Презентация, доклад по химии на тему: Фосфор және оның қосылыстары

тапсырмалар

3S2 3P3

деген.
Бұл элементтің сыртқы қабатының электрондық конфигурациясы 3S2 3P3.


Бұл қай элемент?

түр өзгерістері және олардың қасиеттеріне салыстырмалы түрде сипаттама беру;
Фосфор және оның қосылыстарының қасиеттері, алыну жолдары, табиғатта таралуы, адам ағзасына әсері туралы мағлұмат беру.
Дамытушылық:
Химиялық элементтер мен оның қосылыстарына пеиодтық жүйедегі орны бойынша сипаттама беру дағдыларын жетілдіру;
Химиялық қосылыстар арасындағы генетикалық байланысты құру, оған тиісті реакция теңдеулерін жазу іскерліктерін ұштау.
Тәрбиелік:
Бұрынғы біліміне сүйене отырып қажетті материалдарды өз бетінше ізденіп, саралап таңдай білуге баулу;
Өзгені мұқият тыңдай отырып, мәтіннен керекті мәліметті даралап, іс жүзінде қолдана білуге үйрету.

деңгейлік тапсырмаларының аяқталу дәрежесін тексеру.

Бұл кезеңде үздік оқушылардың өз дәптерлері бойынша басқа оқушыларды тексеруі. Тексеруден соң әрбір оқушы өткен сабақтағы сыныпта және оларды үйде жалғастырып орындау дәрежесіне сәйкес алған балдарының жалпы санын санау. Балды ашық журналға тіркеп дәстүрлі журналға тиісті бағасын қою.

Ашық журнал үлгісін қою

Бұл жерде: v – үйде орындалған тапсырмалардың белгісі

түсіру

NH4NO2

AgNO3

NH4Cl

N2

Li3N

NH3

NH4Cl

NO

NO2

N2O4

HNO3

4

2

1

3

5

6

7

8

9

10

«Данышпан үкілер» техникасы

А) Мәтінмен жұмыс істеудің негіздері
Мәтіннен негізгі (жаңа) ұғымдарды тауып жазу.

фторапатит

Фосфор белсенді, табиғатта бос күйінде кездеспейді, тек қосылыстар құрамында болады, маңыздысы – апатит, фторапатит. Сұйық және еріген күйінде, сондай - ақ 800 С тан төмен температурада бу күйінде фосфор Р4 молекуладан тұрады. 800 С ден жоғары температурада қыздырғанда диссоциацияланады. 2000 С жоғарыда атомдарға ыдырайды. Осылай фосфор атомдары Р2,Р4 молекулаларына және полимерлі затқа бірігеді. Фосфор оттекпен галогендермен, күкіртпен және кейбір метелдармен тотықтырғыш – тотықсыздандырғыш қасиет көрсетеді. Фосфор бірнеше оксидтер түзеді. Олардың ішіндегі мағыздылары Р4О6, Р4О10.

Фосфор белсенді, табиғатта бос күйінде кездеспейді, тек қосылыстар құрамында болады, маңыздысы – апатит, фторапатит. Сұйық және еріген күйінде, сондай - ақ 800 С тан төмен температурада бу күйінде фосфор Р4 молекуладан тұрады. 800 С ден жоғары температурада қыздырғанда диссоциацияланады. 2000 С жоғарыда атомдарға ыдырайды. Осылай фосфор атомдары Р2,Р4 молекулаларына және полимерлі затқа бірігеді.
Фосфор оттекпен галогендермен, күкіртпен және кейбір метелдармен тотықтырғыш – тотықсыздандырғыш қасиет көрсетеді. Фосфор бірнеше оксидтер түзеді. Олардың ішіндегі мағыздылары Р4О6, Р4О10.

Сұйық

еріген күйінде

бу күйінде

диссоциацияланады

атомдарға ыдырайды

полимерлі затқа бірігеді

күкіртпен

Р4О6, Р4О10.

(қолданылуы)

Р

Р2О5

Н3РО4

Фосфаттар

А/Ш зиянкестерімен күресу

Пиротехника

Сіріңке

Металлургия

Дәрі-дәрмек

Органика- лық заттар синтезі

Құрғатқыш

Тыңайтқыштар өндіру

Химия өндірісі

Жуғыш заттар өндірісі

мүлдем таныс емес ақпаратты тауып жаз

(Фосфордың биохимиялық рөлі)

ма?

Азот тәрізді фосфор да, өсімдік пен жануар белогының негізгі құрам бөлігі. Фосфор өсімдіктердің дәнінде, жануарлардың сүтінде, қанда, ми мен жүйке қлпаларында кездеседі. Ересек адамдардың сүйегінде 600 гр ет ұлпасында 56 гр, жүйке жүйесінде 5гр-ға дейін фосфор болады. Барлық сүтқоректілердің сүйегі құрамында болып, оған беріктік қасиет береді. Жануарлар мен адамдар фосфорды өсімдік арқылы қабылдайды.

«Эстафета» техникасы

Әр оқушы өзіне берілген тапсырмалар бойынша фосфордың генетикалық қатарының бөлігін құрастырады. Бірінші біткен топ жеңіске жетеді.

Тапсырма:
1 оқушы – кальций фосфатын көмір және құммен араластырып, 1500С электр пешінде қыздырып, фосфор алады.
2 оқушы – фосфор кальциймен әрекеттескенде кальций фосфиді түзіледі.
3 оқушы – фосфор сутепен әрекеттесіп, фосфин түзеді.
4 оқушы – фосфор ауада жанғанда фосфор (V) оксиді алынады.
5 оқушы – фосфор (V) оксидін суда еріткенде фосфор қышқылы алынады.
6 оқушы – фосфор қышқылы ұшпайды және тұрақты, сондықтан кернеу қатарында сутектің сол жағында орналасқан металдармен ғана әрекеттесіп, фосфаттар түзеді.

Ca3 (PO4)2

Ca3(PO4)2

Ca3P2

PH3

P2O5

H3PO4

P

1

2

3

4

5

6

теориялық білімді практика жүзінде пысықтау.
«Тірек мәтін» техникасы

Әр оқушы генетикалық қатарға тиісті реакция теңдеулерін жазып теңестіреді.

тапсырмалар орындау
І деңгей:
Фосфордың оттекпен, күкіртпен, хлормен, кальциймен әрекеттесу теңдеуін жазып, түзілген заттарды ата
Кальций фосфатын көмірмен, құммен әректтестіріп фосфор алу жолының реакциясы теңдеуін электрондық баланс әдісімен теңестір
Фосфор (V) оксидінің химиялық қасиетіне тән реакция теңдеулерін жаз
Фосфор қышқылының химиялық қасиетіне тән реакция теңдеулерін жаз
Сіріңкені шаққанда жүретін реакция теңдеуінен тотықтырғышты анықта
ІІ деңгей:
Калий фосфаты мен күміс нитраты арасындағы реакцияның молекулалық, толық және қысқарған иондық теңдеулерін жаз
Аммоний гидрофосфаты құрамындағы фосфордың массалық үлесін есепте
Натрий фосфаты гидролизі теңдеуінің 2-сатысындағы барлық коэффициенттер қосындысын анықта
Егер нәтижесінде 71г фосфор (V) оксиді түзілсе, неше грамм Бертолле тұзы реакцияға түскен?
ІІІ деңгей:
Өнімнің шығымы 80% болса, 9,8г фосфор қышқылымен кальций гидроксиді әрекеттесуінен неше грамм тұз түзіледі?
10% 120г калий фосфаты ерітіндісіне 80г су құйғанда алынған ерітіндідегі еріген заттың массалық үлесін есепте