Презентация, доклад Тұтықпасы бар адамдарды әлеуметтік оңалту процессінің психологиялық негіздері.

мектеп-гимназиясының логопеді:Мауленова Меруерт

психологических наук : 19.00.01 Рос. психол. институт

Бұл диссертацияда :Үш этапқа бөліп. Барлық даму кезеңдері бала дүниеге келген кезеңнен басталады. Постнатальді кезеңдегі толысу белгілі бір маңызға ие: оның қоршаған ортаға бірден бейімделе алмауы оның баяу дифференциалды бейімделуіне байланысты екенін қарастырған.

кезде тұтықпаның себептерін екі топқа бөледі:бейімдеуші және қоздырушы.
Біріншісіне баланың нерв жүйесінің әлсіретіп, нерв жүйесінің бұзылуына әкеліп соғатын жағдайлар жатады (құрсақта жатқанда, туу кезіндегі зақымдалу; инфекциялық аурулар; тұқымқуалаушылық яғни ата-аналарының нерв жүйесінің әлсіздігі, ерекшелігі; констуционалдық бейімділігі, педагогикалық қараусыз қалу)
Қоздырушы себептерге жататындар: күшті жүйке күйзелісін тудыратын кенеттен психиканың зақымдалуы, тәрбиелеу тәсілдерін дұрыс қолданбау, сөйлеу ортасының жағымсыздығы, сөйлеу тілінің дамуының кешеуілдеуі.

болған деп болжау жасалынады. Египеттік фараондарда, Персия патшасы Бат, Моисей пайғамбар, Римдік ақын Вергилий, философ және оратор Демосфенде тұтықпа байқалған.
Осы уақытқа дейін тұтықпаның этиологиясына бірдей көзқарас жоқ. Дегенмен, барлық зерттеушілер, тұтықпаның пайда болуына бірқатар факторлардың маңызын айтады.
Баланың жасы.
Баланың орталық жүйке-жүйесінің зақымдалуы.
Жеке тұлғаның ерекшелігіне байланысты сөйлеу онтогенезінің өтуі.
Бас миының функционалдық ассимитриясының қалыптасы ерекшеліктері.
Психикасының зақымдалуы.
Генетикалық фактор.
Жыныстық деморфизм.

дамуына және психикасының дамуына әсер етеді, оның әсері ақаулықтың табиғатына, деңгейңне сонымен қатар баланың өзінің ақаулығына көңіл аударуына байланысты болады. Қазіргі кездегі психологиялық-педагогикалық сипаттаманы ескере отырып, өзінің ақаулығына көңіл аударуын негізге ала отырып тұтықпаларды 3 топқа бөледі:нольдік, біркелкі, орташа және айтарлықтай немесе жоғары деңгейде көңіл аудару. Бірінші топтағы балалар өздерінің ақаулығын байқамайды,көңіл аудармайды. ОЛар үлкендермен де өздерінің құрдастарымен де, бөтен адамдармен ұялмай қарым-қатынас жасайды. Екінші топтағы балалар тұтықпаға байланысты іштей қайғырады, әр түрлі амал арқылы тұтықпаны байқатпауға тырысады. Дегенмен ақаулықты сезінуі, іштей қайғыруы тұлғаның дамуына оншалықты әсерін тигізбейді. Үшінші топтағы балалар өздерінің ақаулығын сезінеді. Ондай балалар әрдайым сөйлеу қиыншылықтарына көңіл аударып, ұзақ және терең қайғырып ренжиді.Соның салдарынан олар өздерін кем санайды, секемшіл келеді және сөйлеу алдында қорқыныш пайда болады. Сонымен, тұтықпады тек сөйлеу функциясының бұзылуымен қатар нерв жүйесінің, жалпы және сөйлеу моторикасының бұзылуы, психологиялық ерекшеліктері байқалады.

ықпал етуәне байланысты бірнеше бағытта қарасытырылады:
Логопедиялық
Психологиялық
Психотерапиялық
Логопсихотерапиялық
Әлеуметтік-реабилитациялық
Дәрімен емдеу
Физиотерапиялық
Кешенді
Дәстүрлі емес әдістемелер.

шарасыз нәрседен нағыз кемел, әлеуметтік адамға айналуға дейінгі жолды жүріп өтеді. Ерте балалық шақта жалпыадамзаттық тәжірибе компоненттерін меңгереді. Ол адамның келесі өмір сүру жылдарында қажетті іргетас : психикалық іс-әрекеттің негізі, эмоциясы, мотифациялық-қажеттілік сферасы қалыптасады. Осы кезеңде қоршаған ортамен қатынастың жеткіліксіздігі баланың психикалық дамуына кері әсер етеді.

Осы кезеңде ерекше ескеретін жай – даму кемістігінің дифференциалды диагностикасы. Бала дамуында жарақат немесе жеткіліксіздік болған жағдайда ерте диагностикалау ақаулықты ерте кезеңнен бастап түзетуге мүмкіндік береді. Мұның себебі, ерте жаста баланың миының ерекше иілімді болуы. Ол сыртқы әсерді тез қабылдап алады.

келтіреді. Ондай балалардың өзін бағалау дәрежесі төмен, олар ортамен қарым-қатынасқа түсуден қашып жүреді. Сондықтан біз негізгі механизм ретінде балалалрдың психикалық жағдайын аламыз. Оларды әлеуметтік оңалту процесі жөнінде сөз қозғай отырып тұтықпасы бар балалардың психикалық өзгерістерін, олардың пайда болу себептеріне көңіл аударамыз.

жағдайын анықтауға өте қолайлы.
Психотерапевт балаға психикалық диагноз қою үшін 3-6 ай шамасында уақыт арнайды. Тұтықпасы бар баламен міндетті түрде 3 маман бірігіп жұмыс жасайды. Олар – невропотолог, психолог, логопед. Сол уақыт аралығында психолог балаға арнайы теріп алынған жаттығуларды жасайды: көркем шығарма оқу (кітап терапиясы), психологиялық тест қолданылады. Бұл диагностикалық блок деп аталады.

көп мән беру және оны жүзеге асыруға белсенді кірісу.
Негізгі қолданатын тәсіл «синдромды өткінші кезеңдегі жағдайға қарай шақыру» - жағдайды сөз арқылы және сыртқы орта көрінісімен модельдейді.

мүмкіндік беретін тәсіл – қайталау, психикалық қалыпты жеңу, оны әр кезде жаңадан қолдану керек.
Бұл кезеңнің ерекшелігі, оның барша топқа жалпы қатыстылығында. Бұл мағынада олардың әр қайсысы қатынастық потенциялға ие: топ қатысушылары жетістікке жетуде бір бірі үшін уайымдайды, топта бірігіп шығармашылық жұмыстар жасайды, қуанышын ортасымен бөліскісі келеді.

өз бойында пайда болған психикалық жағдайды түсініп, қарым-қатынасқа түскенде қолдана білуі – психикалық қалпын басқара алуы;
Ішкі денсаулықты ары қарай дамыту;
Тұтықпасы бар балалар сабақ барысында алынған білімдерін тәжірмбеде қолдануы. Ол баланың болашақта тұлға ретінде дамуына жағымды әсер етеді.
 

медициналық, генетикалық және әлеуметтік факторлардың қауіптілігі анықталады, қызметтік теңестіру жүзеге асады, баланың психофизикалық даму деңгейі анықталады. Ол баланың бойындағы жасырын кемістіктерді анықтап қана қоймай, бала дамуының түрлі қызметтік аймақтарының арақатынасының қалыптасуын қадағалайды.