Презентация, доклад на тему Сабақтың тақырыбы: Асқазанда астың қорытылуы.

неше күрек тіс бар?

(4)

3. Астыңғы жақ сүйекте неше ит тістер болады?

(2)

4. Астыңғы жақ сүйекте неше кіші азу тістер болады?

(4)

5. Астыңғы жақ сүйекте неше үлкен азу тістер болады?

(6)

6. Үстіңгі жақ сүйектегі үлкен азу тістердің неше түбірі болады?

(3)

қаптамасы немен қапталған?

(эмальмен)

2. Шайнау дегеніміз не?

(тағамды механикалық өңдеу)

3. Шайнау қандай әрекет?

(рефлекстік)

4. Тістің түбір аймағы немен жабылған?

( цементпен)

5. Эмаль қандай қызмет атқарады?

(тісті үйкеленуден сақтайды, бактериялардың енуінен сақтайды)

(И.П.Павлов)

(аспаздық өңделген тағамды пайдаланымыз)

2. Жұтқыншақ, өңеш, асқазанның сілемейлі қабығы неліктен зақымдануы мүмкін?

(нашар шайналған және кесек күйінде жұтылған астан)

3. Ауыз қуысында ас қалай өзгереді?

(ас механикалық өңделіп қана қоймай, сілекей
құрамындағы ферменттердің әсерінен химиялық ыдырауға ұшырайды)

тамыры мен жүйкелері көп, қозғалмалы бұлшық етті мүше. Тіл шайнау процесінде асты қозғалтады, сөйлеу және дәм сезу мүшесі, тағамның сапасын анықтауға және оны жұтқыншаққа жылжытады.)

5. Жұту қалай жүзеге асады?

(Тағам түйірі тіл түбіріне ауысқанда жұту қозғалысы
рефлексті түрде пайда болады. Тіл түбірі рецепторларынан қозу сопақша мида орналасқан жұту орталығына өтеді. Ол жерден жұтқыншақ бұлшық еттеріне барады)

6. Сілекей ауызға тағам түскенде ғана емес, тағамды көргенде де бөлінетінін И.П.Павлов қандай рефлекс деген?

( шартты)

8. Жақ асты безі
9. Муцин
10. Жұтудың механикалық және химиялық өзгеріске ұшырауы

Шықшыт, тіл асты, жақ асты

Астын ыстық-суығын тез сезеді

Тіс ұяшықтарына цемент арқылы бекиді

Тіс сауытының жылтыр кіреукесі

Сілекей нәруызы

Орталығы сопақша мида орналасқан

Қозғалмалы бұлшық етті мүше Асты қозғалтады, жұтқыншаққа жылжытады

Өзектері тіл астына ашылады

Микробтардың әсерінен дентиннің бұзылуы

Сүйекке ұқсас тығыз зат

басталған тамақ түйірі тіл арқылы тіл түбіріне бағытталып, содан кейін жұтылады.Астың бұдан кейінгі қорытылуы асқазанда жүреді.
Асқазанда ас 4 - тен 11 сағатқа дейін болады да,асқазан сөлі арқылы, негізінен, химиялық өңдеуге ұшырайды.Тәулігіне 2-2,5 л асқазан сөлі бөлінеді.Асқазан сөлі - иісі жоқ, түссіз сұйықтық.Асқазан сөлінің негізгі ферменттері - пепсин мен химозин.Пепсин жұмыртқа және ет құрамындағы нәруызды оңай, ал сіңір және шеміршек нәруыздарын өте баяу ыдыратады.
Химозин немесе ұлтабар ферменті асқазанда сүтті ірітеді.
Асқазан сөлі тамақ ішкен соң бірнеше минуттан кейін бөліне бастайды да, 4-тен 11 сағатқа дейін созылады.Ас қорыту сөлінің мөлшері мен құрамы тағамға, оның химиялық құрамына байланысты.

асқазанға тамақ түсуі керек емес.Ауыз қуысына тамақ түскен кезде асқазан сөлі бөліне бастайды. Ауыз қуысындағы дәм сезу рецепторларының тітіркендіруіне жауап ретінде асқазан сөлінің бөлінуі рефлексті жүреді.Бұл жерде пайда болған қозу сопақша мидың ас қорыту орталығына,содан кейін ол жерден асқазан бездеріне өтеді.

тітіркендіреді.Қозу орталық жүйке жүйесіне беріліп, ол жерден кезбе жүйкелер арқылы асқазан бездеріне жетеді де, асқазан сөлі бөліне бастайды.

асқазан сөлінің рефлекстік бөлінуі жүре ме?
2.Асқазанда астың қорытылуы үшін тағамды безендірудің, дастархан жасаудың қандай маңызы бар?
3.Неліктен баланы қорқытып тамақ ішкізуге болмайды?
4.И.И.Павловтың : "Тамақты шын көңілмен, сүйсініп ішу керек", - деген сөзін қалай түсінугеболады?

не?

(асқазан сөлінің ферменті)

3. Химозин дегеніміз не?

( фермент)

4. Тұз қышқылы неден түзіледі?

( бездерден)

5. Тұз қышқылы қандай қызмет атқарады?

(Талшықты асты жұмсартады,
ферменттердің белсенділігін арттырады, микробтарды залалсыздандырады)

6. Тәбет ашатын сөл деген не?

(шартты рефлекске байланысты сөл бөліну)

Гастрин дегеніміз не?