Презентация, доклад на тему Медициналық генетика және кейбір тұқым қуалайтын аурулардың алдын алу мен емдеу

тақырыбы:

туралы білімдерін тереңдету. Қосымша материалдарды пайдалануға дағдыландыру.

Дамытушылық: Оқушылардың генетика негіздері бойынша білім қорларын дамыту,өз беттерінше ізденуін қалыптастыру және әрбір оқушының қызығушылығы мен қабілетін арттыру.

Тәрбиелік: Оқушылар арасында ұйымшылдықты және сыйластықты ояту. Тұлғалық ізгілік қасиеттерге баулу және ұқыптылық пен салауатты өмірге тәрбиелеу.

түсіндіру, сұрақ-жауап, жеке және топтық жұмыс.

Сабақтың көрнекіліктері: слайдтар, электронды оқулық, т.б.

Тақырып бойынша түсініктеме
2) “Кім жылдам”
3. Жаңа сабақ
4. Бекіту
1) Кубизм әдісі
2) «Генетикалық тор»танымдылық тапсырма
3) “Миға шабуыл”
5. Қорытынды
6. Бағалау
7. Үйге тапсырма.

топ басшыларын сайлау. Әр топқа ат қою. Топ басшыларына бағалау парағы беріледі. Осы параққа топ мүшелерінің жауабына қарай әділ баға қоюы қажет.
І топ – Алғырлыр.
Ұраны: Білімнен асар байлық жоқ.
ІІ топ – Зерделілер.
Ұраны: Білім – таусылмас кен.

Сабақтың барысы:

тұқым қуалаушылығын зерттеу әдістері тақырыбы бойынша интерактивті тақтадағы суреттер арқылы сипаттама жасап, түсінік береді .

2. “Кім жылдам” сұрақтарына жауап беру.

жылдам

Адамның тұқым қуалаушылығын зерттейтін әдістерді атаңдар?
генеологиялық, цитогенетикалық, егіздік, онтогенетикалық
популяциялық, биохимиялық.
2. Адамның онтогенезі барысында тұқым қуалайтын өзгерістердің бар жоғы анықталатын әдіс?
онтогенетикалық
3. Қандай да бір белгісі бойынша егіздердің ұқсастығы қалай аталады?
конкорданттылық
4. Жер шарын мекендейтін 6 млрд-тан астам адамның әр ұрпақтағы қаншауы түрлі тұқым қуалайтын ауруларға ұшырайды?
10млн
5. Қандай әдіс арқылы гемофилия ауруының ұрпақ бойы тұқым қуалау сипаты анықталды?
генеологиялық

жыныспен тіркесіп тұқым қуалау
7. Цитогенетикалық әдісті пайдаланып, тұңғыш рет қалыпты жағдайда адамның дене жасушаларында 22 жұп аутосомалар және бір жұп –жыныстық хромосомалар болатындығын анықтаған ғалымдар?
1956 ж. Дж.Тийо мен А.Леван.
8. Қандай да бір белгі біреуінде болып, екіншісінде болмаса қалай аталады?
дискорданттылық
9. Қандай әдістің көмегімен гендік мутациялар нәтижесінде пайда болған гендік ауруларды анықтайды?
биохимиялық
10. Тірі организмдерге тән тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті зерттейтін ғылым?
генетика

11. Жынысты тіркесіп тұқым қуалауды кім ашты?
Т.Морган

12. Егіздер қандай топтарға бөлінеді?
біржұмыртқалық және екіжұмыртқалық

13. Адам генетикасының негізгі міндеті.
тұқым қуалайтын ауруларды дер кезінде анықтап, олардың
алдын алу және болашақ ұрпақта болдырмау шараларын
жүзеге асыру

14. Кездейсоқ пайда болған тұқым қуалайтын тұрақты өзгерістер.
мутация

15. Қандай әдістің көмегімен дене жасушасындағы хромосомалардың саны мен құрылысы зерттеледі?
цитогенетикалық әдіс

аурулар

топ мүшелері жауап береді.

«Кубизм әдісі»

ІІ топ “Зерделілер”

І топ “Алғырлар”

содан кейін төмендегі сұраққа жауап береді.
1. Клайнфельтер ауруымен ауыратын ер адамдардың хромосома саны?
2. Ұйқы безінен бөлінетін инсулин гармонының жетіспеуінен болатын гендік ауру?
3.Адамдағы полидактилия мен бес саусақтылықты қандай белгілер анықтайды
4.Тұқым қуалаушық туралы алғашқы түсініктер кімдердің еңбектерінде айтылған?
5.Ген, генотип, фенотип деген ұғымдарды қалыптастырған ғалым?
6.Хромосомада болатын гендердің орналасу сызбанұсқасын қалай атайды?
7.Жасуша ядросында болатын хромосомалардан тыс, оның цитоплазмасында орналасқан органоидтардың құрамындағы гендер арқылы жүретін тұқым қуалауды қалай атайды?
8.Гомологті хромосомалардың бөліктерінің өзара алмасуы немесе хромосомалардың айқасуы.
9.Екі немесе бірнеше аллельді емес доминантты гендердің бірін-бірі толықтырып, жаңа белгіні жарыққа шығаруы қалай аталады?
10.Адамда болатын қандай аурулар жыныспен тіркесіп тұқым қуалайды?
11.Хромосомалар санының еселенбей артуын немесе кемуін қалай атайды??
12.Бір белгінің дамуын қуаттайтын бірнеше аллельді емес гендердің бірігіп қызмет атқару құбылысы?

«Генетикалық тор» танымдық тапсырма

алимент төлемегені үшін іс қаралып жатыр. Шешесінің қаны І топ, ал баласының қаны ІІ топқа жатады. Баланың әкесінің қаны ІІІ-ші топқа жатуы мүмкін бе? Әкесінің қаны қай топқа жатуы мүмкін екенін анықтау керек.



2. Қан тобы І топтағы қыз, қан тобы ІІІ жігітке тұрмысқы шығады. Олардың балаларының қан топтары қандай болады?

“Миға шабуыл”

кеткен термин сөздерді жазу керек.

Бірдей гендерді . . . . . . . . . . . . . . . . деп, ал әр түрлі гендерді . . . . . . . . . . . . . . . деп атайды.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . деп организмдердің өз белгілері мен . . . . . . . . . . .. . . . . және даму ерекшеліктерін ұрпақтарына беру қабілетін айтады.
Бір хромосомада орналасқан гендердің бірлесіп тұқым қуалауы . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . немесе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . деп аталады.

4. Басым гендерді . . . . . . . . . . . . . . , ал басылыңқы гендерді . . . . . . . . . . . .
дейді.
Адамның дене жасушаларындағы 46 хромосома - . . . . . . . . . . құрайды. Мұны . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . деп атайды.
. . . . . . . . . . . . . . . . - организмдердің жаңа . . . . . . . . . . . мен қасиеттерге ие болуы.

2 кезең Биологиялық диктант

А деңгейінің сұрақтары 1) Хромосомалық ауруларды атаңыз. Даун, Клайнфельтер, Шершевский-Тернер 2) Жыныстық хромосомасы ХУУ болып келетін ауру қалай аталады? Алып еркек 3) ll топтағы қан қай топтарға донор бола алады? ІІ және ІV топқа 4) Дүние жүзіндегі санақ бойынша 1000 ер адамның қаншауы Клайнфельтер ауруымен ауыратындығы анықталған? Екеуі 5) Генетика терминін ұсынған ғалым? 1906 жылғы ағылшын биолыгы У. Бэтсон

т.б.
2) Жыныстық хромосомасы ХХХ болатын ауру қалай аталады?
Алып әйел
3) IV топтағы қанды қандай топтарға құюға болады?
Тек IV топқа
4) Дүние жүзіндегі санақ бойынша 1000 қыздың қаншауы
Шершевский-Тернер ауруымен ауырғаны дәлелденген
Төртеуі
5) Генетиканың негізін қалаушы?
Г.Мендель

Қорытынды: