Презентация, доклад Жоғары оқу орындарда білім беру мәселелері мен іс-әрекет психологиясы

сабақтасып жататыны белгілі. Бұл жоғары мектепте тұлға, болашақ маман, оқу-тәрбие процесінің субьектісі ретінде студенттің дамып, жетілуіне аса кері әсерін тигізеді. Сонымен бірге, қоғамдағы әрқилы әлеуметгік, экономикалық жэне саяси жағдайларда студенттердің түрлі психологиялық мәселелерді шешуге мәжбүр болатыны мақсатты-бағдарлы психологиялык білім беруді тіптен өзекті етеді. Бұл ХХІ-ші ғасырда коғам дамуының басты факторы ретінде қарастырылатын білім беруғе және кәсіби, ондағы психологиялық білім беру сапасын арттыруға деген элеуметтік үміт пен қоғам қажеттілігімен кисынды байланысады.

талдайтын қазіргі заманғы теорияларға сүйенсек, «әрекеттестік» мағынасын береді. Осы тұжырымның әдіснамалық сипаты бұл түсініктерді бір-бірімен байланыстыра, өзара әрекеттестік бейнесінде қарастырады. Оқытуды ұйымдастыруда оқыту мен оқудың тікелей және жанама әрекеттестігін қамтамасыз ететін білім мазмұны, әдіс-тәсілдер және оқытуды ұйымдастыру формалары таңдап алынуы қажет. Сонда ғана болашақ маманның тұлғалық қалыптасуына тиімді ықпал ететін білім беру мазмұнын ұйымдастыру арқылы оқыту процесін алға жылжыту мүмкіндігі туады. Оқыту – бұл индивидке қоғамдық-тарихи тәжірибені үйрету әдістерін ұйымдастыру жүйесі.

Леонтьев, А.В. Петровский, Л.В. Занков, Д.Б. Эльконин, В.В. Давыдов, Л.Б. Ительсон, т.б., сондай-ақ еліміздің ғалымдары М.М. Мұқанов, Қ.Б. Жарықбаев, С.М. Жақыпов және т.б. еңбектерінде зерттелген.

қажет етеді. Л.Б.Ительсон индивидтің спецификалық іс-әрекеті - оқудың - мынадай функцияларын атап көрсетеді:

және теорияларын, заңдарын, негізгі ұғымдарын анық жеткізу;

білім берудің әлеуметтік-экономикалық бағыттылығын түбегейлі түрде нығайту, тәжірибелік және зертханалық сабақтарға көп көңіл бөлу;

әрбір пән бойынша оқушылардың міндетті меңгерулеріне қажетті дағдылар мен іскерліктерді анықтап отыру.

адам іс-әрекетінің жетекші бөлімі болып табылады. Оқу - адамның дамып жетілуіндегі және қажеттіліктерін өтеудегі негізгі іс-әрекет. Оқу іс-әрекеті арқылы адам қоғамдағы тарихи мағлұматтар мен білім қорын меңгеріп, өзінің рухани дүниесін байытады, дүниетанымдық көзқарасын қалыптастырады.

Оқу іс-әрекетінің пәндік мазмұнын талдау, кез келген басқа іс-әрекет сияқты, оның пәнін анықтаудан, яғни, іс-әрекеттің неге бағытталғанын анықтаудан басталады: бұл жерде – білімдерді игеруге, әрекеттердің жалпыланған тәсілдерін игеруге, әрекет тәсілдері мен амалдарын, оның бағдарламаларын, алгоритмдерін өңдеуге бағытталған, осы процесс барысында үйренушілердің өзі де дамиды. Оның мазмұны, пәні осы болып табылады

түрткілерін қарастырса, Б.Г. Ананьев бағалауды, ал, А.Н. Леонтьев оқудың саналылығы мәселесін көтерді.
Жалпы алғанда, оқу іс-әрекетінің құрылымдық ұйымдасуының мынадай компоненттері қарастырылады:
оқу мотивациясы;
оқу тапсырмалары;
оқу міндеттері;
бақылау және өзін-өзі бақылау;
бағалау және өзін-өзі бағалау.

береді. Олардың көмегімен студенттер нені оқып білуі керектігі нақтыланып, меңгерілетін білім мазмұны жинақталады. Оқу міндеттерін классификациялауды В.Я. Ляудис 6 топқа бөледі:
1) білімді қайта жаңғыртуды қажет ететін міндеттер;
2) қарапайым ой әрекетін қажет ететін міндеттер (суреттеу және фактілерді жүйелеу);
3) күрделі ой операцияларына байланысты міндеттер (аргументтеу, түсіндіру);
4) нәтижелі ой актісін мазмұндауға арналған белгілі бір сөйлеу әрекетінің пайда болуы (реферат, шығарма, ғылыми мәтін);
5) мәселелерді шешу міндеттері;
6) рефлексивтік міндеттер.

ғана жекеленген міндет емес, міндеттер жинағы құрастырылуы керек;
2) міндеттер жүйесін құрастыру кезінде ол тек таяу ғана емес, сондай-ақ оқшау оқу міндеттеріне жетуді де қамтамасыз етуіне ұмтылу керек;
3) оқу міндеттері оқу іс-әрекетін табысты жүзеге асыруға жеткілікті және қажетті құралдар жүйесін меңгеруді қамтамасыз етуі тиіс;
4) оқу міндеті іс-әрекеттің сәйкес құралдары оқытудың тікелей өнімі ретінде көрінетіндей етіп құрылымдануы тиіс .

қалыптасуы мен психикалық, танымдық iс-әрекетiнiң дамуын ұйымдастырып отыру қажет. Себебi, оқытудың кредиттік жүйесі тиімді нәтижелер беруі үшін оқу iс-әрекетi белгiлi бiр дәрежеде студенттiң психикалық үрдiстерiнiң жетiлуiн қамтамасыз ететіндей деңгейде ұйымдастырылуы тиіс.
Сонымен, студенттің оқу іс-әрекеті оны жоғары кәсіпкер етуге дайындаса, оқытушының білім беру әрекеті студенттің маманға айналуына қажетті тиімді жолдарды іздестіруімен сипатталады. Мұнда студент үшін маңызды болашақ мамандық іс-әрекетінің пайда болуы мен дамуы оның жеке өзінің іс-әрекетінің қозғалысы мен дамуына тікелей байланысты екендігін ұмытпау керек.

Хрестоматия по возрастной психологии. – М.: Просвещение, 1994. – С.156-158.
Эльконин Д.Б. Избранные психологические труды. – М., 2004. – 245 с.
Леонтьев А.Н. Проблемы развития психики. - М., 1981. – 224 с.
Зимняя И.А. Педагогическая психология. Учебник для вузов. - М., 1997. – 247 с.
Стоунс Э. Психопедагогика: Психологическая теория и практика обучения. - М., 1984.
Немов Р.С. Психология: Учеб. для студентов высш. пед. учеб. заведений: В 3-х кн. – М.: ВЛАДОС, 1995. – Кн.3. – 512 с.
Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии: В 2-х т. – М.: Педагогика, 1989. – Т.2. – 322 с.
Формирование учебной деятельности студентов / Под ред. В.Я.Ляудис. – М., 1989. – 197 с.
Машбиц Е.М. Психолого-педагогические проблемы компьютеризации обучения. - М: Педагогика, 1998. – 192 с.

Қолданылған әдебиеттер: