Презентация, доклад на тему Ашимова Имсумам Мунирдиновнаның оқушысы Нурмухаметов Ислам Ренатовичтың Бастауыш сыныптарда теңдеулерді шешудің әдіс-тәсілдері тақырыбында ғылыми жоба

2014-2015 оқу жылы

Математика әлемінде

«В»сынып оқушысы
Негізгі ұстанымы:
Математика–толған,тәртіп,мағыны мен мән,
Математика –толған тамаша заңдылық Математика –толып жатқан сыр, Шетсіз,шексіз дариядай бейне бір

Жетістігі:
Оқу озаты «Қызықты математика» интеллектуалды ойынының алтын медаль иесі, «Менің Отаным Қазақстан» фестивалінің жүлдегері

Нурмухаметов Ислам Ренатұлы

білім беретін жүйеге көшіп, педагогтардың кәсіби деңгейі мен жаңа оқулықтар мен біліми технологиялардың сапасын арттыруымыз қажет..”,- деп, атай келе “Қазақстан – 2030” бағдарламасында: “...бiздiң жас мемлекетiмiз өсiп-жетiлiп кемелденедi. Бiздiң балаларымыз бен немерелерiмiз онымен бiрге ер жетедi. Олар өз заманының жауапты да жiгерлi, бiлiм өресi биiк, денсаулығы мықты өкiлдерi болмақ. Олар бабаларының игi дәстүрлерiн сақтай отырып, қазiргi заманғы нарықтық экономика жағдайында жұмыс iстеуге даяр болады...”
Н.Ә.Назарбаев

Қазақстан-2030

Негізгі ұстанымы:
«Шәкіртсіз ұстаз-тұл»

Еңбек өтілімі:

37 жыл
Жетістіктері:
2010 ж «Өзге ұлт өкілдері» байқауы
І-орын

Ашимова Имсумам Мунирдинқызы

көшу туралы мағлұмат беру
*Тұрмыста теңдеудің пайдалы екенін анықтау
*Халықтық педагогикаға сүйене отырып заман талабына сай технологияны пайдалану.

Жобалық жұмысының мақсаты

сандар жұйелері мен функциялар, теңсіздіктер сол сияқты көптеген геометриялық тұжырымдарға байланысты мәселелер, проблемалар логикалық жағынан теңдеулер мен теңдеулер жүйелері мен тығыз байланысы
*Теңдеулер мен теңдеулер жүйелерін аталған маңызды мәселелерден мүлде оқшау жалаң қарастыруға болмайтындығы

Осы мақсаттан төмендегідей міндетер туындайды

Ойнайық та есептейік

Кіріспе бөлім

Теңдеу туралы ұғымдар

…»Теңдеулерді шешу теріс сандардың шығуына алып келді. Теріс сандар ұзақ уақыт бойы “жалған” сандар деп есептеліп,, “қарыз” (“борыш”), “жеткіліксіздік” (“жетімсіздік”) ретінде түсіндіріліп келген. Оң және теріс сандарға амалдар қолдану ережесі ұзақ уақыт бойы тек қосу және азайту жағдайлары үшін ғана қарастырылып отырған. Мысалы, бұл ережені үнді математиктері 15 ғасырда былай тұжырымдаған: “Екі мүліктің қосындысы мүлік болады, екі қарыздың қосындысы қарыз болады, мүлік пен қарыздың қосындысы бұлардың айырмасына тең болады”. Тек 17 ғасырда ғана Декарт пен Ферма енгізген координаттар әдісі пайдаланыла бастағаннан бері теріс сандар оң сандар мен тең праволы сандар ретінде қабылданады. 16 ғасырда квадрат және куб теңдеулерді шешуге байланысты жорамал сандар ұғыТеңдеулерді шешу теріс сандардың шығуына алып келді. Теріс сандар ұзақ уақыт бойы “жалған” сандар деп есептеліпмы енгізілді.

тиімді, ұтымды, пайдалы жақтарынан зерттеуге үйретеді. Атқарылатын жұмыстарға терең, салыстырмалы түрде жан–жақты талдаулар жасай отырып, дұрыс жоспар құруға пәрменді көмегін тигізеді. Орындалған жұмыстардың нәтижелеріне сыншыл көзқараспен қорытындылар жасауға үйретеді. Оқушылардың ойлау жүйесінің, ой қорытындыларының ұтымды логикалық жолымен дамуына кең жол салады. Олай болса, теңдеулер мен теңдеулер жүйелері мектеп математикасын басқа салалары сияқты, оқушылардың ойлау жүйесінің жас жеткіншектерге лайықты дамуына, оларды қоғамға, Отанына пайдалы азамат болып қалыптасуына лайықты пайдасын тигізеді.

Теңдеу туралы ақпарат

игергендіктің көрсеткіші. Сондықтан кез-келген емтихан мен білімді тексеру математика курсында теңдеулер жүйесін шешу,есептерді теңдеу қуру арқылы шығару мақсаты алда тұр.
 
1)Құрамында әріппен берілген белгісізі ( айнымалысы )бар теңдік теңдеу деп аталады .Мысалы , 5х+8=18; 6х+7=-5; 3(х+7)=15 -теңдеулер .х-белгісіз (айнымалы). Мұндай теңдеулер ді бір белгісізі бар немесе бір айнымалысы бар теңдеулер деп атайды . Теңдеудің оң жағы және сол жағы болады .Мысалы,4х+7=19 теңдеуіндегі 4х+7 - теңдеудің сол жағы,ал 19 - теңдеудің оң жағы. мүшелері деп аталады . 4х; 7;19 - мүшелер.Мұндағы 4х - белгісізі бар мүше, 7 19 - бос мүшелер.  Теңдеумен берілген мысалдар мен есептерді шығрғанда,ондағы әріппен берілген белгісіздің немесе айнымалының сан мәнін табамыз .  Белгісіз санның немесе айнымалының теңдеуді тура санды таңдікке айналдыратын мәні теңдеудің түбірі деп аталады.  Теңдеуді шешу дегеніміз оның түбірлерін табу немесе түбірлерінің жоқ екенін дәлелдеу . Теңдеулерді шешкенде, кейде бірдей болатын теңдаулер де кездеседі. Түбірлері бірдей болатын теңдеулерді мәндес теңдеулер деп атайды. Мысалы,2х=10 теңдеуі мен 3х =15 және 3х - х=2,5 4 теңдеулері мәндес теңдеулер. Түбірлері бірдей: х . Ескеретін жағдай, кейде теңдеудің түбірі болмайды. Түбірлері болмайтын теңдеулер де мәндес теңдеулер болып саналады . Теңдеу әріпі бар теңдік болғандықтан , теңдеудің қасиеттерін теңдіктің қасиеттеріне сүйеніп дәлелдейміз.

Негізгі бөлім

Теңдеуде белгісіз сан латын әріптерімен белгіленеді. - Теңдеу шешу дегеніміз не? - Теңдеу шешу дегеніміз - теңдеуді дұрыс сандық теңдікке айналдыратындай белгісіз санның мәнін табу. Таразының сол жағында 15 кг, 9 кг, х кг қораптар бар, оң жағында 30 кг картоп бар. Таразының екі жағына қарап не айтуға болады? - Бұлар тең. 15 - 9+х=30 - Бұл қандай теңдеу? Күрделі теңдеу. - Бұл теңдеуді бірден шешуге бола ма? Жәй теңдеуге айналдыру керек. Ол үшін не істейміз? Теңдеудің мұндай түрін шешу үшін, барлық ықтимал есептеулерді орындап, алдымен оның бір жақ бөлігін жеңілдету керек. Яғни, әуелі есептеуге болатын бөлігін орындап аламыз. 15+9+х=30 24+х=30 х=30 - 24 х=6 --------------- 15+9+6 =30 30=30

Теңдеуді шешу жолдары

ретінде есептелген. Олар бір айнымалысы бар бірінші дәрежелі теңдеулерді шеше алған, әрі арифметикалық, геометриялық прогрессиялардың қарапайым есептерін шеше алатын болған. Теңдеуді шешу дегеніміз оның түбірлірін табу. Теңдеу ұғымы құрамында әріпті өрнегі (немесе әрпі) бар теңдік а+2=8 8-а=6 а-2=4 – бұлар теңдеулер. Сонымен теңдеулерді шешу тәсілдері төмендегідей: x + 2 = 7 x = 7 – 2 x = 5 Тексеру: 5 + 2 = 7 7 = 7

Теңдеуді шешудің ұтымды тәсілдері

мен қосу тәсілдері. Көптеген теңдеулерді әсіресе үшінші немесе оданда жоғарғы дәрежелі теңдеулер мен олардың жүйесін шешуде бұл негізгі тәсілдерді пайдалану соншалықты ұзақ, тауқыметті түрлендіруге соның салдарынан қателіктер көбірек жіберіп алудың себебі болады. Бұл жағдайда соңғы нәтижеге жетудін мүмкіндігі азайуы сөзсіз, тіптен есептің жауабы шықпауы да әбден мүмкін. Егер теңдеулерді шешудің басқа ұтымды тәсілдерін қолдансақ, бұл теңдеулерді шешудің негізгі тәсілдерінен әлдеқайда жеңіл әрі икемді тәсілі болмақ

Құрамы күрделі теңдеулерді шешу: x + 4 = 5 · 6 x + 4 = 30 x = 30 - 4 x = 26 Тексеру: 26+4=30 30 = 30 x : 2 = 26-20 x : 2 = 6 x = 6 · 2 x = 12 Тексеру: 12:2= 6 6 = 6

x - 40 = 42 : 6 x - 40 = 7 x = 7 + 40 x = 47 Тексеру: 47– 40 = 47 7 = 7
x · 3 = 13+14 x · 3 = 27 x = 27 : 3 x = 9 Тексеру: 9 · 3 = 27 27 = 27

тарихы, әрбір тоғыз, жеті, үш, бір сандары қазақ халқында ерекше қасиетті ұғым екенін білдік. Санамызға киелі сандар бар екенін жеке қалыптастыру. Теңдеулер ерекшелігі, қасиет, шығу тарихын толық зерттедім деп есептемеймін. Әлі де теңдеулердің ашылмаған құпия сыры, жұмбақ қасиеті бар деп ұғамын. Келешек ұрпаққа қазақ халқы үшін теңдеулердің құпиясын жеткізу. Теңдеу ұғымының құпиясын ашқан ғалымдар еңбегін өзім сияқты жеткіншек ұрпақтардың оқып – үйренуін насихаттаймын.

Менің түйіндемем

1979ж.
«Математика және физика», журнал, №2 2008ж.
 
Көне Мысыр математикасы Әл-Хорезми

Қолданылған әдебиеттер