Презентация, доклад на тему Дуунаймни эхин (Презентация творческой работы)

ниитэ ћуралсалай интернат - ћургуули”

Дуунаймни эхин…

Зохёон найруулагша: Даржаева Светлана,
11-дэхи классай ћурагша

зунай сагта
Зутар муухай фашистнар
Баруун хилыемнай эбдэн,
Булимтаран эзэлхэеэ добтолбо.
Аба ћайхан оронойм
Арад бїхэн хамтаржа
Элдин дайдаяа орхижо,
Эхэ ороноо хамгаалба.
Баатар манай бїћэтэйшуул
Буу зэбсэг барижа,
Дайсаниие даран ћїнєєхэёэ
Дайнай газар ошобо.
Хїндэ тулалдаа хэжэ,
Хахад дэлхэйе дабажа,
Арад зоноо баярлуулћан
Агуу Илалта асараа.

їдхэдэг
Ажалша арад зонтой,
Ая гангаар анхилћан
Алтан тоонто нютагни.
Намжаа сэлгеэн дайдадаа
Наран шэнги туяарнаш.
Омог минии сэдьхэлдэ
Одон шэнги яларнаш.
Хїхэрэн байћан нугаараа,
Хїїен байћан хїбшєєрєє,
Хододоо мїнхэ байхаш,
Хїдєє ћайхан нютагни.

Сээжэ дїїрэн амилуулнаш, Сэбэр агаартай Хїльхисєєн!
Айдар бага наћанћаа
Аргагїй ехээр дурланхайб,
Аглаг нютагайнгаа агаарћаа
Аршаан мэтээр хїртэнхэйб.
Эгээл дїтєєр ћанагдаћан
Энхэ минии їлгымни!
Сэдьхэл зїрхым эзэлћэн Сарюун минии Хїльхисєєн!

амардаг.
Хїнды хїбшэћєє эхитэй
Хїїен бурьялћан аршаамнай
Їбдэћэн, зобоћон хїнїїдэй
Їе мїсыень эмшэлдэг.
Олон зоной магтаалда
Омог ехээр хїртэћэн,
Шэдитэ суутай аршаамнай
Шэргэнгїй хэтэдээ бурьялхал!

Дархан баабай
Хїжэ ногоогоор анхилћан
Хїбшэ тайгата нютагтам,
Хїбдїїд угћаа гарбалтай
Эреэнэй боори тоонтотой
Эмшэн боложо тодорћон,
Даруу ћайхан зантай
Дархан баабай алдаршаа.
Оюун бодолоор тїгэс
Олониие аргалха заяагаар,
Ами наћа їршєєћэн
Алтан гартай баряаша,
Арад зоной сэдьхэлдэ
Арюун ћайханаар мїнхэрєєл.

холо байхадаа, Ходол ћанажа ябадагби. Ћайхан сэдьхэл, шарайень Ћїниин зїїдэндээ харадагби.

Ехэ абгайдаа
Минии абгай Дарима
Мойћон харахан нюдэтэй,
Тунгалаг сэбэр харасатай,
Тэнюун уужам сэдьхэлтэй.
Хонхын жэнгинїїр энеэдэтэй,
Хонгёо ћайхан хоолойтой,
Уран гоё гартай,
Їдэр бїри намдаа
Їреэлэй ћайниие хэлэдэг.
Ћургаал болохо їгэнїїдынь
Ћанаан сэдьхэлдээ мартахагїйб.

Баабайдаа
Балшар бага наћанћаа
Баабайдаа эрхэлэн урганаб,
Эдир бага наћанћаа
Эсэгэеэ хажуудаа харанаб.
Уужам ћайхан сэдьхэлынь
Урин намаяа татуулна,
Хїнэй зэргэ болгожо,
Хїлыем дїрєєдэ хїргэнэ.
Ћайнаар эрдэм шудалхыем
Хэжэнгэ намай їдэшэдэг лэ,
Ћургуулидаа оролдон ћурахыем
Ћануулан захижа байдаг лэ.

Минии эжы

Хїлэг минии морин
Хїїхэн намай ћуулгаад,
Хатарха дуратайл борёор. Їнгэ зїћєєр харахан Їндэр минии морин
Ута дэлћээ хиидхїїлэн,
Їїрћэн байжа оодордог. Табгай сагаан хїлэгни Тала дайдаар дїїрэн
Таашаан байжа хатардаг. Хїлэг минии морин
Хододоо хайратай намдаа.

Нааданай газарта суглархымнай
Нима нїхэрнай уряална,
Саћатай їбэл хамтаараа
Сэнгэжэ наадахабди эбтэйгээр.
Хадын оройдо гаража,
Хїхин доошоо урилдахабди.
Шэнэхэн саћа гамнангїй
Шэдэлдэжэ хїхин наадахабди
Шангахан жабар маниие
Шэмхээд їзэнэ хоротойгоор.
Хїйтэн тэрэниие тоонгїйгєєр
Хурдан шаргаа унахабди!

Хїїгэдээ ехэ баясуулба. Хасуури модоо асаржа,
Ханамжатай ћайнаар гоёобо.
Їхибїїд эбтэйгээр сугларжа, Їндэр ёлкоо тойробо.
Урмашан тэрэнээ хаража, Уран шїлэгєє хэлэбэ.
Жабар їбгэнєє баясуулжа,
Жэрьесэ дуугаа дуулаба. Саћан хїїхэнээ хїхеэжэ,
Сэнтэй бэлэгїїдтэ хїртэбэ.

Хабар
Дулаахан хабар энеэбхилэн
Дахинаа маанадтаа айлшалба.
Тала дайдыемнай саћанћаа
Тїргэн гэгшээр хїнгэлбэ.
Шубууд хонгёогоор пишаганалдан,
Шарьяа дуугаа татана.
Голой мїльћэн хайлажа,
Горхон боложо урдана.
Хэнћээшье їлїї баярлан
Хабараа угтажа тэниинэб,
Їнгын сэсэгїїдэй бултайхын
Їдэр бїри хїлеэнэб.

Хїхэ тэнгэри харлаад,
Хїїен шангаар сахилаад, Аадар бороо орожо, Аажам дайдые ућалбал. Алтан наран гараад, Аглаг дайда тэниижэ, Хїхэ тэнгэри сэлмэжэ, Хїїргэтэн ћолонго татабал. Шуран солбон шубууд Шэнэ дуугаа татажа, Хєєрэн агаарта дэгдэжэ, Хїхюун ябахым їреэнэл.

Наранай элшэ ћуларба.
Ургаса таряан эдеэшэжэ, Улад зониие баясуулба.
Хїйтэнэй амин тїргэдэжэ,
Їбэлэй хїйтэн дабшахань.

Минии тала
Хїдєє таламни,
Харыш намайгаа.
Эдирхэн наћандам
Энхэрыш намайгаа. Їргэн байгаали
Їзэгдэхэл нюдэндэм. Сэнхир тэнгэри
Сэдьхэлдэм ћанагдахал. Аршаан булагуудаа
Арюудхан ябахаб.
Майла хадануудта Мїргэжэл ябахаб.

Хїшєє
Хэжэнгэ тосхоной тэг дунда
Хоер сэрэгшэд зогсоно.
Аласай холые шэртэћэн
Аалин тэдэ байна...
Эзэрхэг муухай дайсадћаа
Эхэ ороноо абарћан,
Элдин ћайхан нютагайм
Эрэлхэг баатарнуудые ћануулћан,
Нангин эхэ хїшєє
Нютаг зонойм сэдьхэлдэ
Хэтэ мїнхын їедэ
Хододоо сарюун байг лэ!