Презентация, доклад по карачаевскому языку. 3 класс.Къаршчы сёзле.

Ачыкъ дерс 3 – чю класс «Къаршчы сёзле».

Дерсни темасы: «Къаршчы сёзле»

Дерсни мураты: 1. Къаршчы сёзлени юсюнден сабийлени билимлерин ёсдюрюу.
                      2. Орфография джитиликлерин, орфограммаланы хайырландыра билиуню, сёзлюк байлыкъларын ёсдюрюу.
                     3.Дерсде къауумла болуб ишлерге юретиу.

Кирсиз, ариу джаздырыргъа юретиу.
Гъ
Къ

-Бу харифле бири – бирине не бла ушайдыла?
-Къаллай тауушладылы?
-Не зат къошаргъа боллукъсуз айтылгъаннга?

Эсингде къалгъанны джаз.

-Эл берген джомакъгъа тынгылагъыз.

Къакъгъаным узакъгъа
Эшитиледи чегетде.
Къуртчукълагъа джауума,
Тереклени уа шохума

-Текстде орфограммаланы табыгъыз. - Эсигизде къалгъанны джазыгъыз. -Текстде магъанасы къаршчы сёзле табчыгъыз. -Аланы дефтерлеге джазыгъыз.

Джау – шох

Дерсни темасын ачыкълау      -Дерсни темасын белгилечигиз.      - Къаршчы сёзлени юсюнден не билиригиз келеди бюгюн дерсде? - Тилде хайырлана билирге.

Джангы тема бла ишлеу. -Тынгылагъыз да антонимлени (магъаналары къаршчы сёзлени) джазыб алыгъыз. Бизни Республика Россия деген къыралгъа киреди. Ол уллу къыралланы бириди. Бизни Къарачай – Черкес Республика гитче республикады. Минги Тау эм мийик тауланы бирине саналады. Эльтаркъач эл алаша джерде орналгъанды. Орус алфавитде харифле аздыла, къарачай алфавитде уа харифле кёбдюле.

-Къаллай къаршчы сёзле тюбейдиле текстде? Уллу – гитче Мийик – алаша Аз – кёб -Тилни къайсы кесегине киредиле бу сёзле?

-Карточкада иш. Кёб заманны мен аман сохта болуб турдум. Дефтерлерим кир эдиле, хылымлы джаза эдим. Школдан юйге хаман да мыдах болуб джыйыла эдим. Мени дневнигими анам кёрсе, къыйналгъанлай тура эди. -Белгиленнген сёзлени къаршчы сёзлеге ауушдура, дефтерлеригизге джазыгъыз. составить загадки, ребусы, кроссворды по данной теме.

Солуу такъыйкъа

Терс акъыллы
Ариу ауур
Гитче кенг
Мийик уллу
Тар тюз
Татлы эрши
Тели алаша
Дженгил ачы

- Къаршчы сёзле деб къаллай сёзлеге айтылады? - Не джангы зат билдигиз? - Тилде ала нек керек боладыла?

Эсде къалыргъа керек болгъан тюйюмчекле. 1. – Тилде магъаналары бир – бирине къаршчы болгъан сёзле джюрютюледиле.. 2. Бир бирине къаршчы болгъан сёзле башха тамырлы, бир тамырлы сёзле да болургъа боллукъдула (къууанч – бушуу), (келди - келмеди). 3. Бары сёзлеге да табылыб бармвйды къаршчы сёзле. Сёз ючюн: къабыргъа, дефтер, къалам дагъыда башха сёзле.

-Къаршчы сёзле къошугъуз. Мен айтама мийик Джууаб бересиз …. Узакъ деген сёзню айтсам Сиз а джууабха … Айтдым мен къоркъакъ сёзню Джууабха айтдынг… сёзню. Энди уа айтама дерсни аллы Сиз а айтасыз….

Юй иш. §18, 74-чю ишни этерге.