Презентация, доклад урока казахской литературы на тему Абайдың қара сөздері

ұлы, Абайдан киелі ұғым болмауға тиіс.

Н.Ә.Назарбаев

Абай жайлы айттым сөз...

Менің балаларым мен ертеңгі ұрпағыма Абайдан артық,
Абайдан ұлы, Абайдан киелі ұғым болмауға тиіс.

Н.Ә.Назарбаев

мақсатын түсіндіру, оқушылардың ойын, білімдерін кеңейту. Қара сөз туралы түсінік беру.

2.Оқушыларды өзіндік дербес ізденуге жетелеу,білімді өз бетімен шығармашылық деңгейге жеткізуге көмек беру, өзіндік пікір айтуға,баға беруге икемдеу.

3.Абай шығармашылығындағы тағылымдық тәрбиеден үлгі алуға, оны өмірде қолдана білуге баулу.Ұлы ғұламаның қара сөздері арқылы оқушыны өзін – өзі тәрбиелеуге, адалдыққа, көзі ашық, көкірегі ояу азамат болуына түрткі жасау.

шынар шешек атып, жас шынар пайда болған...
М.Әуезов. “Абай жолы”

ақыны.
А. Байтұрсынов


Абай өз заманының тарихилық, кертартпалық бөгеттерінің бәрінен аттап өтіп, елі, жұртын дүниежүзілік мәдениетке жеткізем деушілердің ең алдыңғысы болды.
М. Әуезов

сын көзбен қарап, барлық қайшылықтарын көре білді.Елдің әлеуметтік жайына, тұрмысына, ой-арманына, мұң-мұқтаждарына үңілді. Ел берекесін алып, дау-жанжалды қоздырып, бүліктен пайда тауып жүрген қулардың, зұлымдардың бетін ашты.
Х. Сүйіншіәлиев

... Халқымыздың ұлтжанды азамат ақыны халық жайын ойлағанда, біресе ызамен толқыса, бір кезде сол халық үшін мұңға батады. 1886 жылы жазылған “Қалың елім қазағым...” өлеңінде ақын сол кездегі тарихи трагедияны айта отырып, халықтың жоғын жоқтап, мұңын мұңдайды.
М. Әуезов

да ойла.
Соқтықпалы, соқпақсыз
жерде өстім,
Мыңмен жалғыз
алыстым,
кінә қойма!...

ермек қылайын, кімде-кім ішінен керекті сөз тапса, жазып алсын, я оқысын, керегі жоқ десе, өз сөзім өзімдікі дедім де, ақыры осыған байладым, енді мұнан басқа ешбір жұмысым жоқ…
/Бірінші сөз /

қара сөз жазудағы мақсаты не?
2.Ақынды қара сөз жазуға қандай жағдайлар итермеледі?

кайда екенін білмей, бірін-бірі аңдып, біріне-бірі мақтанып, есіл өмірді ескерусіз, босқа, жарамсыз қылықпен, қор етіп өткізеді де, таусылған күнде бір күндік өмірді бар малына сатып алуға таба алмайды. /Төртінші сөз /

я көзден жас болып ағады, я тілден сөз болып ағады
/Бесінші сөз/

ойлап ұялмас, - /Алтыншы сөз/

жақсы, жаманды таниды дағы, сондайдан білгені, көргені көп болған адам білімді болады. Естілердің айтқан сөздерін ескеріп жүрген кісі өзі де есті болады.
/Он тоғызыншы сөз/

кісіге ғибадат парыз деген екен. Және де әрбір рас іс ақылдан қорықпаса керек...
/Жиырма сегізінші сөз /

әуелі - надандық, екіншісі - еріншектік, үшінші - залымдық деп білесің. /Отыз сегізінші сөз /

салыстыру жұмысы

сөздеріндегі афоризмдерді, өсиет сөздерді теру

қызық – жүрек ісі. Ар-ұяттың бір ақыл– күзетшісі.
Адамның адамшылығы. – ақыл, ғылым, жақсы ата, жақсы ана, жақсы ұстаздан болады.

Еріншектік– күллі дүниенің дұшпаны.

бол.
* * *
Жаман дос - көлеңке: Басыңды күн шалса, Қашып құтыла алмайсың; Басыңды бұлт алса, Іздеп таба алмайсың. * * *
Егер ісім өнсін десең, ретін тап
/Отыз жетінші сөз /

- көп жиғаны бар адам: сынап, орындысын, орынсызын - бәрін де бағанағы жиған нәрселерінен есеп қылып, қарап табады. Бұлай етіп бұл харекетке түсінген адамды ақылды дейміз...

/ Қырық үшінші сөз /

кіріспейтұғын да жері жоқ. Ол - жаратқан тәңірінің ісі. Бұл ғадаләт, махаббат сезім кімде көбірек болса, ол кісі - ғалым, сол - ғақил. Біз жанымыздан ғылым шығара алмаймыз, жаралып, жасалып қойған нәрселерді сезбекпіз, көзбен көріп, ақылмен біліп.

/ Қырық бесінші сөз /

толғау)
Абайдың қара сөздерінің тәлім –тәрбиелік сипаты ( ойтолғау)

адам үшін адамдық қасиеттің бірден –бір белгісі- ойланудың, ой өсірудің құралы!
Абай “сөз сарасын ” қадірлеген ұлттық және сол ұлттың өкілі екендігін мақтан тұтқысы келетін азаматтардың рухани бойтұмары...
Абайға табынбаған адам- ақылға
табынбайтын адам!
Ғабит Мүсірепов