Слайд 1Тема: Уҡыусылар телендә яңы һүҙҙәр
Слайд 2Шуға ла мин беләм тел ҡәҙерен-
Бер телдән дә телем кәм түгел:
Көслө
лә ул, бай ҙа, яғымлы ла,
Кәм күрер уны тик кәм күңел.
Халҡым теле миңә хаҡлыҡ теле
Унан башҡа минең илем юҡ;
Илен һөймәҫ кенә телен һөймәҫ,
Иле юҡтың ғына теле юҡ!
Р. Ғарипов
Слайд 3Эштең тикшеренеү объекты
Яңы Мөсәт мәктәбе уҡыусыларының телмәре
Слайд 4Тишеренеү эшенең теоретик йәһәттән әһәмиәте. Үҫмерҙәрҙең телмәрен
яңы һүҙҙәрҙән таҙартыу
Слайд 5Тикшеренеү эшенең практик йәһәттән әһәмиәте. Эш һөҙөмтәләре йәш
быуынды һәр яҡлап үҫешкән, үҙ
фекерен аңлайышлы, төплө итеп әйтеп бирә
алған шәхес тәрбиәләүҙә ярҙам итәсәк.
Слайд 6Фәнни-тикшеренеү эшенең актуаллеге. Бөгөнгө көндә күпселек уҡыусылар үҙҙәренең телмәрендә яңы һүҙҙәрҙе йыш
ҡуллана. Беҙҙең бай телебеҙ булғанда шундай һүҙҙәр ҡулланыу - иң ҙур проблема. Ундай һүҙҙәрҙе беҙ телмәребеҙгә үҙебеҙ алып инәбеҙ, үрсергә лә ярҙам итәбеҙ икән. Яңы һүҙҙәр – ул башҡа телдәрҙән алынған һүҙҙәрҙе телмәрҙә ҡулланыу. Был һүҙҙәр телмәрҙе байытмай, мәғәнә өҫтәмәй. Беҙҙең башҡорт телендә үҙ телен белмәгән кеше портретын барлыҡҡа килтерә икән
Слайд 7Фәнни – тикшеренеү эшенең маҡсаты:
1. Яңы һүҙҙәргә аңлатма биреү.
2.Телмәрҙең был һүҙҙәр менән
“бысраныуын” күрһәтеү.
3.Телмәрҙе “таҙартыу” юлдарын асыҡлау
Слайд 8
Фәнни – тикшеренеү эшенең бурыстары:
1.Яңы һүҙҙәрҙе ҡулланыуҙың сәбәптәрен асыҡлау.
2.Телмәрҙең был һүҙҙәр
менән “бысраныуын” күрһәтеү.
3.Яңы Мөсәт мәктәбе уҡыусыларының телмәрен тикшереү.
Слайд 9 Фәнни – тикшеренеүэшенең тикшеренеү методтары.
Тикшеренеү барышында күҙәтеү, сағыштырыу, анализ методтары
ҡулланылды.
Слайд 10 Эштең структураһы.
Тикшеренеү эше инештән, ике бүлектән тороусы төп
өлөштән, йомғаҡлауҙан, ҡулланылған
әҙәбиәттән тора
Слайд 11
“Тәбиғәт биргән иҫ китмәле мөғжизә ул – туған тел. Туған
тел – ул тойғо теле, моң теле. Беҙ туған тел дә һөйләшеп туғанлыҡ тойғоһон яҡынайтабыҙ, туған тел дә йырлап беҙ ҡайғы таратабыҙ, күңел сафландырабыҙ”. – тип яҙа Мәрйәм Бураҡаева.
Слайд 12вообщем, конечно, обязательно, но, совсем, даже ,можно, что смотришь, глаза испортишь,
эй хай, хватит, типа, короче, yes, можно выйти, жрать, хабать, пожалуйста, о кей, прикинь, обалдеть, супер, класс, болтать, отстань, заткнись, потому что, может, тебя не спрашивали, че зырешь, сотик, музон, айфон, аська, хары уже, вот, вк, именно, чисто башҡортса, привет, ладно,ивет, пока, ужас
Слайд 13
Күҙәтеүҙәрем буйынса ҙур кластарҙа, түбәнгеләргә ҡарағанда яңы һүҙҙәрҙе ҡулланыу йышыраҡ күҙәтелә.
Минең фекеремсә башланғыс синыфтарҙа сит һүҙҙәр ҡулланыу 15-20%, 5-се, 6-сы кластарҙа 20-40%, 7-8- се кластарҙа 40-60% булһа, 9- сы кластарҙа инде 95% тәшкил итә.
Слайд 14
1.Уҡыған тексты һөйләп ҡара.
2. Шиғырҙар ятларға кәрәк.
3.Һөйләгәндә яйлап һөйлә, әйтер һүҙҙәреңде уйла.
4.Телмәреңде
ябай һөйләмдәрҙән төҙө.
5.Телмәре бай кешеләр менән аралашыу.
6.Мәҡәлдәр һәм әйтемдәрҙе уҡыу, уларҙы урынлы итеп телмәрҙә ҡулланыу
Слайд 15Иң тәү миңә һин күрһәттең дуҫлыҡ юлын,
Минең өсөн һин бит йәшәү,
бәхет үҙең,
Мәңге йәшә, эй, һөйөклө башҡорт теле,
Атам теле, әсәм теле — минең телем! З.Биишева.