Презентация, доклад на тему Тыва дыл, чогаал кичээлдеринге оюннарнын ажыглалы

школазының,
тыва дыл болгаш чогаал башкызы
Ооржак Аржаана Николаевна

көрүүшкуннер агып кирер кончуг улуг чырык соӊга – ОЮН. Сонуургак, кызымак чоруктуӊ одун кыпсыр чаштанчы – ОЮН.» - деп, В. А. Сухомлинский чугаалаан. Мындыг улуг педагог безин оюн бичии кижиге кижи болуп хевирлеттинеринге, ооӊ бүгү талазы-биле сайзыраӊгай кижи болурунга дузалаар деп чүүлду коргузуп турары ол.

улуг кичээнгейни салып турар апарган. Оюн школачыларныӊ дылга өөредириниӊ, оларның чугаа мергежилдерин болгаш чаңчылдарын хевирлээр аргазы бооп турар. Оюн эп-найыралдың болгаш эш-хуунуң сеткилин быжыктырар, оон ыңай уругларны кичээнгейлиг, туруштуг болурунга кижизидер.

шиитпирлээринге эргежок чугула билиглер, мергежилдер база чаңчылдар-биле чепсеглээринге, оларның бот-башкарлыр болгаш бот-идекпейлиг чоруун, күш-ажылга чаңчылдыын, туралыын, харыысалгалыг болурун, бергелерни эртеринге шудургу болурун кижизидеринге хөй аргаларны ажыдып берип турар.

харыы бээрде, уругларны бодандырар болгаш янзы-бүрү дилээшкиннер кылырынга чайгаар чедире бээр. Өөреникчилерниң сөс курлавырын байыдар болгаш чеченчидер, аас чугааны сайзырадыр, төрээн дылынга ынакшылды кижизидер, шын бижилгениң дүрүмнерин катаптап, сагындырар.

)
Дүрүмнерге (Утказы дөмей азы чоок, а адаттынары аӊгы-аӊгы сөстерни синонимнер дээр)
Эгезинде т-д, п-б бижиир сөстерге (тараа-дагаа, төжек-дөжек; пар-бар, паш-баш)

к к

а а у

к а д а г

у а а

к к т

ч г

а ы и

ч ү д е к

и ы а

ч г г

к р

у а а

ч а д а р

у а а

к р р

дага, дарга, даара, ак, аар, агаар, арар, агар, аза, азар….
Хундуткел: хун, хунзу, хундуле, дун, дук, хек, кет, кел, тен, ут, ун, ут, хул…

карак, кирбик, курзук, кудук, кадак, кулак, кургуяк, кадак, казырык

оъттуг, төш кайгамчыктыг, дуруяа, сес, ырлаар, берге…
2)Сөстер-биле чараш, уткалыг домактар чогаадыр (Дуруяалар эжеш куштар. Кайгамчыктыг душ дужээн.Чугурук аъттыг оолдар )