Слайд 1Тәжірибе мен эксперименттер картотекасы
Тәжірибе
Балаларға судың пішіні жоқ екенін көрсету.
Тәжірибе мазмұны
Суда пішін жоқ, сондықтан қандай көлемдегі ыдысқа су құйсаң да, сол пішінді қабылдайды.
Балалармен көлшік қалай пайда болатынын еске түсіру
Тәжирибе мақсаты:
Балаларға судың дәмі жоқ екенін ұғындыру.
Тәжірибенің мазмұны
Судың дәмі жоқ.
Тәжірибенің алдында балалардан судың дәмі қандай екенін сұрау. Балаларға қайнаған су беріп, дәмін сұрау.
Екі стаканды алып, біреуіне тұз , екіншісіне қант салып араластырып, балаларға ұсыну. Судың дәмі қандай болғанын сұрау.
Слайд 4 Тәжірибе
Тәжірибенің
мақсаты:
Балаларға судың буға айналатынына көз жеткізу.
Тәжірибе мазмұны.
Кақпағы бар ыдысқа суды қайнатып, қақпағын ашып, судан тамшы пайда болып, жерге түсетінін бақылату.
Тәжірибенің мақсаты
Су барлық тіршілік атаулыға жан бітіретін қасиеті бар екенін балаларға түсіндіру.
Тәжірибенің мазмұны
Судың қасиетін білу.
Балалармен тез бүршік жаратын бұтақты кесіп алып, оны қарастырып, суға салып қою керек. Бұтақты балалар байқайтын жерге қою қажет. Уақыт өте ол жанданады.
Тәжірибе
Балаларға судың өз деңгейінен асатынын түсіндіру.
Тәжірибенің мазмұны
Суды ыдысқа толтырып, оған канцеляр скрепкасын салса не болады?
Канцеляр скрепкасы суды өз мөлшерінен асып кетеді. Бір –ақ су төгілмейді.
Тәжірибенің мақсаты
Су түссіз екенін түсіндіру.
Тәжірибенің мазмұны
Тәжірибе жасамас бұрын балалардан судың түсін сұрау.
Суға түрлі –түсті кристалдарды стаканға салып, ерігенше оны араластырады. Су қандай түске боялды?
Слайд 8 Судың дәмі бола ма?
3 стаканға қайнаған су
толтырып, балаларға ұсыну. Балалардан судың дәмін сұрау.
Сол стакандардың біреуіне лимонның сығындысын, екіншісіне қант, ал үшіншісіне тұз қосып араластырады.
Енді кезекпен стакандардың дәмін көреді.
Тәжірибе
Тәжірибенің мақсаты:
Барлық тіршілік атаулыға су мен ауа қажет екенін түсіндіру. Су жайлы мәлімет беру.
Тәжірибенің мазмұны
Пішіні әр түрлі шұңғыл ыдыс алынады. Топырақты дайындап алып балаларды үстел жанына жинау.
Топырақ : құм, саз, жапырақтардың үгінділері, жауын құрттарыннан тұрады. Сол топыраққа шекілдеуікті егу. Немесе тез шығатын көкөністермен гүлдерді де егуге болады. Су құйып жылы жерге қою. Егілген екпеге күтіп – баптау. Бірнеше уақыттан соң өскін пайда болады
Слайд 10Тәжірибе
Судың құрамын тексеру
Тәжірибенің мазмұны: Суды екі стаканға құю.
Бірінші стаканға жұмыртқаны салдық, ол батып кетті.
Екінші стаканға тұз салып жұмыртқаны салсақ , ол батпайды.
Слайд 11 Тәжірибе:
Мақсаты : судың әр түрлі
жәйін бақылау.
Дайындау: дуршлаг, стакандағы су, қар, көк қарындаш.
Түсіндіруі:
Сен қалай ойлайсың суды решеткада пайдалануға бола ма?
Дуршлагты ал да оған су құй және қарындашпен су қай жерде екенін белгіле.
Ал егер дуршлагқа қар немесе мұз салсақ не болатынын бақыла. Неліктен қар мен мұзды решетка да ұстауға болады
Тәжірибе 5
Мақсаты: Доптағы ауаның қысымдығын тексеру.
Дайындау: қатты үрленген доп, шамалы үрленген доп, жәй үрленген доп, жақсы үрленген доп, жәй қарындаш.
Түсіндіруі:
Доптың ішінде не бар?
Ауа доптың бүйірлерін қысады, сондықтан ол секіреді.
Суретті қарап салыстыр.
Қандай доп секіре алмайды?
Неліктен?
Доп жақсы секіру үшін не қажет?
Тәжірибе
Мақсаты :
Ауа арқылы заттарды жылжытуға болады.
Дайындау: Бірнеше тиын,қанат,қарындаш,текше,кітап.
Түсіндірілуі:
Затты үрле.Қайсын үрлеу ауасы арқылы жеңіл қозғалтуға болады?
Барлығынан жеңіл қозғалған затты суреттен көрсет.
Неге?Өзенде кеме жүзеді, желдің үрленумен айналады осыны түсіндір.
Слайд 14Кеңестіктегі ауаны аулау.
Тәжірибе
Мақсаты:Желдеткіш арқылы ауаның қысымын сезіну.
Дайындау: 3 түрлі қағаздың
парағы
Әр түрлі көлемде.(альбом, дәптер,
Дәптердің жартылай парағы, жәй қарындаш)
Т үсіндірілуі:Әр парақты бүктеу арқылы желдеткіш жасаймыз.
Қай парақты желдеткенде қаттырақ желпейді?
Тағы неден желдеткіш жасауға болады?
Слайд 15 Тәжірибе
Топырақтың
сусымалдығын зерттеу.
Тәжірибе мазмұны:
Түрлі тоырақтарды өткізгіш құралы арқылы өтетіндігін зерттеу.
Слайд 16 Тәжірибе
Тәжірибе
мазмұны
Магнитті қағаздан, судан, құмның арасынан қалай өтетіндіктерін тексеру.
Тәжірибе Құмға су құйып , құмнан әр түрлі пішінді көкөністермен жемістерді бейнелеуге болады.
Тәжірибе Мақсаты: қар ұлпасының құрамымен танысу
Дайындау: қар, лупа, көк, көкшіл, күлгін түсті қарындаштар.
Суреттейік
Лупа арқылы қарды бақылайық.Оның қанша лучтары бар екенін анықтау.Осы бақылаудан кейін қар ұлпаларын белгіле. Өзіңнің қар ұлпаңды суретке сал.
Слайд 19 Тәжірибе
Мақсаты :
қандай материалдар суды қалай сіңіреді.
Дайындау : стакандағы су, пипетка, поднос, дәптердің парағы, картон, целофан, мата қиындысы, салфетка, жәй қарындаш.
Түсіндіруі
кенеттен жаңбыр жауып кетті, ал сен көшедесің. Қолыңда қолшатырың жоқ. Бір –ақта сенің сөмкеңде әр түрлі заттар жатыр.
Бет орамал, дәптер, картон қағаз, қағаздан салфетка және целован пакеті. Қолшатырдың орнына нені пайдалануға болады?
Бірнеше тексереуден өткізейік.
Суды пипетка арқылы разностағы заттарға тамыз.
Тәжірибе
Мақсаты: ауа арқылы суды түтікшеде қалай ұстауға болатынын білу.
Дайындау: бос стакан, стакан суымен, коктейль түтікшесі, жәй қарындаш.
Түсіндірілуі
Түтікшені суы бар стаканға салып, оның жоғары жағын сұқ саусақпен қысып алып бос стаканға сал.
Сұқ саусағыңды алып суды ағыз. Дәл солай бірнеше рет жаса. Бос стаканды толы стаканмен дәл осылай толтыруға болады.
Тәжірибе
Тәжірибенің мақсаты:
Балаларға судың иісі жоқ екеніне түсінік беру.
Тәжірибеннің мазмұны
Балаларға стаканмен су ұсыну. Суды иіскеп көрулерін сұрау.Судың қандай иісі бар?
Содан кейін қант пен тұз ерітіндісі бар суды иіскету.
Суға қант немесе су ерітіндісі бар суды тамшылат. (Балалар мұны байқамаулары керек)
Ал судан ненің иісі шығып тұр?
Слайд 22 Тәжірибе
Сиқырлы сурет
Тәжірибенің мазмұны:
Судың қасиетімен таныстыру.
Қағазға
бояу жағып, суды пипетка арқылы тамызу. Сонда әр түрлі бейнелер пайда болады.
Тәжірибе
Бос пластикті бөтелкені алып, бос екендігіне көз жеткіземіз.
Бөтелкені суға салсақ, оның аузынан көпіршіктер шыққанын көреміз.Бұл су ауаны шығарып жатыр. Көптеген заттар бос болғанымен оның іштері ауаға толы.
Слайд 24 Тәжірибе
Қолдарымызбен бетімізге
желпісек, біз жеңіл ауаны сеземіз. Бұл ауаның қозғалысы.
Тәжірибе
Ауаны көруге бола ма?
Түтікшені суға салып үрлесек не болады?
- Көпіршіктер пайда болады.
Слайд 26 Тәжірибе
Мақсаты : Ауа топырақта
бар ма ? (тексер)
Дайындау : стакан, топырақ салынған стакан - су жартылай құйылған , қасық, жәй қарындаш.
Түсіндіруі:
Топырақта не бар?Жерді не демалдырады?
Топырақта ауа бар ма? (тексер)
Стакандағы суға бірнеше қасық топырақ сал. Сен не бақыладың? Суретін сал.
(көпіршіктер – ауа)
Слайд 27Құммен тәжірибе.
Сусымалы құм
Таза құмды үлкен ыдысқа толтырайық.
Лупа арқылы құмды қарайық.
Құмдардың көлемдері әр түрлі болады, ал шөл далада ол ромб сияқты.Қолға алсақ ол сусымалы.
Құм қозғалыста болады.
Құрғақ құмды алып бір орынға түсетіндей етіп Жібер.Негізгі үлкен аумақты алып жатқан ақырындап түскен орнында конус пайда болып,биіктігі көтерілген.Егер құмды бір жерге немесе басқа жерге көп ұстап тұрып төксе онда құмның аумағы өзгереді.Құмның қозғалысы ағысқа ұқсайды.
Дымқыл құмның құрамы
Дымқыл құмды алқанынаң себуге болмайды,бірақ ол кепкенше кез келген пішінді бере алады.Құм егер суланып қалса,онда оның арасындағы ауа жоғалып дымқылданғанн құмды біріктіруге болады.
Топырақта су қалай қозғалады
Құрғақ құмды гүлге арналған горшокқа немесе коннсервалық темір банкаға салу.Горшокты тарелкеге суымен қойып қой.Бірнеше уақыт өткен соң топырақтын ең жоғарғы қабатына дейін дымданғанын байқайсыз.Жаңбыр болмаған кезде, өсімдіктер судың көмегімен өмір сүреді яғни топырақтың ең тереңгі қабатынан дым көтеріледі.
тәжірибе
Бұлт және жаңбыр
Қараңдаршы балалар, біздің столымыздың үстінде көк түсті тағам бояуы, пипетка, қырынуға арналған көпіргіш және суымен шұңғыл шыны ыдыс тұр.
Қырынуға арналған көпіргіштен бұлт, ал көк түсті тағам бояуынан пипетка көмегімен жаңбыр тамшыларын жасаймыз
Тәжірибе Сумен ауа:
Бұл экспериментті жүргізу үшін бізге тәрелке, су,) стақан, краска,
қылқалам, пластилин және 2 сіріңке қажет.
1.Стақандағы суды , ұнайтын түсті
краскамен араластырамыз.
2. Тәрелкенің ортасына пластилинді
жабыстырамыз
3.Пластилиннің үстіне 2 сіріңкені
басын жоғары қаратып орнатамыз.
4. Стақандағы суды абайлап сіріңкеге
тигізбей тәрелгеге құямыз.
5. Үлкендер сіріңкені жағып береді,
6. Сіріңкенің үстіне стақанды
төңкеріп жабамыз.
Слайд 30тәжірибе: Көпіргіш зертханасы:
Алдарыңда: сұйық май, су, стақан, әртүрлі-түсті бояғыш (краситель), асперин
(шипучий) көпірткіш тұр.
1. Алдарындағы стақандарына жартысынан көп болатындай етіп сұйық май құяды.
2. Үстінен су құямыз, су сұйық майдан ауыр болғандықтан астына ағып түсіп, сұйық май үстіне көтеріледі.
3. Әртүрлі-түсті бояғыш (краситель) саламыз, (май мен су араласпайды езілген бояғышты стақанға салған кезде шар тәріздес көпіршіктер түрінде суға түсіп, суды бояйды.)
4.Енді асперин (шипучий) саламыз (асперин көпірткіш болғандықтан, реакция жүреді)
Слайд 31-тәжірибе:
Кемпірқосақ зертханасы:
Жаңбырдан кейін кемпірқосақ пайда болады дедік ия, қазір кемпірқосақ
жасайық:
Әр баланың алдында нөмірленген бір стақаннан тұрады:
1-ші стақанға қант салмаймыз,
2-ші стақанға 1 қасық қант саламыз,
3-ші стақанға 2 қасық қант саламыз.
4-ші стақанға 3 қасық қант саламыз,
5-ші стақанға 4 қасық қант саламыз
6-шы стақанға 5 қасық қант саламыз
7-ші стақанға 6 қасық қант саламыз
Әр стақанға бірдей етіп су құямыз да бұлғаймыз, қант суға толық араласуы керек. және қызыл, қына сары, сары, жасыл, көгілдір, көк, күлгін (фиолетовый) түстерді араластырамыз да кері санау арқылы, суды шприцпен алып 7-ші стақаннан бастап басқа көлемі үлкендеу стақанға, шприцты стақанның шетіне тигізіп тұрып құямыз. Сонда кемпірқосақ тәрізді су пайда болады.
Слайд 33Балалардың жасаған тәжірибелері басқа да іс-әрекеттермен тығыз байланысты болып, олар бір-бірімен
екі жақты байланыста болады.
Тәжірибелік әдістің басты жетістігі, ол балалардың жан –жақты дамуына мүмкіндік береді.