Презентация, доклад Құқығыңды білу - өзіңді қорғау

Ләззат Күнтуқызы
Әлеуметтік педагог

Ырғыз №2 орта
мектебі
,

жауапкершілікті сезіндіру; Тәрбиелік: Конституцияны, құқықтық нормативтік актілерді орындай, құрметтей білуге үйрету, адамгершілікке, елжандылыққа, құқықтық сауаттылыққа тәрбиелеу.

2 - слайд

КСР-нің
1937 және 1978 жылдардағы конституциялары,
Қазақстан Республикасының 1993,1995 жылдардағы Конституциялары

5 - слайд

бөлім, 98 баптан тұрады.
Оның 30 бабы құқыққа арналған.

6 - слайд

басталады.

7 - слайд

болатын. Бұл Декларацияға қол қойған мемлекеттер әр адамды оның ұлтына, діни сеніміне, жынысына, әлеуметтік тегіне қарамастан, өз елінің құқықтар мен бостандықтарға ие, тең құқықты азамат етіп қабылдады.

10 - слайд

Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы жалпы адам құқықтары декларациясын қабылдады.

1959 жылы Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы бала құқықтарының Конвенциясын қабылдады.

1979 жыл – Халықаралық балалар жылы болып

жарияланды. Польша балаларды заңды түрде қорғайтын конвенция жасауды ұсынды.

1989 жылы 20 қарашада БҰҰ-ның бас Ассамблеясы
«Бала құқығы туралы Конвенцияны» қабылдады.
1990 жылы қаңтар айынан бастап БҰҰ-на
мүше болып табылатын дүниежүзі елдерінің
өкілетті өкілдері «Бала құқығы туралы Конвенцияға» қол қоя бастады, 2 қыркүйекте Конвенция өз күшіне енді.

11 - слайд

Президенті Н.Ә.Назарбаев Нью Йоркте ЮНИСЕФ-тің атқарушы директоры Джеймс Грантпен бірге «Бала құқығы туралы Конвенцияға»
әлемнің 156-шы елі болып қол қойды.

12 - слайд

жағдай жасау
- баланың пікірін мен көзқарасын құрметтеу
- әлеуметтік және мәдени, ақыл-ойының, эмоциялық, психологиялық, дене күшінің дамуын қалыптастыру.

.

Бала құқықтары туралы халықаралық Конвенциядан
Мемлекет әрбір баланың аман – сау өсіп, жан – жақты дамуын қамтамасыз етеді;
Бала өмірге келе салысымен тіркеуге алынады және өзіне есім мен азаматтық алуға құқылы;
Әрбір бала өз отбасында, ата – анасымен бірге өмір сүруге құқылы;
Отбасында әкесі мен анасы өз алдына дербес өмір сүрумен, баланы ата – анасымен ажыратуға ешкім құқықты емес;
Бала мектепте кінәлі болғанда да оны ешкімнің ұрып жазалауға, кемсітіп қорлауға құқығы жоқ;
Бала тынығуға және мәдени демалуға құқылы;
Әрбір баланың ой – пікір, ар - ождан және дін еркіндігіне құқығы бар;
Бала өзі қалаған спорт түрімен шұғылдануға құқылы;
Бала денсаулығын сақтауға, емделуге құқылы;
Бала өз ойын еркін айтуға құқылы.

13 - слайд

Бала құқығы туралы Конвенция өте қомақты және
күрделі құжат.
Ол 4 тарау 54 баптан тұрады.

өйткені сен сөз бостандығына құқым бар деп есептейсің

Құқың бар ма, әлде жоқ па?

14 - слайд

Кітапхана ережесімен шектелген

15 - слайд

ережесімен шектелген

Бала құқығы  20-бап. Баланың мiндет
терi
Әрбiр бала Қазақстан Республикасының Конституциясын  және заңдарын сақтауға, басқа адамдардың құқықтарын, бостандығын, ар-ожданы мен қадiр-қасиетiн, Республиканың мемлекеттiк нышандарын құрметтеуге, еңбекке жарамсыз ата-анасына қамқорлық жасауға, тарихи және мәдени мұралардың сақталуына қам-қарекет жасауға, тарих және мәдениет ескерткiштерiн сақтауға, табиғатты сақтауға және табиғи байлықтарға ұқыпты қарауға мiндеттi.

16 - слайд

Конвенция баптарынан:
Құқық теңдігі (2 бап) Отбасыда тұру құқы (5 бап) Ойын айтуға және сөзін бостандығы (12 бап) Пікірін айту бостандығы құқығы (14 бап) Мемлекет балалардың барлық құқықтарын қорғауға кепіл болуға міндетті (8 бап) Азаматтық, есім алу құқы (7 бап) Жиналыс пен топты ұйымдастыру құқы (15 бап) Қатыгездікпен қарау және зорлық-зомбылықтан қорғалу құқы (19 бап) Егер балаға қосымша мұқтаждық қажет болса, онда қосымша қамқорлық құқығы (23 бап) Медициналық көмек алу құқы (24 бап) Мектепке бару құқы (28 бап) Дем алуға және бос уақытын пайдалану құқы (31 бап) Қарулы жанжалдарға қатысу құқы (38 бап)

жетекшісіне, мұғалімдерге өзінің қиындықтары туралы хабарлап, олардан көмек, түсінік, жауап алуға;
 Мектеп жұмысына қатысты пікірлерін ашық білдіруге, мектеп заңдарын, ережелерді, жарғыларды құрастыруға қатысуға;  Мектептегі және сыныптан тыс ұйымдастырылатын сабақтарға, үйірмелерге, клубтарға, спорт секцияларына қатысуға;
 Өз қабілеті мен мүмкіндігін таныту арқылы мектеп атынан сайыстарға, байқауларға, жарыстарға және т.б. шараларға қатысуға;  Тұрмыс ахуалы төмен жағдайда оқуға және өмір сүруге қажетті материалдық көмек алуға құқығы бар.

18 - слайд

345 Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 2002 ж., N 17, 154-құжат

10 тараудан 53 баптан тұрады.

1 – бап. Осы Заңда мынандай
негiзгi ұғымдар пайдаланылады: 
      бала - он сегiз жасқа (кәмелетке) толмаған адам; 
      заңды өкiлдерi - ата-анасы, бала асырап алушылар, қорғаншысы, қамқоршысы,
патронат тәрбиелеушiсi,
Қазақстан Республикасының
заңдарына сәйкес олардың орнында қамқорлық жасайтын,
бiлiм, беретiн, баланың
құқықтары мен мүдделерiн
қорғайтын адамдар

19 - слайд

құқығы бар екенін айтады.
Баланы ауыр дене жұмыстарына және еңбек жағдайлары зиянды және (немесе) қиын жұмыстарға қабылдауға немесе тартуға тыйым салынады. (Заңның 16-бабы).

48-бап. Бала жауапкершiлiгiнiң ерекшелiктерi
1. Құқыққа қарсы әрекет жасаған бала Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес жауапты болады.
2. Мемлекеттiк органдар мен лауазымды адамдар жаза түрiн белгiлеу кезiнде баланың өмiр сүру мен тәрбиелену жағдайын, психикалық даму деңгейiн, жеке басының өзге де ерекшелiктерiн, сондай-ақ оған жасы үлкен адамдардың ықпалын ескеруге тиiс

20 - слайд

және заңды тұлғалар баланы оның денсаулығына, имандылық жағынан және рухани дамуына зиян келтiретiн әлеуметтiк ортаның, ақпараттың, насихат пен үгiттiң терiс ықпалынан қорғауға мiндеттi.
2. Салауатты өмiр салтын насихаттау мен балаға құқықтық бiлiм берудi мемлекет өз саясатының басым бағыттарының бiрi деп таниды.
3. Қылмыстың, зорлық - зомбылықтың немесе өзге де заңсыз әрекеттiң салдарынан тән немесе жан жарақатын алған балаға денсаулығын қалпына келтiру және әлеуметтiк бейiмделу үшiн қажеттi көмек көрсетiлуге тиiс.
4.Баланың заңды өкілдерінің ертіп жүруінсіз түнгі уақытта (сағат 22 – ден таңғы 6 – ға дейін) ойын – сауық мекемелерінде болуына, сол сияқты онда жіберілуіне тиым салынады.

34-бап. Ұлттық және әлемдiк мәдениетке баулу
1. Мемлекет балалардың Қазақстан халқының тарихымен, дәстүрлерiмен, рухани қазыналарымен және әлемдiк мәдениет жетiстiктерiмен танысуына мүмкiндiк жасайды.
2. Мемлекет балалардың шығармашылық және ғылыми қабiлетiн дамыту үшiн ұйымдар құруды, кино және бейнефильмдер, теледидар және радио хабарларын шығаруды, балаларға арналған газеттер, журналдар, кiтаптар басып шығаруды көтермелейдi, Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен оларға қолжетiмдiлiктi қамтамасыз етедi.
3. Порнографияны, қатыгездiк пен зорлық-зомбылықты дәрiптейтiн, адамның қадiр-қасиетiн қорлайтын, балаларға зиянды әсер ететiн және құқық бұзушылыққа ықпал ететiн бұқаралық ақпарат құралдарын, әдебиеттi, ойын-сауық және басқа iс-шараларды пайдалану заң бойынша қудаланады.

21 - слайд

“Бала құқықтары туралы Конвенция” қай уақытта қабылданды?
3. Орта мектеп бітіргендігі туралы берілетін құжат?
4. Дүниеге келген сәбиге қандай құжат беріледі?
5. Балаларды қорғау күні қай айда?

“Ойыңды аяқта” мақал – мәтелдер

1. Заңның құрығы ...
2. Қолыңмен істегенді ...
3. Өтірікшінің құйрығы ...
4. ... істің арты игі
5. Куәсіз істі күмән табар, куәлі істі ... табар.
6.Біреуге ор қазба ...
7.Ұрлық түбі ...

С ұ р а қ – ж а у а п

22 - слайд

қай жерден қате жіберіп отыр?

Учаскелік полиция инспекторына сауал

осы жағдайда оқушылар және ата-аналар қандай жауапкершілікке
тартылады?

Жүсіп Баласағұн

Ауыл іші, түн, көп бала өлең айтып шулап отыр. Жандарынан өтіп бара жатқан балаға отырғандардың біреуі атып тұрып:- “Әй, бері кел” деп айқай салды. Қайырылмаған оған пышақ көрсетті.

1.Қалай ойлайсыңдар, демалып отырған жастар заңды бұзды ма?
2. Кім қалай бұзды ?
3.Психологиялық тұрғыдан сіз не айтар едіңіз?

Заңды қаншалықты жақсы білемін?

Аудандық ІІБ- не 8- сынып оқушысының ата- анасынан арыз түседі. Онда 11- сынып оқушысы С. өзінен төменгі сыныптағы
балаларды қорқытып, ақша, бағалы заттарын алып қоятынын мәлімдеген. Осындай тінту, күш көрсетудің нәтижесінде баласының соққыға жығылғанын жазады.

Сұрақ
С-ның әрекетін заң тұрғысынан қалай бағалауға болады?
Жауапкершілікке кімді тартуға болады?
Зиян қалай өтеледі?

24 - слайд

«Заң мен сот алдында жұрттың бәрі тең»
ҚР Конституциясының 14-бабы

Е с і ң е с а қ т а !!!
Қылмыс-қоғамға қауіпті әрекет.
Кәмелеттік жасқа толмаған жасөспірім 14 жаста кез-келген қылмыс үшін жауапқа тартылады.

26 - слайд

Б. Момышұлы

27- слайд