Презентация, доклад на тему Мұғалім мен оқушы арасындағы қарым - қатынас психологиясы

бала қиялын самғатып, арманын көкке ұсындырушы, ақыл-кеңесші, үйретуші, бағыттаушы, басқарушы, тәрбиелеуші

Білім алушы
Қабылдаушы
Іс-әрекетке араласушы

оқушылармен қарым-қатынасқа түсіп жүрген мектеп мұғалімде-рін екі топқа бөлуге болады:
1.Балалармен қарым-қатынас жасауы оңай
2.Балалармен қарым-қатынас орнатуы
қиын

өз сыныбындағы әр баланың психологиясын өте жақсы білуінде;
- баланың ішкі жан дүниесін оятатындай жылы сөздер айту-ында;
- мұғалімнің этикасы мен психологиясының дұрыс қалыпта-суында;
-мұғалім сөзінің тәртіптілігінде, жүйелілігінде,
анықтығында, нақтылығында;
-оқу–тәрбие үрдісінде мұғалімнің бірнеше
қарым-қатынастың түрлерін пайдалана білуінде;

бірінші топта көрсетілген себептерге қарама-қарсы. Дегенмен кейбір мұғалімдердің әр жастағы оқушылармен қарым-қатынасқа түсе алмауының мынандай себептері бар:
- авторитарлық стильді пайдалануы;
- оқушыға салқындық танытуы;
- әлеуметтік жағынан бөлуі;
- іс-әрекет, ойын, сөзін әділ бағаламауы;
- бала бойынан үнемі кемшіліктер іздеуі т.б.

себептері бар:

1.Қазіргі балалардың көпшілігі акселераттар. Психикасы тез дамыған балалар сұрақ қойғыш, тез қозғалғыш, бәрін білгісі келіп, қарым-қатынасқа тез түсіп отырады. Бұндай топтың балаларын кейбір мұғалімдер тежейтіні жасырын емес. Мысалы, «Тыныш отыр», «Немене бәрін білесің бе?», «Сен қашаннан бері білетін болдың?», «Әуелі өзіңді түзеп ал, сосын айтарсың», т.б. педагогикаға жатпайтын сөздер айтылады;

2. Оқу үрдісіне кейбір мұғалімдер тек өздері сөйлеуді ұнататындығы жасырын емес. Өйткені, уақытты пайдаланам деп тек мұғалім өзі сөйлеп баланың айтатын сөзіне кедергі келтіріп, оның ойымен, пікірімен санаспайды. Яғни, оқу үрдісінде кейде диалогтың жоқ екені де жасырын емес;

3. Оқушылардың іс-әрекеттерін әділ бағаламау – жиі кездесетін құбылыс. Осының негізінде қарым-қатынас барысында мұғалім мен оқушы арасында дау-жанжал болып жатады.

жастағы оқушылардың өзіне тән психикалық ерекшеліктерін ескере отырып қарым-қатынас орнату;
- мұғалім өзінің жағымсыз көңіл-күйін болдырмау;
- қарым-қатынаста педагогикаға жат сөздер айтпау;
- бұйрық емес – өтініш деңгейінде қарым-қатынас жасау;
- қарым-қатынаста дау-жанжалға жол бермеу;
- сұхбаттасуда жеке оқушының пікірін сыйлау;
- қиын, қырсық, қыңыр оқушылармен жеке-дара қарым-қатынас орнатып, олармен тіл табысу;
- қарым-қатынаста мұғалім оқушыға, оқушы мұғалімге сену;
- қарым-қатынас сезімдік, танымдық, іскерлік болуы қажет;

– мұғалім қарым-қатынастың үш функциясын орындайды:

1.Мұғалім қарым-қатынаста оқушыны әрі индивид, әрі жеке тұлға ретінде дамытады

2.Оқушыны әлеуметтік ортаның, қоғамның мүшесі ретінде тәрбиелейді;

3.Қарым-қатынас тек адамдар арасында ғана емес, ол қоршаған дүниемен, табиғатпен байланысты екенін оқушының санасына ұқтырады.

анасы-деп бекер айтылмаса керек, кім болса да ең алдымен амандасу, ол адамның көрегенділігін, білімділігін, мәдениеттілігін көрсетеді.
Өз мінез-құлқын, сезімдерін басқара алу;
Бақылай, қадағалай алу;
Назарды басқа жаққа аудара алу;
Тәрбиеленушілердің ішкі жан дүниесін түсіне білу және оны ескере білу;
«Жүзіне қарап оқи алу»;
Оқушылармен байланыс жасай алу;
Педагогикалық іс-әрекетте қарым-қатынас жасаудың барлық түрлерін қолдану керек (ақпарат алмасу; өзара әрекеттестікті ұйымдастыру; баланың тұлғалық қасиеттерін аша білу; оған ықпал ету және т.б.)

Педагогикалық техника:
Столдың артында тұрып сабақ түсіндіруге болмайды;
Отырып сабақ түсіндіруге мүлдем болмайды;
Қол айқастыруға мүлдем болмайды;
Әр оқушының көзіне қарап сабақ түсіндіру керек;
Дұрыс және мәнерлі сөйлеу икемдігі (сөйлеу мәдениеті, оның эмоционалдық мінездемесі);
Жест және мимика, пантомимиканы дұрыс қолдана білу;
Өзінің психикалық жағдайын-сезімдерін, көңіл-күйін басқара алу икемдігі;
Өзін-өзі сырттай көре алу икемдігі болуы тиіс;
Педагогикалық техниканы қатаң сақтау керек, сол кезде алдымызда отырған оқушылардың бәрі түсіндіріліп жатқан сабақты жақсы меңгеретіні сөзсіз.

оқушы бойындағы таным белсенділігін оятып, сонан соң ғана үйреткені дұрыс болар еді»

В.Ф.Шаталов

«Маған жақсы мұғалім бәрінен де қымбат, өйткені жақсы мұғалім мектептің жүрегі»

Ыбырай Алтынсарин