Презентация, доклад на тему Сан төркемчәләре

счете, употребляясь всегда перед существительными, не склоняются по падежам, не имеют форм числа, не принимают аффиксов принадлежности: ун студент – десять студентов, бишенче классның –пятого класса, өч укучыбыздан – от трех (наших) учащихся.
По значению имена числительные делятся на шесть разрядов. Числительные образуются от корневых (1 – 10, 20, 30...) простым прибавлением к десяткам: ун+ бер (одиннадцать), егерме ике (двадцать два), йөз унсигез (сто восемнадцать).

Например: Бер кеше, ун кеше, миллион кеше. В сочетании с именем существительным числительные по падежам не склоняются, а без существительного как соответствующее существительное.

бишне кушабыз, сигез була. (К 3 прибавим 5, будет 8.)
2) Уннан берне алабыз, тугыз кала. (От 10 отнимаем 1, остается 9.)
3) Өчне өчкә бүләбез, бер була. (3 делим на 3, будет 1.)
4) Икене икегә тапкырлыйбыз, дүрт була. (2 умно-жаем на 2, будет 4.)

ничә була?
Җидедән берне алабыз, ничә кала?
Тугызга икене кушабыз, ничә була?

Количественные числительные могут иметь аффиксы принадлежности:
(Безнең) беребез - один, одна из нас; (Сезнең) берегез - один, одна из вас; (Аларның) берсе - один, одна из них.

өчен; беребез турында; беребездә дә юк; безнең беребездән дә сорамагыз; беребез белән сөйләшергә тели.
б) Один из нас; одному из нас; от одного из нас; для одного из нас; у одного из нас; с одним из нас; одного из нас; об одном из нас.
6. Переведите. Продолжите по образцу.
Үрнәк: Икебезнең беребез, өчебезнең беребез, дүртебезнең беребез.
Икегезнең берегез, ... . Икесенең берсе, ....

бишебезнең икебез; дүртебезнең беребезгә; икебезнең беребездән; дүртебезнең өчебездән.
б) У двоих из нас; один из нас; четверым из нас; от троих из нас; для одного из нас.
8. Переведите письменно.
а) Бишебез дә; өчегез дә; икесенә дә; икесе дә; икесендә дә; уныгыз өчен дә; алтыгызны да; өчебез турында да; дүртебездә дә; бишесендә дә; икесе беләнме?
б) Икегезнең берегез әйтте; икебезнең беребездә булыр; икесенең берсеннән сора; өчебезнең беребезгә җитмәде; беребезгә дә кирәк түгел; дүртегезнең өчесен белмиләр; икегезнең берегезгә бирәм; өчесенең берсе турында сорады

пятеро из вас; один из них; шестеро из них.
б) От нас двоих; от одного из нас. У вас троих; одного из вас. Им четверым; одному из четверых.
в) От кого? От нас троих; от одного из нас. Для кого? Для вас двоих; для двоих из вас; для одного из вас. Кому? Им троим; одному из них; двоим из четверых.
Порядковые числительные также могут иметь аффиксы принадлежности:
(Безнең) икенчебез - второй из нас; (Сезнең) икенчегез  - второй из вас; (Аларның) икенчесе - второй из них.

класслар шимбә көнне укымыйлар.
3) Син хәзер унберенче күнегүне эшлә.
4) Бу эшне икенче укучыга бирегез.
5) Син гаиләдә беренче баламы?
11. Спишите, вставляя вместо точек количественные или порядковые числительные.
Мин ... елда туганмын.
Хәзер миңа ... яшь.
Мин ... мәктәптә, ... класста укыйм.
Безнең класста ... укучы бар: ... малай һәм ... кыз.
Көн саен ... дәрес була, татар теле атнага ... тапкыр керә.
Татар теле кабинеты ... катта урнашкан.

двадцатой квартиры. Двадцатого декабря. В девятом доме. Нет пятой книги.
13. Переведите. Напишите ответы на вопросы.
а) Бүген мәктәпкә балаларның ничәсе килмәде? Балаларның инде ничәнчесе авырый башлады?
б) Дәресләрнең инде ничәсе бетте? Дәресләрнең ничәнчесе татар теле дәресе?
в) Теге йортларның ничәсе яңа? Бу йортларның ничәнчесе сезнеке?

утызар бала бар.
3) Өчәрләп утырмагыз, икешәрләп утырыгыз.
4) Бүген мәктәптә кырыклап бала юк, авырыйлар.
5) Һәр кунакка бишәр чәчәк бүләк иттек.
6) Алтау түгел, унау җыелып килгәннәр.

соңга калдыгызмы?
Бу эшне алар өчесе генә эшләгәннәр.
Концертка бишебез дә барабыз.
Өстәл бик авыр, дүртегез бергә күтәрегез.
Бу хәл турында алар бишесе дә беләләрме?