Презентация, доклад по казахскому языку Ақырғы бәйге

лотосы
5. Соңғы сөзді мен айтайын…
6. Жасыл ел

білеміз?

С.Жүнісов “Ақан сері” І. Жансүгіров “Құлагер”

шегі:
Шешімі:
 
 
 

едің?)

Ақанның тазысын ата.

3. Күреңбай сыншы «Мынау бір пырақ екен» дегені не туралы еді?

4. Ақанның мылқау баласы кім?

5. Ақанның бүркітінің аты.

6.Ақан алғаш қай жерден сауат ашты?

7. Бәйгенің түрлерін ата.

8. Құлагер қатысқан жарыс
бәйгенің қай түріне жатады?

Қазақстан облысының Айыртау ауданындағы Үлкен Қоскөл маңы. Топырақ бұйырған жері Айыртау ауданындағы Бұлақ басы, Құлагер құдығьі, Құлагердің ақ шарбағы деген жерлер. Шыққан тегі - Арғын ішіндегі Қарауыл руы. Әкесі Қорамса, шешесі Жаңыл қарапайым шаруа адамдары болған. Алғашкыда ауыл молдасынан сауат ашып, сонан соң Қызылжардағы Уәли (Ахметуәли) медресесінде оқыған (1856-1859). Мұнан кейін өз ауылына қайта оралып, өнер жолына бір жола өмірін арнаған. Халық Ақанның бойындағы қайталанбас биік өнерді жоғары бағалап, оның сұлу сырлы өлеңдерін сүйіп айтып, өнерге өмірін арнаған бекзаттығын қадірлеп "Акан сері" деп атаған.

перзент көрген. Бәтима өлген соң Үрқия атты қызға үйленіп, онымен ұзақ отаспаған.
Ақанның "Хат жаздым қағаз алып, қалам, сия" деп басталатын өлеңі осы Үрқияға арналған. Ақын өмірінде - өшпес із қалдырған адам - Ақгоқты сұлу. Ақтоқтыға үйленуді тағдыр Ақанға жазбаған. Ақанның "Ақ көйлек", "Аужар", "Алты-басар", "Ғашық жарға", "Тағрипың" деп аталатын терең сырлы, ғажайып сезімге толы әндері осы Ақтоқтыға арналған.

қыран бүркіт, құмай тазыны жан серігі еткен. Мұндай өмір салт оның әншілік-ақындық шабытына тұғыр болып, "Құлагер", "Маңмаңгер", "Көкжендет", "Екі торы ат", "Алай көк", "Тер қатқан" сияқты тамаша әндердің дүниеге келуіне себепші болған. Сондай-ақ, оның "Көкшетау", "Сырымбет", "Кербез сұлу" деп аталатын әндері туған жерге, өскен елге деген перзенттік махаббаттың жарқын айғағы.
Ақан сері өз кезінде Біржан сал, Үкілі Ыбырай, Балуан Шолақ, Жаяу Мұса, Естай, Иманжүсіп, Құлтума сияқты ақын-әншілермен бастас болып, халықтың мәдени-рухани өміріне айрықша ықпал еткен.
Ақан серінің әншілік-композиторлық болмысы дара. Оның шығармалары әуендік — нақыс-ырғағы жағынан да, тақырып өресі тұрғысынан да қазақтың классикалық ән өнерінің үздік үлгілері болып табылады.

Е.Брусиловский "Жалбыр" операсына Ақан серінің "Құлагер", "Балқадиша" әндерін қолданса, Д.Мапуцин "Балқадиша" әнінің тақырыбына вариация жазған.
Қазақтың әйгілі ақыны I.Жансүгіров "Құлагер" поэмасында, жазушы-драматургтер Ғ.Мүсірепов "Ақан сері — Ақтоқгы" трагедиясында, С.Жүнісов "Ақан сері" романында, көрнекті композитор С.Мұхамеджанов "Ақан сері - Ақтоқты" операсында Ақан серінің бейнесін тұлғалады.

деңгей.  Ақан өз өлеңдерінде сұлу қыздарды неге теңейді?
3 деңгей.   Ақан өлеңдерінің көркемдігі

ақыл – нақыл, қанатты сөздерді теру.