Презентация, доклад классного часа Сайын

кэм аа5ыллар. Кэ5э этэр, мутукча тыллар. Сайын 3 кэрдиистээх.
Ыам ыйын 22 күнүттэн биир ый устата самаан сайын буолар. Бу кэмңэ от-мас хамсыы-хамсыы үүнэр. Хатың сэбирдэ5э собо тылын са5а буолла5ына, балык ыыр. Көтөр сымыыттыыр, кумаар тиллэр. Айыл5а уһуктан силигилии ситэр.

Бэс ыйын 22 күнүттэн эмиэ биир ый устата илгэ сайын дэнэр. Этиңнээх ардах түһэр, от-мас үгэннээн ситэр. Бөтүрүөп күн, от ыйын 12 күнүгэр бастакы хотуур тыаһыыр. От үлэтэ са5аланар.

– ийэ сайын. От-мас, көтөр-сүүрэр төрүө5э торолуйар. Сара охтор арда5а түһэр. Бастакы кус көтөр. Сир аһа буһар. Түүн хараңаран барар. Тэллэй үүнэр. Көмүс күһүн сибикитэ биллэр.

Сайын биһиэхэ ырыа5а ылланар, хоһооңңо холбонор үрүң түүн кэмэ кэлэр. Ол аата түүн бэрт кылгас уонна хараңа буолбат. Саамай кылгас түүн бэс ыйын 22 чыыһылатыгар буолар. Күн киэһэ 11 чаас са5ана киирэр, онтон сарсыарда 4 чааска тахсан кэлэр. Бу кэмңэ саха омук бырааһынньыга ыһыах буолар.

Сайын
Д.Васильев
Сэмээр сиккиэр тыалынан
Сэбирдэ5и хамсатан,
Сарыал күнүн уотунан
Сырылата куйааран, -
Илгэ сайын кэллэ.
Кыынньа көөймүт арыылаах
Кымыһынан дьалкыйан,
Көрдөөх-нардаах оонньуулаах
Күндү кэммит барахсан, -
Кэрэ сайын кэллэ.

Yтүө сайын үүннэ.
Солко нуолур от ситэн
Суугуннура долгуйда,
Бурдук арыы саһаран,
Будьуруйан та5ыста, -
Быйаң сайын буолла.

БИЛГЭЛЭР
Кураан сайын буоларыгар:

көтөрдөр уйаларын уу чугаһыгар оңостоллор
ньургуһун саас эрдэ тахсан иһэн кэхтэр
кыһын чараас хаардаах уонна тымныы буолар
тойон ыңырыа саас эрдэ тиллэр
этиң саас илинтэн этэр.

сибэкки) үүнэр
сиик элбэхтик түһэр
Сайын тымныйарыгар:
-куурусса төбөтүн кынатын анныгар уктан утуйар
-кыһыл былыт тахсар
-түүңңү үрүмэччи дьиэ5э киирэн, түннүккэ түһэр
-мэкчиргэ түүн хаһыытыыр.

ХАТЫҢ
Б.Тобуруокап
Ырыа5а ылламмыт,
Хоһооңңо холбоммут
Маңанчаан хатыңым,
Мааныгын да5аны!
Оргууйдук, оргууйдук
Суугунаа, суугунаа,
Намылхай лабаанан
Далбаатаа, далбаатаа!
Yп-үрүң туоскуттан
Yүт-сүөгэй кэлииһи,
Сэбирдэх аайыттан
Күөх былаат үүнүүһү!

Г.Данилов

Лабааларынан сиргэ тайанан
Хойуу мутуктаах харыйалар,
Сүүрүктээх үрэх үрдүнэн
Сэлэлии үүнэн тураллар.

Туорахтара күнтэн килбэчиһэн
Ытар5алыы эйэңнииллэр,
Чыпчааллара тыалга биэтэңнэһэн
Халлааны миинньиктииллэр…

Үөт
Г.Данилов
А5ам бугул быһа5аһын
Атырдьахтаан турарыныы
Будьуруччу үүммүт үөтү
Бэрт ыраахтан көрдөхпүнэ –

Күлбүт-үөрбүт харахтаах
Күндү биэссэр «түөтэбин»
Куударалаах батта5ын
Куруук саныы түһэбин …

Кытыан
Г.Данилов

Кылгас уктаах, мэтэгэр
Кытыаннары көрөммүн,
Хачаайылаан үүнэн эрэр
Харыйалар дуу, - диэтим.

Кытыан кыра отоннорун
Буспут сугун дии санаан,
Ымсыырбычча, сүүрэн тиийэн
Итигэстээн сии сыстым.

К.Туйаарыскай
Сайыңңыны таптаан,
Сайылыгы хай5аан, -
Ара5ас төбөлөөх
Алтан окко ыллааң,
Току-току, ньээм-ньээм!
Токуй-токуй, ньээм-ньээм!
Сибэккилии сылдьан
Сирэм күөххэ сытан,
Чуо5уһан олорон
Чугдаара туойуң,
Току-току, ньээм-ньээм!
Токуй-токуй, ньээм-ньээм!

И.Гоголев
Сайын Лена кытылынан
Мин дьаарбайа сылдьаммын,
Күөх сарсыарда хайаан да
Көрсөбүн сардааналыын.
Ленам саамай кырасыабай
Сибэккитэ, мин санаабар,
Быстах, тутах буолбатах
Көмүстээ5эр, алтаннаа5ар.
Сайын аайы сардааналыын
Көрүстэрбин эрэ мин
Сиргэ ырыа, кэрэ ыра
Баарын дьэ итэ5эйэбин.

ДЬЭДЬЭН
В.Петров
Сиэрдийэ5э, куруңңа,
Солооһуңңа, халдьыыга
О5о айма5ы үөрдэн
Өлгөмнүк үүммүт дьэдьэн.
Дыргыл сыттаах дьэдьэни
О5о барыта таптыыр,
Минньигэһи, кэрэни
«Дьэдьэн курдук» диэн ааттыыр.
Сибэккитэ сиэдэрэй,
Бэйэтэ минньигэсчэй –
Эн дьэдьэннии бараарыый,
Сайын күө5эр хаамаарыый!

В.Петров
Хара харах курдуккун,
Хаарыан отон – моонньо5он!
Унаарыччы көрбүккүн
Уйгу күө5ү быыһынан.
То5о дьэ өрөсүһэн
Олус эрдэ үргүүллэр,
Хап-харанан күлэргин
Көһүппэккэ тонууллар?
Хомойума, моонньо5он
О5о аймах тулуурдаах.
Минньигэстик буһаргын
Быйыл күүтэр санаалаах.

Хапта5ас
А.Николаев

Харачаан моонньо5он хараарыан иннигэр
Хапта5ас тиэтэйэр, уруттаан тэтэрэр,

Кэрии тыа са5атын киэргэтэ кытарар,
Кинини хомуйар о5олор ыллыыллар:

«Кэрии тыа хампыата – кыһылчаан о5уруо,
Киниттэн маамабыт барыанньа оңоруо…»

Сугун
Г.Данилов
Окко-маска саңастарым
О5уруону тиспэтэхтэр,
Түһэн ааспыт самыыр уутун
Таммахтара буолбатахтар.

Ити миэхэ ийэ сирим:
Итигэстээ, - диэбитин
Күөх сугунун күндүлээри
Көөчүктээбит эбит дии.

Г.Данилов
Ойуурга уулаах отон
Уга олус дэлэгэй,
Бачча киэңник ким ыһан
Үүннэрбитэ эбитэй?

Харалаабыт хойуу-хойуу
О5уруо курдук отоннор,
Санаабар дуу, кырдьык дуу,
Санааргыырга дылылар.

Дөлүһүөн В.Петров
Кырачааннар биирдэ үһүөн
Тыа са5атыгар тиийбиттэр.
Онно кып-кыһыл дөлүһүөн
Үүммүтүн көрөн үөрбүттэр.
Кып-кыһыл бэлэм кэмпиэттэр
Талахха үүнэр эбиттэр.
О, маны эрдэ билбэккэ,
Бу манна кэлбэккэ…
Бэлэм кэмпиэти сиэри
Хатыыны харбаан хаһыы буолла,
Дуоһуйа тотуохха диэри
Харах хаста да уунан туолла.

дыргыйан, тыынарга салгына чэбдигин, хаамарга үктэлэ сымна5аһын!

Сайыңңы айыл5а барахсан эмиэ тыынар тыыннаах курдук уларыйа турар, улуу худуоһунньук уруһуйун курдук баай-талым көстүүлээх, улуу композитор музыкатын курдук үллэр-түллэр модун тыастаах. Бу – биһиги төрөөбүт дойдубут, Саха сирэ!

Николай Чуор
Үүнэн турар сибэккини
Үлүбүөй эн үргээмэ,
Үрүмэччи барахсаны
Үлүһүйэн үргүтүмэ.
Хагдарыйбыт кэмигэр
Хатың маһы хамсатыма,
Хаары ыраас эрдэ5инэ
Халтай кэһэн киртитимэ.
Мичээринэн мичилийэн
Араңаччылаа үтүөнү,
Мэлдьи күннүү чэмэлийэ
Аһын, таптаа кэрэни.