Презентация, доклад на тему Кристалдық торлардың түрлері. Презентация

– кристалдық құрылым тән. Кристалдық құрылымның әр
қилы – қарапайымдарынан бастап өте ғажайып және күрделілері кездеседі.

бір ретпен
орналасуымен сипатталады.

Кристалды заттар

орналасатын қатты денелер.
Кристалдық тор – кристалдағы атомдар, молекула немесе иондардың кеңістікте периодты түрде реттілікпен орналасуы. Заттың кристалдық күйі бөлшектердің ретпен орналасуына байланысты сипатталады.

Белгілі балқу температурасы бар, кристалдық құрылымы бар, физикалық денелер.
Кристалдар – анизотропты, яғни физикалық қасиеттері бағытқа тәуелді;
Кристалда жарықтың таралуы жылдамдығы, жылу өткізгіштігі, серпімділігі бағытқа тәуелді болады;
Кристалл атомдары кеңістікте қатаң тәртіппен орналасып кристалл торын құрайды.
Кристалдар белгілі бір бұрыштармен орналасқан жазық бұрыштардан тұратын болса, монокристалл деп аталады;
Егер кристалл өте ұсақ кристалл жиынтығынан тұратын болса, поликристалл деп аталады.

I2 молекулалары орналасқан. Сондықтан тор молекулалық, ал
күйі – қатты заттың өзі молекулалық кристалл
деп аталады. Молекулалық кристалдың түйіндерінде полюссіз молекулалар (N2 , I2 т.б.) орналасады. Олар бір –бірін қалай ұстап тұрады?

Йодтың кристалл торы

білесіңдер. Мысалы, мұз – кристалдық су, құрғақ мұз – кристалдық көмір қышқыл газы, сахароза. Мұндай заттардың кристалл тор түйіндерінде молекулалар орналасады.

иондық моделі әрбір ионның максималды жағдайда аттас зарядталған иондармен қоршалуы нәтижесінде түзіледі. АВ құрамды кристалдар үшін иондық радиустың қатынасы иондардың координациялық санын құрайды. Иондық кристалдық торды тұздар және сілтілер түзеді. Иондық байланыстың беріктігіне байланысты иондық кристалл торлы заттардың балқу температурасы жоғары және қатты болады.

саны (КС) деп аталады. Ең жиі кезедесетін КС саны 4 және 6, 8 және 12 сирек кездеседі. Олар нақты кристалды құрылыммен, яғни иондардың мөлшеріне байланысты иондардың торда түйінделу түріне қарай және басқа факторлармен анықталады. Ас тұзы кристалдарында Na+ үшін де және Cl- үшін де КС – 6.

– натрий Na және типтік бейметалдық элемент хлор Cl арасында иондық байланыс түзілетінін қарастырдық. Онда біз әр элементтің бір атомын алғанбыз. Енді бұл элементтердің атомдары көп болған жағдайды қарастырып көрейік. (Na+) - (Cl-) байланысы иондық мұнда жеке молекулалар жоқ.
Не болады? Барлық атомдар өзара 1:1 қатынасына сәйкес араласады
және түзілген (Na+) катиондары ретсіз емес, белгілі бір ретпен заңды түрде орналасады.
Неліктен?

саны осы элемент атомдарындағы жұптаспаған электрон санына сәйкес келе бермейді.Салыстырсақ: натрий және хлор атомында бір-бірден ғана жұптаспаған электрон болады.

мен валенттік электрондардан тұратын электрон газының арасында пайда болатын химиялық байланыс.

кубты қырлы –центрлі кристалдық тор түзеді.

Алмаз кристалдарында әрбір көміртегі атомдары С басқаларымен төрт байланыс түзеді. Ал кварц кристалдарында (SiO2) әрбір кремний атомдары Si төрт байланыс түзеді, ал әрбір оттек атомдары екі байланыс түзеді.

Ковалентті кристалдар

жатқызуға болады. Алмаз кристалдарында әрбір көміртегі атомдары С-C басқаларымен төрт байланыс түзеді.

Ковалентті кристалдар

заттарды – бертоллидтер деп атайды. Құрамы тұрақты заттарға молекулалық құрылысты заттарды жатқызамыз,
себебі молекуланың құрамына қарай ондағы атомдардың құрылысын анықтауға болады.
Атомды және ионды құрылысты заттарды анағұрлым тұрақты немесе ауыспалы құрамды заттарға жатқызуға болады. Мұның басты себебі кристалдағы нүктелік ақаулар. Ол энтропиялық фактор T ∆ S > 0 қосылыстың құрамының ауыспалы болуының әсерінен жүзеге асады.

бұзылуы. Кристалл торларында ақаулардың (дефектілер) пайда болуы.
Барлық атомдары минималды энергиялық жағдайда болатын идеалды кристалдар ешуақытта кездеспейді. Кристалдардың идеал торларында ауытқулардың екі түрі бар: тұрақты және уақытша түрі болады. Уақытша ауытқулар кристалдарға механикалық, жылулық және электромагниттік ауытқулардың әсерінен кристалдар арқылы тез бөлшектердің ағыны арқылы жүзеге асады.