әткүзүш муқәддәс борчимиз.
Туғлуқжан Талипов
- Главная
- Разное
- Образование
- Спорт
- Естествознание
- Природоведение
- Религиоведение
- Французский язык
- Черчение
- Английский язык
- Астрономия
- Алгебра
- Биология
- География
- Геометрия
- Детские презентации
- Информатика
- История
- Литература
- Математика
- Музыка
- МХК
- Немецкий язык
- ОБЖ
- Обществознание
- Окружающий мир
- Педагогика
- Русский язык
- Технология
- Физика
- Философия
- Химия
- Шаблоны, фоны, картинки для презентаций
- Экология
- Экономика
Презентация, доклад по уйгурскому языку на тему Қедимий уйғур тили
Содержание
- 1. Презентация по уйгурскому языку на тему Қедимий уйғур тили
- 2. Он йәттинчи ноябрьСинип иши Қедимий түрк йезиғи һәққидә умумий мәлумат.
- 3. Мәхсити: 1.Қедимий түрк йезиғи в әшу йезиқтики
- 4. Слайд 4
- 5. Слайд 5
- 6. Слайд 6
- 7. Бу йезиқниң келип чиқиши тоғрисида пикирләр:
- 8. Түркий хәлиқләр бу йезиқтики ядикарлиқларни ташларға, металлға
- 9. Слайд 9
- 10. Вилгельм Томсен 1893- жили 15-декабрьВильгельм ТомсенЛингвистВильге́льм Лю́двиг
- 11. Көл Тегин мәңгү теши
- 12. Мустәһкәмләш. Кластер сизаш.
- 13. Йәкүн1.Қедимий түрк йезиғини йәнә қандақ атайду?2. «Руна»
- 14. Слайд 14
Он йәттинчи ноябрьСинип иши Қедимий түрк йезиғи һәққидә умумий мәлумат.
Слайд 3Мәхсити:
1.Қедимий түрк йезиғи в әшу йезиқтики ядикарлиқлар тоғрисида умумий чүшәнчә
бериш
2.Қедимий түрк йезиғиниң алаһидиликлирини ениқлашқа, саватлиқ пикир қилишқа адәтләндүрүш
3.Язма әдәбиятимизға, тил тарихиға қизиқишини ашуруш
2.Қедимий түрк йезиғиниң алаһидиликлирини ениқлашқа, саватлиқ пикир қилишқа адәтләндүрүш
3.Язма әдәбиятимизға, тил тарихиға қизиқишини ашуруш
Слайд 4
Қедимий түрк йезиғи
1.Бу йезиқ түрк-руна йезиғи дәпму аталған («руна» гот тилида «тилсим» мәнасида)
2. Герман қәбилилири ІІ-ІІІ әсирдин оттура әсиргичә руна йезиғини қолланған. Бу йезиқ металлға, ташқа, яғачқа оюп йезилғачқа асасән түз сизиқлардин ибарәт болған.
3. Қедимий түрк йезиғи V әсирдә қоллинилған. (Ишиктидә тепилған күмүч тавақ)
1.Бу йезиқ түрк-руна йезиғи дәпму аталған («руна» гот тилида «тилсим» мәнасида)
2. Герман қәбилилири ІІ-ІІІ әсирдин оттура әсиргичә руна йезиғини қолланған. Бу йезиқ металлға, ташқа, яғачқа оюп йезилғачқа асасән түз сизиқлардин ибарәт болған.
3. Қедимий түрк йезиғи V әсирдә қоллинилған. (Ишиктидә тепилған күмүч тавақ)
Слайд 7 Бу йезиқниң келип чиқиши тоғрисида пикирләр:
1.Арамий йезиғидин өзләштүрүлгән
2.Түркий хәлиқләрниң миллий
тамғилиридин пәйда болған.
3. Арамей йезиғи вә түрк тамғилириниң бирләшмисидин һасил болған.
3. Арамей йезиғи вә түрк тамғилириниң бирләшмисидин һасил болған.
Слайд 8Түркий хәлиқләр бу йезиқтики ядикарлиқларни ташларға, металлға оюп язған. Таш ядикарлиқлири
Орхон вә Енисей дәриялириниң бойидин тепилған. Улар «Мәңгү таш ядикарлиқлири» дәп атилиду.
Х әсирдә уйғур йезиғи қоллинилишқа башлиди. Қедимий түрк (Орхон) йезиғи
Уйғурларниң бизгә мәлум болған әң қедимий йезиқларниң бири. Бу йезиқ 38дин 40чә һәрип бәлгүлиридин тәркип тапқан болуп, тәтқиқатчилар уни һәр хил намлар билән атиған.
1) Бу йезиқта оюлған мәшһур мәңгү таш ядикарлиқлири һазирқи Моңғулстан Җумһурийитидики Орхон-Енисей дәрия вадилиридин тепилғанлиғи үчүн, уни Орхон-Енисей йезиғи дәпму атайду.
2) Бу йезиқни шәкли Шималий Европида қоллинилған қедимий руна йезиғиниң шәклигә охшап кәткәнлиги үчүн бәзиләр уни руна йезиғи яки «түрк-руна йезиғи», йәнә бәзиләр уни исламийәттин илгәрки йезиқ дәпму атайду. Биз уни қедимий түрк (Орхон) йезиғи дәп атаймиз. У умумән оңдин-солға тоғрисиға йезилиду. Лекин Енисей вадисидин тепилған мәңгү таш ядикарлиқлирида солдин оңға йезилғанлириму бар. Айрим мәңгү таш ядикарлиқлирида һәтта «қош йол», йәни (бир йоли оңдин солға, йәнә бир йоли солдин оңға) билән йезилған әһвалларму учрайду. Сөзләр бир биридин тик (асма) чекит /:/ арқилиқ айрилиду. Бәзи сөз бирикмилири бир сөз шәклидиму йезилиду. Айрим ядикарлиқларда «~» сөз айрилиш бәлгүси сүпитидә йезилған.
Х әсирдә уйғур йезиғи қоллинилишқа башлиди. Қедимий түрк (Орхон) йезиғи
Уйғурларниң бизгә мәлум болған әң қедимий йезиқларниң бири. Бу йезиқ 38дин 40чә һәрип бәлгүлиридин тәркип тапқан болуп, тәтқиқатчилар уни һәр хил намлар билән атиған.
1) Бу йезиқта оюлған мәшһур мәңгү таш ядикарлиқлири һазирқи Моңғулстан Җумһурийитидики Орхон-Енисей дәрия вадилиридин тепилғанлиғи үчүн, уни Орхон-Енисей йезиғи дәпму атайду.
2) Бу йезиқни шәкли Шималий Европида қоллинилған қедимий руна йезиғиниң шәклигә охшап кәткәнлиги үчүн бәзиләр уни руна йезиғи яки «түрк-руна йезиғи», йәнә бәзиләр уни исламийәттин илгәрки йезиқ дәпму атайду. Биз уни қедимий түрк (Орхон) йезиғи дәп атаймиз. У умумән оңдин-солға тоғрисиға йезилиду. Лекин Енисей вадисидин тепилған мәңгү таш ядикарлиқлирида солдин оңға йезилғанлириму бар. Айрим мәңгү таш ядикарлиқлирида һәтта «қош йол», йәни (бир йоли оңдин солға, йәнә бир йоли солдин оңға) билән йезилған әһвалларму учрайду. Сөзләр бир биридин тик (асма) чекит /:/ арқилиқ айрилиду. Бәзи сөз бирикмилири бир сөз шәклидиму йезилиду. Айрим ядикарлиқларда «~» сөз айрилиш бәлгүси сүпитидә йезилған.
Слайд 10Вилгельм Томсен 1893- жили 15-декабрь
Вильгельм Томсен
Лингвист
Вильге́льм Лю́двиг Пе́тер То́мсен — датский
лингвист и историк, профессор, иностранный член-корреспондент Российской Академии наук.
Родился: 25 января 1842 г.
Умер: 12 мая 1927 г.
Родился: 25 января 1842 г.
Умер: 12 мая 1927 г.
Слайд 13Йәкүн
1.Қедимий түрк йезиғини йәнә қандақ атайду?
2. «Руна» сөзи кайсу тилдин елинған?
3.Ишиктә
шәһиридә мазардин немә тепилди?
4.Вилгельм Томсен ким?
5.Униң йеңилиғи немидә?
6.Қедимий түрк йезиғи нәччә һәриптин ибарәт?
4.Вилгельм Томсен ким?
5.Униң йеңилиғи немидә?
6.Қедимий түрк йезиғи нәччә һәриптин ибарәт?
