Презентация, доклад по психологии на тему Внимание

зейінін тәрбиелеу.

құбылысты айтады.
Зейiн дегенiмiз - айналадағы объектiлердiң iшiнен керектiсiн бөлiп алып, соған психикалық әрекетiмiздi тұрақтата алу.

Зейін дегеніміз не?

ЗЕЙІН

физиологиялық негiздерiн, жүйке процестерiнiң өзара индукция заңын ашты.

Ч. Шеррингтон
Зейiн əрекетiнiң физиологиялық көрiнiсiн ғылыми дəлелдеп, түсіндірді.

аударудың, бөлінушілігінің төмендеуі зейін көлемінің тарылуы)

Гиперпрозексия
Зейіннің бір бағытты күшті шоғырлануы.

Парапрозексия
патологиялық сипаттағы обьектілерге назарымызды бұрмалап шоғырландыру (саңдырақ, галлюцинациялар).

жігер жұмсап, керекті объектіге назар аударуын айтамыз. Ырықты зейін тек адамға ғана тән. Зейінді ырықты түрде ұстауға, жұмыс орнының жағдайы, жеке адамның психологиялық күйі әсер етеді.

Түрлері

аударуын айтамыз. Ырықсыз зейіннің пайда болуына объективті және субъективті факторлар әсер етеді.

Үйреншікті зейін деп – басында ырықты болып, кейін әркімге табиғи сіңісіп кеткен іс-әрекетке зейіннің аударылуы.

Түрлері

қарастыруға жұмсалады. Сыртқа бағытталған зейін адамның перцептивті қызметінде және заттық әрекетті басқаруда көрінеді.
Ішке бағдарланған зейін – психиканың өз қорындағы ниетті нысандарды бөліп алу қызметін атқарады. Ішке бағытталған зейіннің обьектісі - сезімдер, естеліктер, ойлар.

Сыртқа және ішке бағытталған зейін

Түрлері

зейін — ұжым жағдайындағы жұмыста топ болып зейінді шоғырландыру.
Жекелік зейін — өз тапсырмасына зейін аудару. Ол өзбетті тапсырмаларды орындағанда, бақылау жұмыстарын орындағанда т.б. пайда болады.

Ұжымдық, топтық, жекелік зейін

Түрлері

қайшы келуі.
4)Өзіміз көріп жүрген заттардың дағдыдан тыс өзгеруі.

сай келуі.
3)Адам бір нәрсені күтіп тұрса, онда назар аударады.

зейiннiң тұрақтылығы дейдi.

Физиологиялық тұрғыдан мидағы оптималдық қозудың ауысуы.

Аударылуы

Адам зейiнiн екi-үш нәрсеге бөле алады.

Бөлінушілігі

Зейiн көлемiн анықтауға байланысты жасалған тәжiрибелер тахистаскоп деген аспаппен тексерiледi.

айтады. Әр нәрсеге ауып кете беретiн жаңғалақ адамдардың зейiнi көбiнесе осындай болады.

Алаңболушылық

а) Гроссмейстер бірнеше тәжірибелі шахматисттермен бір мезгілде ойын ойнайды.
б) Талапкер геометрия пәнінен емтиханға бар күш-жігерімен даярланады.
в) А.Құнанбаевтың қара сөздерін оқи отырып, оқушы терезе жақтан сырттағы қатты әуенді естиді.
г) Оқушылар шағын әңгімені тыңдап, мәтіндегі сын есімдерді айтуы қажет.
д) Сыныптағы тыныштықты мектеп ауласындағы машина сигнализациясының дыбыс бұзды.
е) Жаңа оқулықтарды алған оқушылар мұғалімнің сөзіне еш назар аудармай оларды қызығушылықпен қарай бастады.

әріптерін тауып, максималды тез белгілеуі қажет.
з) Химия пәнінің мұғалімі тәжірибені көрсету барысында оқушыларға пробиркадағы ерітіндінің түсі қазір өзгеру керектігін айтты.
и) Мұғалім жаңа сабақты түсіндірмес бұрын оқушыларға тақырыптың күрделілігін ескертеді.
к) Корректор мақаладағы қателерді тексереді. л) Хатшы басшының баяндауымен бұйрықтың мәтінін компьютерге теріп жатыр.
м) Уақытының шамамен 65-70 пайызын аудармашы оратордың сөзін тыңдайды және бір мезгілде өзге тілде оратор сөзінің мазмұнын аударады.

Мұғалім дауыс көтеріп, «Тыныш!» деп айқайлады.

в) Базарда саудаласу мүмкін болатындықтан, үнемі көп тұтынушылар жиналады.

г) Анасы баласына үнемі: «Өз бөлмеңді жинастыруды ұмытпа» деп ескертеді.

д) Ересек адам көрінген адамды су пистолетпен атқылайды.

е) Жаңа оқытушы аудиторияға кіріп, үндеместен тыныштық орнағанын күтеді.

қайталау

жаңалығы

Қарқындылықтың
өзгерісі

контрастылы түстер

форма немесе өлшемі

жасанды қоғамдық қызығушылықты ояту

Тапсырма №3: Зейін аударудың қандай тәсілдері келесі жағдаяттарда қолданылғанын анықтаңыз.

8 сызықпен біріктіріңіз.

тұрақтылығын анықтауға бағытталған. Балаға 6 сурет көрсетіледі. Онда кездейсоқ тәртіппен қарапайым фигуралар: саңырауқұлақ, үйшік, шелек, доп, гүл, жалауша бейнеленген. Зерттеу басталмастан бұрын балаға келесі мазмұндағы нұсқау беріледі: «Қазір біз ойын ойнаймыз: мен саған алуан түрлі саған таныс заттар бейнеленген суреттерді көрсетемін. Мен «баста» деп айтқанымнан соң, сен осы суретте мен атаған заттарды жол бойымен тауып, сыза бастайсың. Аталған заттарды іздеу мен сызуды мен «тоқта» деп айтқанымша жалғастырасыз. «Тоқта» деген уақытымда сен жұмыстануды тоқтатып, маған соңғы көрген зат бейнесін көрсетуің керек. Бұдан кейін мен сенің суретіне сен тоқтаған жерді белгілеп, қайтадан “баста” деп айтамын.Осыдан кейін сен қайтадан аталған заттарды іздеп,сызуды жалғастыруың керек. Осылай бірнеше рет осы тапсырманы мен “бітті” дегенше орындайсың. Осымен тапсырманы орындау аяқталды”.
Бұл әдістемеде бала 2,5 мин жұмыстанады,осы уақыт ішінде оған 5рет “баста”деп “тоқта”делінген нұсқау беріледі(әрбір 30сек сайын).

бағалауда баланың 2,5 мин ішінде яғни барлық тапсырманы орындау уақытында суреттегі заттардың саны анықталып, сондай-ақ әрбір 30секундтық интервал бөлек қарастырылады. Алынған нәтижелер формулаға енгізіледі, бұл арқылы балада бір мезгілде зейіннің 2 сапасы: өнімділігі мен тұрақтылығының даму деңгейінің жалпы көрсеткіші анықталады:

S=0,5N-2,8n/t
S-зерттеуші баланың зейінінің өнімділік және тұрақтылық көрсеткіші.
N-баланың жұмыстану уақытында қараған суреттегі бейнелердің саны.
T-жұмыс уақыты.
n-жұмыстану уақытында жіберілген қателіктер саны. Қателіктер болып тасталынып кеткен қажет бейнелер немесе сызылған қажет емес бейнелер саны саналады.

– баланың S көрсеткіші 1 мен 1,25 балл аралығында болса;
6-7 балл – S көрсеткіші 0,75 пен 1 балл аралығында болса;
4-5 балл – S көрсеткіші 0,50-ден 0,75 балл аралығында болса;
2-3 балл – S көрсеткіші 0,24-тен 0,50 балл аралығында болса;
0-1 балл – S көрсеткіші 0-ден 0,2 балл аралығында болса беріледі.

Даму деңгейі бойынша қортынды

10 балл – зейін өнімділігі өте жоғары, зейін тұрақтылығы өте жоғары.
8-9 балл – зейін өнімділігі, зейін тұрақтылығы жоғары.
4-7 балл – зейін өнімділігі, зейін тұрақтылығы орташа.
2-3 балл – зейін өнімділігі, зейін тұрақтылығы төмен.
0-1 балл – зейін өнімділігі, зейін тұрақтылығы өте төмен.

Әдістеме 5,5 жастан 8-9 жасқа дейінгі балларға қолданылады.
Бланкінің жоғары бөлігіндегі геометриялық фигуралар шартты белгілермен(нүкте, сызықша, вертикалды сызық) белгіленеді, бала оларды ұсынылған бланкіге толтыруы керек.
Өткізу барысы
Баланың алдына таза бланкі беріледі. Зерттеуші үлгінің бос фигураларын толтырып: «Мына шаршыға мен нүкте қоям, тік үшбұрышқа – мынадай сызық сызам(вертикалды), дөңгелекті солай қалдырамын, оған еш белгі салмаймын, ал ромбыға мынадай сызықшаны саламын. Барлық қалған фигураларды мен көрсеткенімдей, сен өзің толтырасың».
Тапсырманы орындауға 3 минут уақыт беріледі. Зерттеуші секундомермен баланың 1 минут ішінде белгілеген белгілерінің саны тіркеледі. Бланкіге нүкте немесе сызықпен белгілеп қояды.

жоғары деңгейдегі зейін тұрақтылығын қажет ететін мамандықтарға кәсіби іріктеу жүргізу барысында қолдануға болады.
Нұсқау: әріптер мәтінінің арасында сөздер бар. Сіздің міндетіңіз осы мәтіннен сөздерді тез тауып, белгілеу.
Жұмыс уақыты — 2 минут.
Мысалы: рюклбюқуанышуфркнп
Әдістеме топтық және жекелей қолданылуы мүмкін. Белгіленген сөздер саны мен қателіктер саны бағаланады (тасталып кеткен және дұрыс белгіленбеген сөздер).
Әрбір тасталып кеткен сөз үшін 1 балл шегеріледі.

э а у д а н з г у ч ж а ң а л ы қ ъ х э ь г ч я ф а к т ь у е м т и х а н т р о ч я г щ ш г ц к п п р о к у р о р г у р с е ь у к а б е а т е о р и я ж е б ь а м ф и з и к а т р о и ц а ф ц у г а т т е л е д и д а р б о л д ж щ з э г щ ь б е с ш о г х е ю ж и п д р г щ х щ н з д з е й і н й ц у к е н л д б қ а б ы л д а у а б ф ь т р п л о с а х н а л д с п е к т л ь я ч с и н т ь б ю е т н қ у а н ы ш в у ф ц и е ж ц д о р р п х а л ы қ ш а д ь х э п п ц г и е р н к у ы ф й ш р е п о р т а ж э к ж д о р л а ф ь в ю ф б ь к о н к у р с й ф н я ч ь г у з с т ұ л ғ а л и ч н о т ь з ж э ь е ю д ш щ г л о д ж я н э ц р ж ү з у д т л ж э з б ь т н п р к ы в к о м е д и я ш л д к ө ң і л ф о т ч а я и е й ф р л н ь я ч в т л д ж э х ь г ф т а с е н л а б о р а т о р и я г щ д щ н р у ц т р г щ ч т л р н е г і з в а н и е з х ж ь б щ д э р к е н т а о п р у к г в с м т р п с и х и а т р и я б п л м д о с т ч ь й ф я с щ з а э ъ

қажет ететін мамандықтарға іріктеуде қолдануға болады.
Нұсқау: 2 минут аралығында бос торкөздерге жоғарыдағы квадрат бланкі торкөздеріндегі 25 санды өсу ретімен орналастыруың қажет. Сандар бланкінің жолдарына жазылады, бірақ жоғарыдағы торкөздерге белгі қоюға болмайды. Бағалау дұрыс жазылған сандардың саны бойынша жүргізіледі. Орташа норма — 22 сан және жоғары.

беріледі. Зерттелушілерге әрбір қатарға белгілі бір әріпті белгілеуі тиіс. Жұмыс максималды дәлділікті талап етеді. Жұмыс уақыты — 5 минут.
Нұсқау: Бланкінің бірінші қатарына әріптер қатарын белгілеп алыңыз. Сіздің міндетіңіз осындай әріптерді басқа қатарлардан да тауып, белгілеу. Тез және дәл белгілеуің қажет.
Мысалы: Е К Р Н С О
Зейін көлемі қаралған әріптер санымен, концентрация — жіберілген қателіктер санымен бағаланады. Осылайшы, зейіннің екі көрсеткіші анықталады. Зейін көлемінің нормасы— 850 белгіден жоғары, концентрация — 5 қателіктен кем.

ойыншық қойылады. (ойын барысында
ойыншық санын көбейтуге болады). Бұдан соң баладан ойыншықтарды есте сақтауы сұралады. 1-2 минуттан соң, баланы теріс қаратып қойып, үстелдің үстіндегі ойыншықтан біреуін алып немесе ойыншықтардың орнын ауыстырып қоямыз. Содан соң баланы бері қаратып, үстелдің үстінен не өзгергенін сұраймыз.

түрлі-түсті карандаштар береміз. 10 үшбұрыштың суретін бір қатарға салғызамыз да, балаға мынадай тапсырма береміз. Алдымен берілген тапсырманы мұқият тыңдап ал. Мына суреттегі 3-ші 6-шы және 9-шы үшбұрыштарды қызыл бояумен боя, 2-ші және 5-ші үшбұрыштарды жасыл түспен боя, ал 4-ші және 8-ші үшбұрышты көк түспен боя, ал енді осы айтылған бойынша үшбұрыштарды бояуға кірісейік».

7 16 + 4 = 22
3 + 3 = 10 16 + 8 = 23 13 – 4 = 9
16 – 9 = 7 16 + 9 = 28 13 – 2 = 11
12 – 6 = 6 15 + 9 = 25 15 – 4 = 11
15 – 2 = 13 19 + 5 = 24 12 – 4 = 16

ЗЕЙІН