығы, яғни
суицидалдық әрекет

Суицидалдық актілер
рецивидінің ықтималдығы,
яғни суицидтер қайталануы