Презентация, доклад на тему Адам ағзасындағы химиялық элементтер.

иіскеп тыстағы дүниеден хабар алады.”
А.Құнанбаев.

рөл атқаратыны және қайдан алу керектігіне бағыт- бағдар беріп, осы мәліметтер бойынша білімнің жаратылыстану бағытындағы қорын молайту .
Оқушыларға адам ағзасы химиялық элемент негізінен тұратынын дәлелдеу.

Химиялық элементтер –адам ағзасында
а) Адам ағзасында кездесетін химиялық элементтер.
ә) Тірі ағзаға қажетті тіршілік металдар.
б) Химиялық элементтердің адам ағзасындағы биологиялық орны.
3.Қорытынды.Зерттеулер нәтижесі.

химиялық элементтер, сол тіршілік ағзаларына қызмет атқарып келеді. Сонысымен де бұл элементердің физикалық, химиялық қасиеттері толық зерттеліп, Д.Менделеев кестесінен тікелей орын алып, көлемін ұлғайтуда. Адам ағзасында кездесетін химиялық элементтерді төмендегідей топтауға болады.

элементтердің барлығы да тиісті мөлшерден артық болса немесе азайып кетсе адам ағзасына кері әсер ететіні анықталған. Химиялық элементтердің табиғатта таралу жағдайларына жасалған зерттеулер бойынша жердің массасының шамамен 50%-ын оттек, 25%-дан астамын кремний құрайды. Он сегіз элемент - оттек, кремний, алюминий, темір, кальций, калий, натрий, магний, сутек, титан, көміртек, хлор, фосфор, күкірт, азот, марганец, фтор, барий – жер массасының 99,8%-ын құраса, ал қалған 0,2%-ы барлық басқа элементтердің үлесіне тиеді.

салмағына қарай есептелінеді. Адамның денесі : 33 кг оттек + 9 кг көміртек + 5 кг сутек +1,5 кг азот + 800 г кальций + 500 г фосфор + 180 г калий + 130 г күкірт + 80 г натрий + 80 г хлор + 25 г магний + 4 г темір + 0,02 г йодтан (барлығы 13 элемент) құралып, нәтижесінде тірі ағзаны толтырады. Ағзаның қалтқысыз жұмыс істеуі үшін оған сәл-пәл мыс, мырыш, марганец, кобальт, литий, стронций, алюминий, кремний, қорғасын мен күшала қажет.

алмасуын реттейді, қанайналымын жақсартады. Бұлар жемістерде, бұршақта, жапырақты көкіністерде, дәндерде, бананда және картопта болады.

бұлшық еттерінің жұмысына қатысады, қанның ұюын қамтамасыз етеді.Ересек адамдарға тәулігіне 0,5 г кальций жеткілікті. Ол сүйекті қатайтуға аса қажет. Кальций- сиыр мен қой сүті, сүтпен жасалатын түрлі тағам- ірімшік, сүзбе, сүтсірнеде (сыр), грек жаңғағы, тұқымшалар мен балықта мол.Қара бидай наны мен жұмыртқаның сары уызы да кальцийге бай.Ағзаға бір тәулікте қажет кальций алу үшін жүз грамм сүтсірне немесе жарты литр сүт жетеді.

орай, бұл микроэлемент ағзада жасалмайды, адам оны тек ас, тағам арқылы, алады.Сырт қарағанда йод жетіспеушілік білінбейді, ал тапшылық сезілсе түрлі ауруларға шалдықтырады, яғни шаршау, түрлі жұқпалы ауруларды тез қабылдағыштық, белсіздік және ақыл-ой кемістігі.

йод жеткілікті.Менделеев кестесіндегі 53-і элемент адам ағзасында 20-30 мг мөлшерінде ғана болса да өте маңызды үрдістерді атқарады.

Йодтың күндік нормасы.

Сондықтан да болашақ аналар және барлығымыз ағзада темірдің мөлшерін жеткілікті етуге әрекет еткеніміз жөн. Темір жетпесе баланың өңі жүдеу, беті шырайсыз, терісі сырқат, бас ауруы жиі, ашуланшақ, тыныс алуы үстірт және жиі болып келеді.Ондай балалар әр түрлі ішек-қарын ауруларына, іштің қатуына шалдығып, оларды жүрек айну және құсу мазалап, кейінірек терісі мен шаштары трофикалық өзгерістерге ұшырайды.

да адам қаңқасын құрайды, сонымен бірге ол зат алмасуға да тікелей қатысады. Өте сіңімді және адамның нерв жүйесіне өте- мөте пайдасы зор.Фосфор қосылыстары сырда, бауыр мен мида, жұмыртқаның сарысында, ірі қара мал етінде, уылдырық пен бірқатар балықтарда мол болады.Ал ұн мен нанда, сондай-ақ әр түрлі жармаларда фосфор фитин күйінде кездеседі.

нан

жұмыртқа

отырады.Мысалы кадмийдің бүйректегі және молибденнің бауырдағы мөлшері қартайғанда жоғарылайды.Ал мырыш, ванадий және хром сияқты микроэлементтердің мөлшерлері кемиді

қоректік заттың мөлшері, сапасы, ағзаға ену мөлшері міндетті түрде тиісті деңгейде сақталуы керек. Әрбір қоректік заттың энергетикалық балансын сақтау ең басты шарт болып табылады.Қоректену нәтижесінде ағзада көптеген биологиялық, химиялық және физикалық үрдістер, яғни, көбею, өсу, даму, еңбек ету, т.б. жағдайлары болады.

Д.Г., Алиев С.Д. Микроэлементы и здоровье. Х 1979.
3. Джустин Гласе. Жить. 180.1990.
4. Искусственная пища: за и против. Х 1998.
5. Кавецкий Р.Е., Чебатарев Д.Ф. Здоровье, труд, отдых. -Киев.: Наука, 1996.
6. Маршелл Э. Биофизическая химия. —М: Мир, 1981.
7. Хьюз М. Неорганическая химия биологических процессов. — М: Мир, 1983.
8. Сеитов З. С. Биохимия. — Алматы, 2000.