Слайд 1Инерция
Кеңістік және уақыт
8 сынып
КММ “Көзі нашар көретін балаларға арналған №3 мектеп-интернат”
Физика пәні мұғалімі: Кулова С.Д.
Слайд 2Мақсаты:
Инерция, кеңістік, уақытты күнделікті өмірмен байланыстыра отырып, алған білімді өмірде
пайдалана білу, күнделікті кездесетін физикалық құбылыстар мен заңдылықтарды түсіне білу және алған білімдерін есеп шығаруда пайдалана білу қабілеттерін дамыту, оқушының пәнге қызығушылығын арттыру;
Сыйластыққа, сүйіспеншілікке тәрбиелеу;
Жаттығулар жасату арқылы көз жанарын сақтау.
“Қозғалыс” тарауы бойынша білімдерін қайталау, пысықтау, жинақтау, жүйелеу, практикалық шеберліктері мен дағдыларын қалыптастыру.
Инерция құбылысымен танысу, мысалдар келтіре отырып түсіндіру. Кеңістік және уақыттың негізгі қасиеттерімен танысу.
Слайд 3 Сабақтың жоспары:
Ұйымдастыру:
Ұжымдық әрекет
Санитарлық-гигиеналық ережелерді сақтау
әрекеті
Техника қауіпсіздік ережелерін сақтау әрекеті
Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
Үйге берілген тапсырма бойынша сұрақтар:
Бірқалыпты және бірқалыпты емес қозғалыстар
Жылдамдық және оның өлшем бірліктері
Бірқалыпты емес қозғалыс кезіндегі орташа жылдамдық
Бірқалыпты түзу сызықты қозғалыс графигі.
Слайд 4
Сөз жұмбақ
Дене кез келген тең уақыт аралығында ұзындығы бірдей жол жүрсе,
ондай қозғалыс...
Элементтің химиялық қасиеттерін сипаттайтын ең ұсақ бөлшегі...
Бір заттың молекулаларының екінші заттың молекулаларының аралығындағы бос орындарға өтіп, таралуын...
“Физика” грекше фюзис - ...
Заттың ерекшелігін сипаттайтын ең ұсақ бөлшегі...
Дене кез келген тең уақыт аралығында әр түрлі жол жүрсе, ондай қозғалыс...
Бірқалыпты қозғалатын дененің берілген уақыт аралығындағы орын ауыстыруы...
Уақыттың ХБ жүйесіндегі өлшем бірлігі...
Слайд 6Жаңа сабақты түсіндіру:
“Дүниедегі құбылыстың мәнін де,
Табиғаттағы қозғалыстың бәрін де,
Мүмкін емес,
физикасыз түсіну,
Физика – дүние кілті бүгін де”
Слайд 7Инерция
Денеге басқа денелер әрекет етпеген кездегі жылдамдығын сақтау құбылысы (латын
– қозғалыста емес, әрекетсіздік)
Слайд 8Кеңістік және уақыт
Ағылшын ғалымы И. Ньютон: кеңістіктегі денелер тәуелсіз және
олардан бұрын өмір сүретін “нәрсе”
Неміс ғалымы Лейбниц: кеңістікті денелерден бөлек, өздігінен өмір сүрмейді
Грек ғалымдары Аристотель, Платон: “уақыт дегеніміз – әлдебір қозғалыс пен өзгеріс”
Франция ғалымы Декарт: “уақыт – қозғалыстың саны”
Ағылшын ғалымы Гоббс: “уақыт заттардың өзінде емес, тек ойлауда ғана өмір сүреді
Лейбниц: “Мен...кеңістікті – қатар өмір сүру тәртібі, уақытты – тізбектілік тәртібі деп есептеймін” – деді.
Слайд 9Кеңістіктің негізгі қасиеттері:
Оның шынайы бар болуы
Материямен біртұтастығы
Шексіздігі
Үш
өлшемділігі
(ұзындығы, ені, биіктігі)
Слайд 10Уақыттың негізгі қасиеттері:
Оның шынайы бар болуы
Үздіксіздігі
Тәуелсіздігі
Бір қалыптылығы
Бір бағыттылығы (уақыт тек алға қарай,
өткеннен болашаққа қарай жылжиды)
Слайд 11
Тәжірибе жасау
“Қалайша тиынды ыдысқа түсіруге болады?”
Үстел үстінде суы бар ыдыс.
Ыдыстың бетінде қатты қағаз. Қағаз үстінде тиын тұр. Тиынды қолмен ұстамай, қалайша ыдыстың ішіне түсіруге болады?
“Қалайша қағазды аламыз?”
Ұзын парақ қағаздың үстіне кез келген ыдысты қоямыз. Ыдысты орнынан жылжытпай, қалайша қағазды алуға болады?
Слайд 12Жауабы:
Қағазды саусақпен жылдам, әрі бар күшпен шертіп қаламыз. Бұл кезде
тиын жылдамдық алып үлгермейді, яғни жылдамдығын сақтау құбылысы – инерцияның әсерінен, ыдыс ішіндегі суға түседі.
Қағаз парағының бір жақ шетінен ұстап, жылдам тартып қалу керек. Инерцияның әсерінен ыдыс жылдамдық алып үлгермейді, яғни қозғалысқа түсіп үлгермейді.
Слайд 13Оқулықпен жұмыс
12-тапсырма:
Жылдам келе жатқан көліктің алдынан кесе көлденең өту
қауіпті болатыны неліктен?
Биіктен секіріп түскенде адам неге тізесін сәл бүгіңкірейді?
Балғаны саптағанда, қандай құбылыс пайдаланылады?
Слайд 15
Тест тапсырмасы:
Егер дене бірдей уақыт аралығында бірдей жол жүретін
қозғалыс...
А. Бірқалыпты Ә. Бірқалыпсыз Б. Бірқалыпты үдемелі
Гелиоцентрлік жүйенің негізін салған...
А. Птоломей Ә. Галилей Б. Коперник
Денеге басқа денелердің әрекеті жоқ кезіндегі жылдамдығын сақтау құбылысы...
А. Диффузия Ә. Жылдамдық Б. Инерция
Дененің жүрген траекториясының ұзындығы...
А. Жол Ә. Орын ауыстыру Б. Жылдамдық
Инерция құбылысын алғаш рет кім түсіндірген...
А. Аристотель Ә. Галилей Б. Демокрит
Төменде аталған бірліктердің қайсысы ХБ жүйесінде уақыт бірлігі...
А. 1 сағат Ә. 1 секунд Б. 1 минут
72 км/сағ жылдамдықты м/с-пен өрнектеңдер...
А. 20 м/с Ә. 200 м/с Б. 2000 м/с
Слайд 17 Нені білдік?
Бірқалыпты қозғалыс
Бірқалыпты емес
қозғалыс
Жылдамдық және оның бірліктері
НЕНІ ҮЙРЕНДІК?
Инерция
Кеңістік
Уақыт